در این مقاله تصمیم داریم به بازدید علمی و دقیق این نوشته بپردازیم و اشکار کنیم که آیا خوردن پنیر علتکند ذهنی می‌شود؟ این چنین به بازدید ترکیبات تغذیه‌ای پنیر، دیدگاه‌های طب سنتی و یافته‌های علمی روز می‌پردازیم تا دیدگاه جامعی اراعه شود.

پنیر چیست و چرا مورد دقت قرار دارد؟

پنیر یکی از فرآورده‌های لبنی تخمیری است که از شیر گاو، بز، گوسفند یا دیگر حیوانات تهیه می‌شود. این ماده غذایی منبع خوبی از پروتئین، کلسیم، فسفر، ویتامین B12 و چربی‌های اشباع شده است. فرآیند تشکیل پنیر شامل تخمیر و آنزیم‌دهی به شیر است که علتجدا شدن پروتئین‌های شیر و راه اندازی بافت جامد می‌شود. بسته به نوع شیر، نحوه فرآوری و زمان زمان رسیدن پنیر، انواع مختلفی از آن تشکیل می‌شود.

به علت ترکیبات مغذی زیاد، پنیر طبق معمولً در قولهای صبحانه، بین‌وعده یا در غذاهای گوناگون منفعت گیری می‌شود. طعم، قابلیت ترکیب با مواد دیگر و قابلیت نگهداری نسبی بالا، از دلایل محبوبیت آن در بین مردم جهان است. با این حال، نگرانی‌ها درمورد تأثیرات آن بر کارکرد مغز، از جمله گمان افت تمرکز یا کندی ذهن، علتشده برخی افراد در مصرف آن تردید داشته باشند.

آیا خوردن پنیر علتکند ذهنی می‌شود؟ منشا این باور چیست؟

این باور تا حد بسیاری ریشه در طب سنتی ایرانی دارد. در منبع های طب سنتی آمده است که خوردن پنیر بدون مصلح امکان پذیر علت “بلغم” شود. بلغم نیز در این متون به گفتن عامل سردی و سستی مزاج معارفه شده است.

در نتیجه، برخی افراد این نوشته را به افت فعالیت ذهنی نسبت داده و نتیجه گرفته‌اند که پنیر می‌تواند علتکندی ذهن شود. اما علم نوین، دیدگاهی متفاوت و مبتنی بر شواهد علمی دارد. باید دقت داشت که در طب سنتی پافشاری بسیاری بر منفعت گیری از مصلحات در کنار غذاها وجود دارد تا اعتدال مزاجی نگه داری شود. برای مثال، گردو و آویشن به گفتن مصلح پنیر معارفه شده‌اند تا اثرات احتمالی سردی آن تعدیل شود.

ترکیبات پنیر و تاثییر آن‌ها بر مغز

تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ها درباره انتخابات، سیاست، اقتصاد، ورزش، حوادث، فرهنگ وهنر و گردشگری را در آینده دنبال کنید.
• تریپتوفان: اسید آمینه‌ای است که در تعداد بسیاری از انواع پنیر وجود دارد. این ماده پیش‌ساز سروتونین است که به بهبود خلق‌وخو و خواب پشتیبانی می‌کند، نه تضعیف ذهن.
• چربی اشباع: مصرف بیشتر از حد چربی‌های اشباع شده می‌تواند در درازمدت با مشکلات قلبی و متابولیکی همراه باشد که امکان پذیر به‌طور غیرمستقیم بر کارکرد شناختی تأثیر بگذارد.
• سدیم بالا: برخی انواع پنیر همانند پنیرهای فرآوری‌شده دارای مقدار بسیاری نمک می باشند که در صورت مصرف زیاد امکان پذیر به سختی خون بالا منجر شود و این خود یکی از عوامل خطر برای سلامت مغز است.

این چنین پنیر منبع خوبی از کلسیم است که نقش مهمی در انتقال مطلب‌های عصبی دارد. وجود ویتامین B۱۲ در پنیر برای سلامت سلول‌های عصبی حیاتی است و افتآن می‌تواند تبدیل اختلالات شناختی شود. به این علت در کل، پنیر می‌تواند بخشی از یک رژیم مغذی باشد، به شرط آن‌که در مصرف آن افراط نشود.

شواهد علمی در رابطه تأثیر پنیر بر کارکرد ذهنی

مطالعات علمی معتبر رابطه مستقیم و قطعی بین مصرف معمولی پنیر و افت کارکرد ذهنی اشکار نکرده‌اند. برعکس، برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که محصولات لبنی (از جمله پنیر) می‌توانند بخشی از رژیم غذایی سودمند برای مغز باشند، به‌اختصاصی وقتی که در قالب رژیم مدیترانه‌ای یا رژیم غذایی DASH مصرف شوند.

