در باب بخشیدن دیگران و اسایش ِ خیالی که رهاورد این کردار انسانی است، سخن زیاد حرف های شده است. اما آیا تا به حال به این فکر کرده اید که لطفی هم در حق “خود”تان بکنید و این “خود” ِ مخطی را ببخشید؟ 

خداى متعال در آیه ۵۳ سوره «زمر» با لحنى آکنده از نهایت لطف و محبت، بغل رحمتش را به روى همگان باز کرده است :

«به آنها بگو اى بندگان من که بر خودتان اسراف و ستم کرده اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را مى بخشد که او بخشنده و مهربان است»

(قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لاتَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیم)

از همین اکنون به این نیاز اساسی که همانا بخشیدن خود و برگذشتن از “قبل خود” است، مقداری فکر کنید.  از این که مورد رحمت پروردگار و خودتان قرار بگیرید، روی برنتابید!

چطور خود را ببخشیم و قبل را پشت سر بگذاریم؟

بخشیدن خود و تسلط بر قبل نیازمند توانایی های روانی-عاطفی ظریفی است. در واقع، دردی که دیروز سرگرفته است و امروز تا این مدت شما از بابت آن حس گناه می کنید، همچون  نخی شل شده در بافت وجودی شما است؛ اگر آن را بکشید، همه چیز اغاز به باز شدن می کند. و این هیچ خوب نیست که با ناراحتی دائمی زندگی کنید، با آن سنگینی درونی که به شما اجازه نمی دهد روه به جلو حرکت کنید.

فردریک شوپن، آهنگساز می او گفت : « برگشت به آنچه وقتی بوده و دیگر نیست، بی ثمر است». این سخن به حق که درست است. در واقع، همه ما می دانیم این که دائماً به وقتی که دیگر وجود ندارد نگاه کنیم، هیچ منفعت ای ندارد. با این حال، ذهن ما شیطنت می کند و دوست دارد به زخم ما نمک بپاشد!

در این چنین شرایطی چه می توان کرد؟

ابتدا، باید از دچار شدن در الگوی تضعیف‌کننده‌ای که با خود تنبیهی سازماندهی شده است، بپرهیزیم. شما می توانید و باید که منبع های کافی برای مدیریت این حقیقت روانی تشکیل کنید. بگذارید مقداری دقیق ترشویم.

همراه با حس گناه، حس شرم هم زیاد تر می آید. در واقع، جدا کردن یکی از فرد دیگر زیاد دشوار است؛ به این علت، زمان روبه رو با قبل خود، باید بدانید که چطور هر دو بُعد را مدیریت کنید.

کلیدهایی برای بخشیدن خود

بچه که بودیم اهمیت متنفر نبودن و توانایی بخشیدن دیگران را به ما آموختند. دیر یا سریع عملاً فهمید شدیم که هنگامی دیگران را تحقیر نمی کنیم و به دیگران کینه‌ نمی ورزیم، انگار شفا اشکار می کنیم، حس اسایش در ما غلیان اشکار می کند و می‌توانیم با همه وجود و معنی پیش برویم. با این حال، چیزی که هیچ کس هیچ زمان یادمان نداد، اهمیت بخشیدن خود و یقیناً چطور بخشیدن خودمان می بود.

خداوند با ما مهربان است و از خطاهای مان درمی گذرد؛ بعد چطور است که خودمان با خود نامهربانیم و سر ِ بخشیدن خود را نداریم!

احتمالا این سوال برای تان نقل شود که چرا باید خودمان را ببخشیم؟

جواب ساده است: برای سلامت روان مان. این حقیقت زندگی است که هرکسی در مقطعی از زندگی خود مرتکب اشتباهاتی می شود که از انجام آن سخت پشیمان است. 

به این علت بعضی اوقات اوقات ناکامی می خورید و با تصمیمات خود دیگران را آزار می دهید. همین تبدیل ابراز موقعیت هایی می شود که بعداً پشیمان می شوید. در واقع نادرست کردن  مربوط به انسان است. انسان اشتباه می کند؛ اگر قرار باشد همه عمر خود را برای خطایی که کرده ایم سرزنش کنیم به جنون کشیده می شویم. 

کالج کینگ لندن و دانشگاه منچستر تحقیقاتی انجام دادند که ادعا کردند در تعداد بسیاری از موارد حس گناه پشت افسردگی شدید است. به این علت، فهمیدن چگونگی بخشیدن خود و تسلط بر قبل یکی از بهترین ابزارها برای پیشگیری از این اختلال خلقی است.

پذیرفتن و مسئولیت: شما صاحب خود هستید، هم برای نادرست کردن و هم برای شفایافتن

هنگامی سخن بگویید از تسلط بر یک دیروزِ صدمه زا می شود که زیاد زمان است از ان می گذرد اما کماکان روی دوش مان سنگینی می کند، همیشه یک چیز را باید برای بسپاریم: این حقیقت است که آن اتفاق تلخ و بد افتاده است؛ زیاد اتفاق بدی می بود، اما ما نمی‌دانستیم که قرار است این چنین شود، از سویی  توانایی‌ای که اکنون داریم را آن موقع نداشتیم.

