هنگامی بچه ها را در سن کم ناچار می کنید که غذا بخورند، تنبیه شان می کنید یا از دست شان عصبانی می شوید، هنگامی با  قاشق و ظرف غذا در دست، جستوجو شان راه می افتید و اصرار می کنید که ” بخور، بخور” ! قطعاً نمی دانید که دارید در دراز زمان چه بلایی سرشان می آورید.

زیاد از والدین فهمیدن درستی از اختلالات غذایی یا اختلالات خوردن اعم از کم غذایی، بی اشتهایی، پُرخوری، کم خوری، خوردن شبانه یا پراشتهایی ندارند و اصلا نمی دانند که فرزندشان به اختلال تغذیه  دچار است، چه رسد به این که بخواهند به فکر چاره باشند.

برخی هم می دانند اما نمی دانند که چه باید بکنند. برخی از ما والدین حتی حقیقت آنچه را که مربوط به عادات ِ بد خوردن در فرزندان مان هست را تکذیب می کنیم. نقش والدین در اختلالات خوردن زیاد پیچیده است.

بعضی اوقات می شنویم که “ممکن نیست بچه من پرخوری عصبی داشته باشد، اتفاقاً زیاد هم خوش اشتها و سرحال است”. این نگرش مادام که دلیلی برای نگرانی وجود داشته باشد، چنانچه بها داده شود پیامدهای بدی خواهد داشت، چون  تکذیب می تواند تشخیص را به تاخیر بیندازد و روال درمان را پیچیده کند.

یقیناً که نمی توان والدین را برای داشتن این چنین نگرشی سرزنش کرد. هراس حس رایجی است که همه ما را به نوعی تحت تأثیر قرار می دهد. اگر والدین بردن فرزندشان به جلسه مشاوره را به تعویق بیندازند، هیچ به این معنی نیست که آنها بهترین چیز را برای شان نمی خواهند.

از سویی دوران نوجوانی، دوران پیچیده و سختی است. نوجوانان تغییرات بسیاری را توانایی می کنند، تغییراتی که تبدیل مشاجره با والدین و درگیری های خانوادگی و اجتماعی می شود. فریاد کشیدن، پرخاش کردن در کنار فشارهای اجتماعی و آنچه به کلمه عرف است جهت می شود اختلالات غذایی در آنها زیاد دیر تشخیص داده شوند.

 

اختلال خوردن چیست؟

اختلالات تغذیه ای یا اختلالات خوردن در ظاهر امر همان طور که از نامش پیداست مربوط به غذاست. اما در حقیقت امر چیزی بیشتر از خوردن و آشامیدن، و به علت شرایط پیچیده ای به وجود می آید که مشخصاً مربوط به سلامت روانی است . نزدیک به ۱۱% از نوجوانان امکان پذیر تا سن ۲۰ سالگی این اختلالات را توانایی کنند.

 

انواع گوناگون اختلالات خوردن کدامند؟

انواع بسیاری از مشکلات خوردن وجود دارد، اما انواع شناخته تر شده آن  عبارت هستند از: 

بی‌ اشتهایی عصبی ( آنورکسیا)

پر اشتهایی عصبی (بولیمیا)

اختلال پرخوری

اجتناب از غذا

سندرم خوردن شبانه

بی‌اشتهایی عصبی (آنورکسیا)

شخص مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی طبق معمول همیشه فکر می کند اضافه وزن دارد و می خواهد با راه حلهای گوناگون خود را لاغر کند.این افراد از خوردن غذا امتناع کرده و کالری دریافتی را تا جای ممکن محدود می‌کنند.

پرخوری عصبی (بولیمیا)

پرخوری عصبی هم جز بیماری‌های رایجی است که در نوجوانان هم دیده می‌شود. این افراد در یک دوره وقتی خاص بیشتر از حد و به رغم حس سیری غذا می‌خورند. پرخوری و سپس بالا آوردن، نشانه‌های مهم پرخوری عصبی یا بولیمیا می باشند.