رژیم مدیترانه‌ای، که یکی از الگوهای تغذیه‌ای شناخته‌شده در پیشگیری از بیماری‌های مزمن است، شامل مصرف متعادل پنیر به‌همراه میوه، سبزیجات، روغن زیتون و ماهی است. پژوهش‌های بسیاری قبول کرده‌اند که این رژیم با بهبود کارکرد شناختی و افت خطر ابتلا به زوال عقل مرتبط است. به این علت، حذف کامل پنیر به‌علت یک باور قدیمی، نه‌تنها ضرورتی ندارد بلکه می‌تواند علتحذف منبع های ارزشمندی از مواد مغذی شود.

راهکارهای بهینه برای مصرف پنیر

برای افرادی که هم چنان درمورد تاثییر پنیر بر مغز دلواپس می باشند، راهکارهایی ساده برای افت نگرانی وجود دارد:

• منفعت گیری از پنیرهای کم‌نمک و کم‌چرب
• مصرف پنیر همراه با مصلحات سنتی همانند گردو، نعناع یا زیره
• پرهیز از زیاده‌روی در مصرف پنیرهای فرآوری‌شده
• گنجاندن پنیر در وعده صبحانه همراه با مواد غذایی متنوع

علاوه بر این، تنوع در رژیم غذایی اهمیت بالایی دارد. به جای حذف کامل یک ماده غذایی، باید تلاش کرد از طیف گسترده‌ای از منبع های تغذیه‌ای منفعت‌مند شد. اگر پنیر در حد متعادل و به‌گفتن بخشی از یک برنامه تغذیه متنوع مصرف شود، نگرانی خاصی از بابت اثرات منفی آن وجود ندارد.

نکات مراقبتی برای منفعت‌مندی بهتر از پنیر

• همراهی با گردو: ترکیب سنتی پنیر و گردو علاوه بر خوش‌طعم بودن، اعتدال حرارتی و غذایی مناسبی تشکیل می‌کند.
• تنوع در منبع های پروتئینی: تنها به پنیر اکتفا نکنید و از تخم‌مرغ، حبوبات، گوشت سفید و مغزها نیز منفعت گیری کنید.
• کنترل مقدار مصرف: یک تا دو وعده در روز برای زیاد تر بزرگسالان کفایت می‌کند.
• مصرف در وعده صبح: خوردن پنیر در صبح به‌جای شب امکان پذیر هضم بهتر و خواب راحت‌تر را به‌جستوجو داشته باشد.

این چنین نظر می‌شود پنیر را در ترکیب با مواد حاوی فیبر یا چربی‌های سالم مصرف کنید تا اعتدال تغذیه‌ای بهتری حاصل شود. برای مثال، ترکیب پنیر با نان سبوس‌دار یا میوه‌های خشک شده می‌تواند قیمت غذایی صبحانه یا بین‌وعده را افزایش دهد.

چه وقتی باید به پزشک یا متخصص تغذیه مراجعه کرد؟

اگر بعد از مصرف پنیر دچار علائمی همانند:

• حس سنگینی مفرط
• کم شدن شدید تمرکز یا خواب‌آلودگی مداوم
• عکس العمل‌های گوارشی همانند نفخ یا اسهال

شدید، بهتر است با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا حالت دقیق‌تر بازدید شود. برخی افراد امکان پذیر نسبت به لاکتوز یا پروتئین شیر حساسیت داشته باشند که با مصرف پنیر تشدید می‌شود. تشخیص صحیح و بازدید حساسیت‌های غذایی می‌تواند از ابراز مشکلات مزمن پیشگیری کند.

خوردن پنیر علتکند ذهنی می شود؟ پنیر دشمن ذهن نیست!

اگرچه برخی باورهای سنتی درمورد اثرات پنیر بر ذهن وجود دارد، اما شواهد علمی جاری این ادعا را قبول نمی‌کنند. مصرف متعادل پنیر به‌اختصاصی در کنار دیگر مواد مغذی، نه‌تنها آسیبی به ذهن نمی‌زند بلکه می‌تواند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشد. انتخاب نوع پنیر، مقدار مصرف و زمان مناسب برای خوردن آن، عوامل تعیین‌کننده در منفعت‌مندی از مزایا آن می باشند.

اگر نسبت به مصرف پنیر نگرانی دارید یا علائم خاصی را توانایی می‌کنید، بهترین راه مراجعه به یک متخصص تغذیه برای دریافت راهنمایی علمی و شخصی‌سازی‌شده است. منفعت‌گیری از دانش روز در کنار آموزه‌های سنتی، می‌تواند بهترین راهکار برای تصمیم‌گیری آگاهانه در رابطه تغذیه باشد.