به این علت، فهمیدن این مسئله مهم است که شما حق نادرست دارید، و این چنین موظفتید که زخم های خود را التیام دهید.

به همین علت، باید از شرمساری از آن نادرست یا ناکامی دست بردارید. از تغذیه آن احساسات مبتنی بر تنفر از خود و سرزنش خود و فرد دیگر دست برداریم. درعوض، بکوشید با ارجاع به مرجعیت صحیح خود آن روزتان را که مرتکب اشتباه شدید ، وابکاوید. مقداری تامل کنید؛ چه چیزی علتشد تصمیمی که گرفتید را بگیرید؟ در آن لحظه چه اتفاقی افتاد که شما اینطور حرکت کردید؟

هر چیزی توضیحی دارد و فهمیدن آن به شما این امکان را می دهد که آن را از منظر فرد دیگر، منطقی تر و نه چندان احساسی ببینید. به یاد داشته باشید، خودشناسی بخشیدن خود را تسهیل می کند.

خود قبل شما خود جاری شما نیست. شما نمی دانستید چه اتفاقی می افتد، دیدگاه و توانایی جاری خود را نداشتید. آن خود ِ قدیمی تان را ببخشید این به شما این امکان را می دهد تا فردیت با هوش تر و بالغ تر را شکل دهید.

از مقاومت خود آگاه باشید: زمان آن است که قبل را رها کنید

هنگامی نوبت به بخشیدن خود و تسلط بر قبل می رسد، باید از مقاومت خود آگاه شوید. یعنی  آن مانع ها ذهنی را بشناسید که شما را از حرکت رو به جلو باز می دارد و به گفتن لنگر روانی عمل می کند. به گفتن مثال، برخی از افراد هیچ زمان روز به روز حس گناه خود را تغذیه نمی کنند. اما برخی دیگر امکان پذیر دچار رفتارهای اعتیادآور شوند.

تهیه فهرستی از افکار، احساسات و رفتارهایی که مانع از حرکت شما می شوند، یک برتری است.

شکنندگی خود را در بغل بگیرید و از توانایی درس بگیرید

شما حق دارید که ناکامی بخورید، اشتباهات کوچک و بزرگ انجام دهید. در واقع، به گفتن بخشی از انسان بودن، اجازه دارید خطاپذیر و صدمه پذیر باشید. حتی امکان پذیر بدترین روی خود را به دنیا نشان هید و بعدها روزگار نشان تان دهد که چه مقدار پشیمان و نادم هستید.

زندگی دائم در حال تحول است. این یعنی رفتن از بدترین به بهترین، منفعت برداری هوشمندانه از نقاط قوت و ضعف خود. بگذارید این اتفاق ها بیافتد تا زمان یادگیری و توانایی اندوختن فراهم شود. از آن منفعت ببرید.

قبل شما به شکل دادن به فردی که امروز هستید پشتیبانی کرده است. هر بریدگی، ترک و برآمدگی کوچک، زیبایی غیرعادی را نشان می دهد که باید قدردان آن باشید. شما کامل نیستید، بعد با پذیرفتن همه نکات ظریف ازمایش ها قبل و حال خود اغاز به بخشیدن خود کنید!

هنگامی نوبت به بخشیدن خود و تسلط بر قبل می رسد، به جستوجو جبران باشید

هر تمرین بخشش الزام تمرین جبران است. این بدان معناست که اگر فکر می‌کنید حرکت شما علتدرد و رنج فردی شده و در رابطه آن حس گناه می‌کنید، دست از رنج بکشید و از او طلب بخشش کنید.

این چنین، اگر رنجش و پشیمانی را با خود حمل می‌کنید، به اقداماتی فکر کنید که به شما امکان می‌دهد به نحوی آن را ترمیم کنید. به خود نشان دهید که از توانایی آموخته اید و می توانید خود را بهبود ببخشید.

هنگامی نوبت به بخشیدن خود و تسلط بر قبل می رسد، ایده آل این است که رفتارها و اهداف تازه را اغاز کنید. دست به کار که شوید فهمید خواهید شد که فرد بهتری نسبت به آنچه بوده اید، شده اید.

لحظه خداحافظی را جشن بگیرید، زمان آن است که از نو اغاز کنید

آداب درمانی زیاد جالبی در این عرصه وجود دارد که بخشش خود و اغاز مرحله جدیدی در زندگی را تسهیل می کند. یک نمونه کارا این است که با صدای بلند بگویید: « من خودم را می بخشم و به خودم زمان جدیدی برای شاد بودن می دهم». طبق معمولً در این موارد انجام یک سفر مختصر یا لختی استراحت و تأمل زیاد راهگشاست.

در این مراسم یا آیین خداحافظی کوچک، خود قدیمی خود (فردی که خود را برای قبل سرزنش می کند) را رها می کنیم تا از خود آینده استقبال کنیم (فردی که از دیروز آموخته و با امید به فردا نگاه می کند). بیایید تلاش کنیم.