در این بین، محمدحسین قمری، مدیرکل دفتر خدمات عمومی وزارت صمت از تعلق تسهیلات ۲۰ میلیون تومانی به خریداران شب عید فقط از طریق اعتبارسنجی و بدون ضامن، سود و وثیقه خبر داده است. طرحی که به حرف های این مقام مسئول، برای ساماندهی بازار شب عید در وزارت صمت به اسم مطرح «عید تا عید» کلید خورده است، دارای تکه‌های مختلفی است؛ اما یک قسمت آن، اعطای ۲۰ میلیون تومان وام به افرادی است که از طریق اعتبارسنجی شناسایی خواهد شد.

این افراد می‌توانند از نزدیک به ۲۷ هزار فروشگاهی که برای فروش شب عید ثبت نام کرده‌اند، با وام اعطایی تا سقف ۲۰ میلیون تومان خرید انجام بدهند و مبلغ دریافتی را در اردیبهشت ماه باز بعد دهند.

مطابق مطرح اعلامی وزارت صمت، فعلاً بانک تجارت، بانک قرض الحسنه مهر ایران و یک مجموعه اعتباری آنلاین مسئولیت اعتباردهی به متقاضیان را برعهده گرفته‌اند. ۶ تجارت یارپرداخت اقساط را ضمانت کرده و ۳۰ هزار فروشگاه تازه هم که زیاد تر فروشگاه‌های زنجیره‌ای و بزرگ می باشند، به این مطرح اضافه خواهند شد. در این مطرح بانک قرض الحسنه مهر ایران اعتبار ۱۵۰ میلیون تومانی با ضمانت الکترونیکی و به طور اقساط ۶ ماهه به متقاضیان اراعه می‌کند.

وحید شقاقی شهری، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی درمورد اعطای تسهیلات عیدانه دولت تصریح می‌کند: یکی از شاگردان من برای وام ۲۰ میلیون تومانی عمل کرده است و مطابق حرف های او، بازپرداخت وام در دو قسط است.

او اضافه می‌کند: اقساط وام باید در اردیبهشت و خرداد ماه سال آینده تسویه شود و نرخ منفعت وام صفر بوده و شبیه قرض است. خرید هم از فروشگاه‌های خاص باید انجام شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی با دقت به شرایط جاری اقتصاد ایران، با اعطای این چنین وامی موافق است، اما یادآور می‌شود: این وام فقط به خانوارها یا افرادی تعلق می‌گیرد که در اعتبارسنجی جزء رتبه‌های عالی یا خوب باشند. یعنی در قبل اگر وامی دریافت کرده‌اند، خوش حساب بوده باشند.

او ادامه می‌دهد: اعطای این وام می‌تواند طرف اراعه در اقتصاد ایران را که اوضاع خوبی ندارد، تا حدودی تحریک کند. قسمت اراعه اقتصاد ما به علت افت قوت خرید مردم، حال و روز خوشی ندارد. همین طور که مغازه‌ها را نگاه می‌کنم چهره عیدی که ۱۰ سال پیش به ذهنم می‌‎آید، با اکنون متفاوت است و مردم قوت خریدشان به شدت افت یافته است.

شقاقی شهری گفتن می‌کند: این گونه سیاست‌ها می‌تواند تحریک طرف تقاضا را به همراه داشته و حداقل به طرف اراعه اقتصاد پشتیبانی کند.

او اضافه می‌کند: هنگامی به مردمی که قوت خرید آنها افت یافته وام خواهند داد؛ یعنی عملا یک قرضی از سوی دولت به مردم داده شده است. بانک‌های شراکت کننده در مطرح وزارت صمت یا دولتی و یا شبهه دولتی می باشند؛ به این ترتیب عملا دولت می‌خواهد یک کمکی به مردم کند تا قوت خرید آنها را تحکیم کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی خرید از فروشگاه‌های محدود را مصداق رانت نمی‌داند؛ چون اقلام حاضر در این فروشگاه‌ها از بنگاه‌های تولیدی داخل جمع‌آوری شده است؛ به این علت اعطای وام به خرید محصولات همه بنگاه‌های تشکیل داخل سرزمین پشتیبانی خواهد کرد.

او یقیناً معایبی هم برای وام اعطایی دولت سراغ داشته و می‌گوید: یکی از معایب این است که بنا به حرف های دریافت کنندگان وام، بازپرداخت آن باید در اریبهشت و خرداد ماه انجام شود. این وام زمان دار نیست و در مرحله پرداخت، به خانوارها سختی داخل می‌کند.

شقاقی شهری اضافه می‌کند: خانوارها در ایام نوروز به علت نیازها ناگزیر به خرید می باشند؛ اما در صورت دریافت وام باید دو در دو قسط ۱۰ میلیون تومانی آن را بازپرداخت کنند. اگر زمان بازپرداخت را حداقل طویل می‌کردند و روی چهار یا ۶ ماه می‌گذاشتند، سختی کمتری به خانوارها داخل می‌شد.