 

پُرخوری

تعداد بسیاری از ما بعضی اوقات پرخوری می‌کنیم، اما اختلال پرخوری با این حالت فرق دارد. افرادی که این اختلال را دارند، زمان پرخوری کنترل خود را از دست خواهند داد. به همین علت افرادی که پرخوری می‌کنند با شدت بیشتری نسبت به حالت عادی غذا می‌خورند. این افراد امکان پذیر آنقدر پرخوری کنند که به شکل آزار دهنده‌ای سیر شوند و یا وقتی پرخوری کنند که اصلا گرسنه نیستند. افرادی که این مشکل را دارند امکان پذیر با حس استرس، خستگی و افسردگی به پرخوری رو بیاورند.

بی‌اشتهایی و اجتناب از غذا خوردن

افراد مبتلا به بی‌اشتهایی حداقل نیازهای غذایی روزانه خود را تامین نمی‌کنند. این افراد هیچ علاقه‌ای به خوردن ندارند و از خوردن غذاهایی که رنگ، بو، بافت یا طعم خاصی دارند، دوری می‌کنند. این افراد دلواپس عواقب خوردن غذا درست همانند هراس از خفگی می باشند. در این افراد علت بی‌اشتهایی بر خلاف بی اشتهایی عصبی ، هراس از افزایش وزن نیست.

سندروم خوردن شبانه

این افراد طبق معمول شب از خواب بیدار شده و در این زمان از شبانه‌روز بیشتر از حد غذا می‌خورند. مقدار مصرف غذا در این زمان نزدیک به یک‌چهارم کالری مصرفی روزانه است. این بیماران طبق معمول دو بار در هفته برای غذا خوردن از خواب بیدار خواهد شد.

پویایی خانواده و نقش والدین در اختلالات خوردن

مطالعات بسیاری وجود دارد که تأثیر پویایی خانواده را بر اختلالات خوردن تحلیل کرده است. برای مثال، برنیس ال. راسمن، لستر بیکر و سالوادور مینوچین در نشریه  Psychosomatic Families: Anorexia Nervosa in Context کوشیده اند الگوهای مشترکی را در خانواده هایی بیابند که سابقه حداقل یک مورد بی اشتهایی عصبی داشته اند.

نتایج حاصل از مطالعات حاکی از این می بود که فرزندانی که دلبستگی های ِ ناایمن،  مراقبت های افراطی، سخت گیری و تنبیه، عدم ربط اعضای خانواده با یکدیگر و دچار کردن کودکان در تعارضات و مشاجرات والدین را توانایی می کنند زیاد تر از نوعی اختلال غذایی رنج می برند.

 

۱۱درصد از دختران و پسران نوجوان در معرض خطر ابتلا به اختلالات خوردن می باشند.

مطالعات شبیه فرد دیگر تحت گفتن ” خودگرسنگی” حاکی از این است که  ویژگی های زیر در زیاد تر خانواده هایی با دختری نوجوان که بی اشتهایی عصبی دارد، وجود دارد:

  مشکلات ارتباطی: گوش ندادن و رد کردن تلاش های دیگران برای برقراری ربط

  عدم پذیرفتن والدین رهبری 

  روابط بد بین والدین و فرزندان

  دچار شدن بچه ها با مشکلات والدین  

 مطالعه تازه بر بی اشتهایی متمرکز شده است. با این حال، اطلاعات شبیه در رابطه انواع دیگر اختلالات خوردن همانند پرخوری عصبی  نیز صدق می کرد. 

چرا اختلالات خوردن اتفاق می افتد؟

خانواده و پویایی های درون خانواده تنها عامل مؤثر در تشکیل اختلالات غذایی و خوردن در فرزندان نیست؛ امکان پذیر نوجوانان در خانواده‌ای که شرایط فوق‌الذکر وجود ندارد، هم دچار اختلال خوردن باشند.

یکی دیگر از عوامل رایج در بین نوجوانان نداشتن عزت نفس است. علاوه بر این، عزت نفس پایین، به اختصاصی هنگامی که به عکس بدن مربوط می شود، امکان پذیر عاملی باشد که بیشترین تأثیر را در تشکیل اختلالات خوردن دارد.

کِی کمال جویی این این چنین به چیزی تبدیل شد که این همه رنج را برای ما به ارمغان آورد.

اختلالاتی همانند افسردگی دوقطبی می تواند جهت شود که نوجوانان از غذا به گفتن یک پاداش یا تنبیه سیستماتیک منفعت گیری کنند که در نهایت علتایجاد یک رژیم غذایی زیان اور در آنها می شود. این رژیم مبتنی بر دوره های متناوب پرخوری و محدودیت های شدید است.

