اگر پای درددل رانندگانی که توانایی اشتغال در تاکسی‌های اینترنتی را دارند بنشینید فهمید می‌شوید درمورد این که این چنین درآمدهایی واقعاً نصیب رانندگان می‌شود یا اعداد تنها بخشی از حقیقت است و فقط برای اهداف بازاریابی پررنگ شده‌اند سخن دارند. حتی اگر بپذیریم این عدد حقیقت است، آیا بعد از کسر استهلاک ماشین و دیگر هزینه‌ها هم چنان راننده تاکسی اینترنتی خوشحال باقی می‌ماند؟ بیایید با هم این نوشته را بازدید کنیم.

تفاوت درآمد ناخالص و سود خالص در اسنپ و تپسی

قدم اول برای فهمیدن بهتر ماجرا این است که بین دو مفهوم کلیدی تفاوت قائل شویم. اولی درآمد ناخالص است و به کل پولی که راننده از مسافران دریافت می‌کند حرف های می‌شود اما سود خالص هنگامی قابل محاسبه خواهد می بود که مبلغی باقی مانده بعد از کسر هزینه‌ها (سوخت، استهلاک ماشین، بیمه، تعمیرات و کمیسیون شرکت) باقی می‌ماند.

شرکت‌ها طبق معمولً تنها رقم ناخالص درآمد رانندگان را اظهار می‌کنند و این همان مسئله‌ای است که علتفاصله بین حقیقت و تبلیغات می‌شود

بازدید کامل هزینه‌های رانندگان اسنپ و تپسی در سال ۱۴۰۴

برای بازدید دقیق، فکر می‌کنیم راننده‌ای از خودروی پراید مدل ۱۳۹۵ منفعت گیری می‌کند. تخمین هزینه‌های ماهانه او دشوار است اما می‌توان محاسبات سرانگشتی انجام داد.

سوخت در رتبه اول قرار می‌گیرد. با کارکرد روزانه ۲۵۰ کیلومتر، مصرف بنزین ماهانه نزدیک به ۵۲۵ لیتر می‌شود. با دقت به قیمت بنزین سهمیه‌ای (۱۵۰۰ تومان) و آزاد (۳۰۰۰ تومان)، هزینه سوخت بین ۱.۶ تا ۲ میلیون تومان خواهد می بود.

استهلاک ماشین مورد دوم است. یک پراید با کارکرد سنگین دچار کم شدن قیمت می‌شود و هر سال ارزشش را در بازار از دست می‌دهد. تعمیرات و نگهداری، شامل مواردی همانند معاوضه روغن، فیلترها، لنت ترمز و لاستیک می‌شود. اگر سالی دو حلقه لاستیک (در حالت خوش‌بینانه)، چهار مرتبه (با فکر کارکرد ۷۵۰۰ کیلومتر در ماه، تعداد زیاد تر می‌شود) سرویس روغن موتور و یک بار معاوضه لنت را در نظر بگیریم، حدودا ماهی ۷۵۰ هزار تومان خرج روی دست راننده می‌ماند. تازه اگر بقیه قطعات خراب نشوند.

بیمه شخص ثالث پراید نزدیک به ۸ میلیون تومان در سال است؛ اگر ماشین در همه سال‌های قبل زیر پای شخص باشد و امکان منفعت گیری از تخفیف بیمه را داشته باشد، این عدد به نزدیک به ۴ میلیون تومان افت اشکار می‌کند و می‌توانیم در کنار عوارض شهرداری، هزینه ماهانه این قسمت را نزدیک ۳۰۰ هزار تومان در نظر بگیریم.

 اسنپ و تپسی به طور میانگین ۱۸ درصد از کرایه‌ها را به گفتن کمیسیون دریافت می‌کنند. به این علت از درآمد ناخالص ۶۵ میلیون تومان، کمیسیون نزدیک به ۱۲ میلیونی و از درآمد ۴۱ میلیون تومان، نزدیک به ۸ میلیون تومان کمیسیون کسر می‌شود

چرا درآمد ۶۵ میلیونی اسنپ و تپسی واقعی نیست؟

اگر فکر کنیم فردی بتواند همانند بهترین راننده همه‌زمان به درآمد ۶۵ میلیون تومان دست اشکار کند، نزدیک ۱۵ میلیون هزینه دارد و سود خالص ۵۰ میلیون برایش باقی می‌ماند. درآمد راننده نیمه‌زمان به نسبت وقتی که می‌گذرد، کمتر از این رقم  خواهد می بود. افرادی که خودشان توانایی رانندگی در اسنپ و تپسی را دارند می‌گویند عددهای بالا تبلیغاتی می باشند.

هزینه‌های پیش‌بینی نشده

این چنین بی‌توجهی به هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده اعداد و آمارها را به چالش می‌کشد. خرابی موتور ماشین، معاوضه گیربکس یا حتی یک تصادف کوچک می‌تواند بخشی از سود ماه‌ها کار را از بین ببرد. این هزینه‌ها هیچ زمان در تبلیغات محاسبه نمی‌شود.

ساعات کاری طویل

رسیدن به درآمدهای بالاتر الزام کار بیشتر از ۱۰ ساعت در روز است. این مساله علاوه بر خستگی شدید، روی سلامت جسم و روان راننده تأثیر منفی می‌گذارد.

سختی روانی و اجتماعی

رانندگان علاوه بر مشکلات مالی، با چالش‌هایی همانند برخورد نامناسب برخی مسافران، ترافیک شهری، جریمه‌های پلیس و استرس ناشی از فراهم هزینه خانواده نیز مواجه می باشند.

قیاس درآمد رانندگان تاکسی اینترنتی ایران با کشورهای دیگر

بازدید حالت رانندگان تاکسی اینترنتی مشخص می کند در تعداد بسیاری از کشورهای دیگر هم ناظر این چنین چالش‌هایی هستیم. برای مثال، در ترکیه میانگین درآمد ناخالص راننده اوبر نزدیک به ۱۲۰۰ دلار در ماه است اما بعد از کسر هزینه‌ها، مقدار سود خالص به کمتر از ۶۰۰ دلار می‌رسد. در ایران نیز همین الگو تکرار شده است یعنی درآمد ناخالص بالا لزوماً به معنی سود بالا نیست.

نتیجه‌گیری خوش‌بینانه می‌تواند این باشد که آنچه شرکت‌های تاکسی اینترنتی در تبلیغات خود اظهار می‌کنند، ابزاری برای جذب نیروی تازه است و راننده‌ای که ماهانه ۶۵ میلیون تومان درآمد ناخالص دارد، بعد از کسر هزینه‌ها نزدیک به ۵۰ میلیون تومان سود خواهد برد، آن هم با کار روزانه بیشتر از ۱۰ ساعت. از طرف دیگر راننده‌ای که ۴۱ میلیون تومان درآمد دارد، در بهترین حالت به سودی نزدیک به ۲۶ میلیون تومان می‌رسد. قطعا خودتان از رقم اجاره خانه در تهران خبر دارید.

تفاوت درآمد رانندگان در شهرهای گوناگون را نباید دست‌کم گرفت. در کلانشهری همانند تهران، امکان رسیدن به اعداد بالاتر وجود دارد چون تعداد سفر زیاد تر و نرخ کرایه بالاتر است اما در شهرهای کوچک‌، رانندگان حتی با ساعت کاری شبیه، درآمدی به نسبت پایین‌تر دارند. به همین علت نمی‌توان یک عدد ثابت را برای کل سرزمین مبنا قرار داد