او ادامه می‌دهد: نوشته دوم این است که دولت سیاستش خوب است ولی ما تا وقتی که نتوانیم تورم را مهار کنیم، مشکل حل نمی‌شود. چون با وجود تورم مدام قوت خرید مردم افت می‌یابد.این پرداخت‌ها یکسری مسکن‌های زودگذر می باشند و اثرات پایدار و ماندگار ندارند. مسکن تزریق می‌شود ولی درد یعنی افت قوت خریدم مردم، برای شکاف دستمزد و تورم، هم چنان سر جای خود باقی می‌ماند.

وامی برای دهک‌های ۶ تا هشت

این عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی اصرار می‌کند: من دو سال پیش هم چنان هنگامی با مسئولان اقتصادی سخن بگویید می‌کردم، پیشنهاد‌ام این می بود که تورم کنترل شود. چون تا وقتی که تورم کنترل نشود، اقتصاد مدیریت نخواهد شد. باز هم خواهش من از دولت این است که عمده زمان و انرژی خود را روی مهار تورم بگذارند چون اقداماتی از این دست، مسکنی است که سریع عبور می‌کند ودوباره سال سپس شرایط تورمی و شکاف قوت خرید را خواهیم داشت.

به حرف های او، اعطای وام از طریق اعتبارسنجی جهت خواهد شد که قسمت عمده مردم نتوانند از این تسهیلات منفعت گیری کنند. تعداد بسیاری از دهک‌ها شرایط وام گرفتن نداشته و اصلا وامی دریافت نکرده‌اند که اکنون بتوانند شرایط اعتبارسنجی را کسب کنند.

شقاقی شهری می‌گوید: این وام عمدتا می‌تواند دهک ۶ تا هشت را پوشش دهد. در حالی که قسمت مهم مشکل ما در دهک‌های پنج به پایین است که شرایط سخت‌تری دارند.

او درمورد تاثییر اعطای این وام بر تحریک طرف تقاضا توضیح می‌دهد: برای این که بدانیم این چنین وامی چه مقدار طرف تقاضا را تحریک کرده و علتچرخیدن چرخ اقتصاد می‌شود، باید دقیقا بدانیم چه مقدار تسهیلات قرار است در این مطرح هزینه شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی گفتن می‌کند: با این روش اعتبار سنجی و معیارهای در نظر گرفته شده، قسمت گسترده‌ای از جامعه قاعدتا امکان منفعت گیری از این تسهیلات را ندارند و طبیعتا تاثییر پرداخت وام، اندک خواهد شد.

گمان اختلال در بازپرداخت وام‌ها

سیدمرتضی افقه، استاد اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز درمورد اثرات پرداخت عیدانه دولت گفتن می‌کند: با دقت به شرایط حاضر، اصل کار خوب است و گریزی از آن نیست. حال که مردم را به این روز انداخته‌اند، باید این چنین تسهیلاتی بدهند.

او یادآور می‌شود: اما این که دریافت کنندگان وام از اردیبهشت ماه این تسهیلات را بعد بدهند، مقداری جای اشکال دارد. طبق معمول با نرخ تورمی که در سرزمین وجود دارد، حقوق‌های بالای ۲۰ میلیون تومان باید هر ماه همه پول خود را مصرف کنند که زنده بمانند.

افقه اضافه می‌کند: حال گیریم که قبل تر، یک پولی دادند و هزینه‌های عید را پرداخت کردند، هنگامی فرد درآمدش در حدی نیست که بتواند حتی درصدی از آن را پرداخت کنند و حقوق‌ها با دقت به نرخ تورم متراکم شده ۴۰ درصدی طی این پنج تا ۶ سال، عملا پاسخگوی نیازها نیست و فرد همه درآمدش را باید مصرف کند که زنده بماند، به این علت هیچ پولی برای بازپرداخت وام در اختیار نخواهد داشت.

او توضیح می‌دهد: در این چنین شرایطی افرادی که می‌خواهند خوش حساب باشند، این وام را دریافت نکرده و از آن محروم می‌همانند؛ زیاد‌ها هم این مبلغ را می‌گیرند ولی بعد نمی‌دهند که مشکلاتی برای خودشان و به گمان زیاد برای دولت پیش می‌آید.

این استاد اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز می‌گوید: به این علت، این چنین مطرح‌های مختصر مدتی اگرچه از روی ناچاری بوده و گریزیاز آن نیست اما به ملت پشتیبانی نمی‌کند.

او اصرار می‌کند: دولت باید پشتیبانی کند که تحریم‌ها برداشته شوند .ملت خودشان با عزت درآمد داشته باشند و هزینه کنند. نه این که دولت مرتب وادارشان کند و به روزی رساند که دستشان جلوی قوه مجریه دراز باشد؛ یک روز یارانه بگیرند و یا وام‌های این چنینیکه مشکل‌زاست توسط دولت پرداخت شود و سپس ناظر مسایل و تبعات بعدی آن باشیم.

افقه درمورد محدود شدن خرید به فروشگاه‌های شراکت کننده در مطرح عیدانه دولت نیز بر این باور است که این سیاست حتما یک نوع توزیع رانت خواهد می بود. چرا نباید بقیه از این زمان منفعت گیری کنند و امکان فروش محصول برای هم