مقابله با اختلالات خوردن کار ساده ای نیست. نوجوانان امکان پذیر خود را در اتاق خود حبس کنند و از برقراری ربط و گوش دادن به استدلال های دیگران خودداری کنند. با این حال، سرزنش، تنبیه و نفهمیدن شان زیاد تر اتفاقی است  که حالت را برای شان به مراتب بدتر می کند. 

حمایتبزرگی که والدین می توانند در رابطه اختلالات خوردن فرزندشان اراعه دهند

والدین می توانند حمایتکننده و پشتیبانی خوبی برای هر نوجوانی باشند که دچار اختلال خوردن است. با این حال، اگر کار درست را انجام ندهند، به همین نسبت می توانند زیاد مخرب باشند.

نقش والدین در وهله اول از این جهت اهمیت دارد که  آنها می توانند الگوهای رفتاری فرزندان خود را بهتر بشناسند و به راحتی هر گونه تحول در رژیم غذایی آنها را تشخیص دهند. با این حال، بهتر آن است هر زمان که والدین شک داشتند که آیا فرزندشان  دچار اختلال خوردن است یا خیر، از متخصص پشتیبانی بگیرید.

اگر برسی متخصص تشخیص را قبول کند، طبیعی است که والدین دلواپس شوند. زیاد اهمیت دارد که والدین بدانند سرزنش کردن در این چنین شرایطی هیچ کمکی نمی کند.

از نظر دیگر، والدین بی ادبی، پرخاش و طرد شدن از سوی کودکان را برنمی تابند؛  به همین علت مهم است که برای پشتیبانی به فرزندشان از متخصص راهنمایی بگیرند. والدین باید  از وسوسه این که با او همانند یک کودک حرکت کنند، بپرهیزند.

دستورالعمل ها و “قوانینی” که می توانند پشتیبانی کننده باشند

زیاد مهم است که هر تصمیمی که گرفته می شود، پدر و مادر در کنار هم بمانند، از یکدیگر حمایتکنند و احساسات خود را ابراز کنند. این چنین، مهم است که آنها دستورالعمل های تعیین شده از سوی متخصص را جستوجو کنند. 

اگر اعتمادشان از یک مشاور سلب شد، بنا به هر دلیلی بهتر است که از مشاور فرد دیگر پشتیبانی بگیرند و در این شرایط تردید نکنند. 

 

دستورالعمل مهم دیگر برای والدینی که برآنند به کودک مبتلا به اختلال خوردن پشتیبانی کنند این است که این اختلال را مرکز زندگی خود و فرزندشان قرار ندهند. یقیناً که فهمیدن این اختلال و تلاش برای از بین بردن آن اهمیت دارد اما این همه زندگی کودک یا نوجوان نیست.

بچه ها در هر سنی سرشار از امیدها و آرزوها و رؤیاها می باشند. باید که به دیگر مسائل آنها هم پرداخت، به آنها حس آزادی و استقلال داد و زیاد دست به عصا و محتاط با آنها برخورد کرد.

علاوه بر این، وقتی که نوجوان یکی از دستورالعمل‌های تعیین‌شده را مراعات نمی‌کند، او گفت و گو و مکالمه ملزوم است. با تشکیل یک رابطه مبتنی بر او گفت و گوی فعال به این معنی که اصلاحی و در عین حال انگیزشی باشد، می توان نوجوان را ترغیب به شراکت کرد.

 

سخت است اما ناممکن نیست

همانطور که دیدیم، نقش والدین در تشکیل اختلالات خوردن در فرزندان و نیز از بین بردن این اختلال ها زیاد مهم و تعیین کننده است. آنها به نحوی سنگ بنای آینده ای می باشند که قرار است برای خود بسازند.

با این حال، به علت پیچیدگی و سختی ِ چالشی که با آن روبه رو می باشند، باکمک گرفتن از راهنما و مشاوره زیاد گره گشاست. حتی با پشتیبانی یک متخصص هم، عبور از اختلال خوردن  فرآیندی طویل است که به صبر، هوش، عشق و اراده بسیاری نیاز دارد.