هنگامی تیمی از دانشمندان گروهی از سمندرهای سفید را در غاری در بالکان مطالعه کردند، هدفشان کشف اطلاعات جدیدی درمورد حرکت این دوزیستان شگفت‌انگیز در خارج از محیط آزمایشگاه می بود. بااین‌حال، دانشمندان فکر نمی‌کردند سمندرهای سفید به‌شدت کم‌تحرک باشند؛ به‌طوری‌که برخی از آن‌ها حتی برای سال‌ها از جایی که در آن قرار داشتند، ذره‌ای تکان نخوردند.

سمندرهای سفید دوزیستان نادر بومی اروپا می باشند که در غارها زندگی می‌کنند. این موجودات فقط در مسیرهای آبی زیرزمینی منطقه بالکان، به‌اختصاصی در سواحل دریای آدریاتیک در شمال شرقی ایتالیا، اسلوونی، کرواسی، بوسنی و هرزگوین و شمال مونته‌نگرو، یافت خواهد شد.

سمندر سفید با داشتن پوست روشن، بدنی باریک و اندام‌های کوچک، همانند  مار آبی و شبح‌واری است که همه عمر خود را در غارهای تاریک و پر آب می‌گذراند. در داستان‌های قدیمی آمده است که این موجودات گریزان، فرزندان اژدهایان قدرتمندی می باشند که زیر پوسته زمین زندگی می‌کنند و به‌صورت اسرارآمیزی در زمان بارش‌های شدید ظاهر خواهد شد.

زندگی در تاریکی مطلق برای زیاد تر عمر علتشده است که سمندرهای سفید به مرور زمان بینایی خود را از دست بدهند. چشم‌های آن‌ها به‌طور کامل رشد نکرده است و زیر پوست نهان شده‌اند؛ به‌طوری‌که عملا نابینا می باشند. سمندرها برای جبران این ضعف، دارای گیرنده‌های شیمیایی زیاد حساسی می باشند که به آن‌ها امکان می‌دهد حتی ذرات زیاد کوچک مواد آلی در آب را شناسایی کنند و به این ترتیب طعمه‌هایی همانند لارو حشرات، میگو، حشرات و حلزون‌های کوچک را اشکار کنند.

اگر غذایی در اطراف سمندرهای سفید نباشد، مشکل چندانی برایشان به وجود نمی‌آید؛ چون این جانوران می‌توانند برای سال‌ها بدون غذا زنده بمانند. توانایی شگفت‌انگیز تحمل دوره‌های طویل بدون تغذیه علتمی‌شود نیازی به هدردادن انرژی برای جستجوی غذا نداشته باشند و همین امر در حرکت زیاد کند آن‌ها مشاهده می‌شود.

سه پژوهشگر از دانشگاه اوتووش لوراند مجارستان و انجمن تحقیقات دوون  کارست بریتانیا، در فاصله‌ی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸، تعداد ۲۶ سمندر سفید را که در غار پرآبی در منطقه گوریتسا در بوسنی و هرزگوین زندگی می‌کردند، علامت‌گذاری کردند و زیر نظر گرفتند.

پژوهشگران از بی‌حرکتی سمندرهای سفید شگفت‌زده شدند. مطابق گزارشی که سال ۲۰۲۰ در مجله‌ی Zoology انتشار شد، سمندرهای سفید به‌طور متوسط نزدیک به ۵ متر در سال حرکت می‌کردند، اما برخی از آن‌ها طی چند سال حتی چند متر هم جابه‌جا نشدند. در موردی غیرمنتظره، پژوهشگران سمندر سفیدی را یافتند که در طول ۲۵۶۹ روز  یعنی هفت سال کامل از جایش تکان نخورد.

بی‌تحرکی طویل‌زمان سمندرهای سفید به‌طور آشکار با مشاهدات در محیط‌های آزمایشگاهی که قسمت اعظم دانش علمی ما درمورد این گونه از آنجا به دست آمده است، تفاوت دارد. آن‌ها در اسارت، طبق معمول حرکت می‌کنند، نهان خواهد شد و حتی رفتارهای اجتماعی از خود نشان خواهند داد. اما به‌نظر می‌رسد در طبیعت، این ساکنان غار سبک زندگی زیاد آرام‌تر و تقریبا بدون حرکت را ترجیح خواهند داد.

پژوهشگران فکر می‌کنند حرکت کم‌تحرک سمندرها با سبک زندگی مبتنی‌بر صرفه‌جویی در مصرف انرژی این گونه مرتبط است. سمندر سفید عمر طویل دارد (تا نزدیک به ۱۰۰ سال)، به ندرت تولیدمثل می‌کند (تقریبا هر ۱۲٫۵ سال یک‌بار) و می‌تواند با غذای زیاد کم زنده بماند. به این علت، نیازی به عجله‌کردن و هدردادن انرژی گران‌بهای خود ندارد.

دقت به این مسئله الزامی است که امکان پذیر سمندرهای سفید مورد مطالعه نماینده کاملی از کل گونه نباشند و حرکت کم‌تحرک و سبک زندگی آن‌ها امکان پذیر در همه سمندرهای سفید مشاهده نشود. گرچه جمعیت مورد مطالعه سالم به‌نظر می‌رسید، تجزیه‌وتحلیل سمندرهای غار نشان داد که آن‌ها تقریبا فاقد تنوع ژنتیکی می باشند و حرکت کم‌تحرکشان امکان پذیر اختصاصی جمعیت خودشان باشد.

با‌این‌حال، پژوهش دانشمندان به‌وضوح مشخص می کند هنگامی موجودات را در محیط طبیعی و واقعی خودشان بازدید کنیم، می‌توانیم اطلاعات و شناخت زیاد دقیق‌تر و کامل‌تری از آن‌ها به دست بیاوریم.

منبع: زومیت