وقتی که به خواب می‌رویم، بدن ما در حالت بی‌حرکتی کامل (Atonia) قرار می‌گیرد، اما مغز هم چنان مشغول فعالیت است. این فعالیت شامل افت یا افزایش کارکرد قسمت‌های گوناگون مغز می‌شود. برای مثال، لوب پیشانی (Frontal Lobe) که مسئول تفکر منطقی و استدلال است، در خواب فعالیت کمتری دارد. این افت فعالیت علتمی‌شود توانایی ما برای تشخیص حقیقت و تخیل افت یابد.

در روبه رو، قسمت‌هایی همانند سیستم لیمبیک (Limbic System) که شامل هیپوکامپ (Hippocampus) و آمیگدال (Amygdala) است، فعال‌تر خواهد شد. این قسمت‌ها مسئول پردازش احساسات و حافظه می باشند و نقش مهمی در ساختن رؤیاهای ما ایفا می‌کنند.

یکی از ویژگی‌های شگفت‌انگیز مغز این است که حتی در خواب، کاملاً از دنیای بیرون جدا نمی‌شود. مراکز پردازش شنوایی، همانند قشر شنوایی (Auditory Cortex)، در خواب نیز فعال باقی می‌همانند. این بدان معناست که صداهایی که در محیط اطراف شما وجود دارند، می‌توانند به رؤیاهای شما راه اشکار کنند.

برای مثال، صدای زنگ ساعت، صدای پرندگان یا حتی صدای یک تلویزیون روشن می‌توانند به‌صورت خلاقانه داخل روایت رؤیای شما شوند. این صداها امکان پذیر به‌طوری تحول کنند که با نوشته رؤیا هماهنگ شوند. با این حال، اگر صدایی زیاد بلند یا ناگهانی باشد، مغز آن را به‌گفتن یک تهدید شناسایی کرده و شما را از خواب بیدار می‌کند.

صداهای درونی: هنگامی مغز صدا تشکیل می‌کند

اما همه صداهایی که در رؤیا می‌شنوید، از محیط بیرون نمی‌آیند. مغز انسان توانایی شگفت‌انگیزی در همانند‌سازی صداهایی دارد که کاملاً درونی می باشند. این صداها می‌توانند شامل مکالمات، صدای خنده یا گریه، موسیقی، یا حتی صداهای شگفت و غیرواقعی باشند.

یک تحقیق در سال ۲۰۲۰ نشان داد که از بین رؤیاهای ثبت‌شده ۱۳ شرکت‌کننده، ۸۳ درصد صداها مربوط به مکالمات با افراد می بود. در این بین، ۶۰ درصد رؤیاها شامل او گفت‌وگوهای خود فرد با شخصیت‌های رؤیایی می بود. برخی از شرکت‌کنندگان صداهایی را گزارش دادند که به زبان‌های ناشناخته بودند یا حتی شامل خنده، فریاد و تشویق می‌شدند.

وقتی که رؤیا می‌بینیم، مغز با منفعت گیری از خاطرات قبل و ازمایش ها ما، صداهای درونی رؤیا را می‌سازد. این صداها امکان پذیر از مکالمات واقعی، موسیقی‌هایی که شنیده‌ایم یا حتی صداهایی که قبلاً فقط یک‌بار توانایی کرده‌ایم الهام گرفته باشند. هیپوکامپ در این فرآیند نقش کلیدی دارد و خاطرات را بازیابی می‌کند. آمیگدال نیز با اضافه کردن احساسات، این صداها را به شکلی دلنشین و معنادار در رؤیاها جای می‌دهد.

تفاوت رؤیا و توهمات روانی

هرچند رؤیاها بعضی اوقات همانند توهمات روانی به نظر می‌رسند، اما تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد. توهمات روانی زیاد تر به‌صورت شنیداری می باشند و در بیداری رخ خواهند داد، در حالی که رؤیاها طبق معمولً زیاد تر بصری می باشند و در خواب توانایی خواهد شد. با این حال، شرایطی همانند فلج خواب یا توانایی‌های هیپنوتیک می‌توانند مرز بین رؤیا و حقیقت را محو کنند.

اگرچه مطالعات بسیاری در رابطه رؤیاها انجام شده است، زیاد تر این تحقیقات بر جنبه‌های بصری متمرکز بوده‌اند. پژوهش‌های شنیداری در این عرصه هم چنان محدود می باشند. اما آنچه تا بحال اشکار شده است، این است که مغز انسان در خواب، قوت شگفت‌انگیزی در همانند‌سازی صداها و ترکیب آن‌ها با احساسات دارد. این ویژگی‌ها رؤیاها را به توانایی‌ای بی همتا و دلنشین تبدیل می‌کنند.