محققان در مطالعه‌ای، گروه‌هایی شامل ۱۸۰ مورچه سیاه باغی (Lasius niger) همراه لاروها و شفیره‌ها را در ظروفی پر از خاک قرار دادند و بر نحوه ساخت لانه‌هایشان نظارت کردند. در این مطالعه، دوربین‌هایی برای بازدید فعالیت‌های سطحی مورچه‌ها تعبیه شده می بود و دستگاه سی‌تی اسکن شکل لانه‌هایی را که در داخل خاک حفر شده می بود، نشان می‌داد.

هنگامی مورچه ها با یک عامل بیماری‌زا روبه رو خواهد شد، نحوه ساخت لانه‌هایشان را تحول خواهند داد.

بعد از یک روز، محققان ۲۰ مورچه دیگر به هر گروه اضافه کردند. تعدادی از این ۲۰ مورچه با هاگ‌های قارچ بیماری‌زا و تعدادی با محلول شبیهی که فاقد هاگ می بود، اسپری شده بودند. محققان شش روز دیگر لانه‌ها را تحت‌نظر گرفتند.

مورچه‌ها با تحول معماری لانه‌هایشان، سپری در برابر بیماری‌ها می‌سازند

محققان در این آزمایش دریافتند لانه‌هایی که گروه‌های شامل مورچه‌های آلوده به هاگ ساخته بودند، زیاد تر قسمت‌بندی شده و اتصالات کمتری داشتند. مورچه‌های کارگر در این گروه‌ها –نسبت به گروه‌های سالم– سریع تر حفاری می‌کردند، تونل‌های بیشتری می‌ساختند و ورودی‌هایی تشکیل می‌کردند که از هم فاصله بیشتری داشتند. این چنین فضاهایی را در مکان‌هایی دورتر از مرکز لانه‌ها ساختند.

محققان با پشتیبانی همانند‌سازی‌های کامپیوتری نشان دادند این تغییرات در ساختار لانه‌ها می‌تواند انتشار کردن بیماری در کلونی را بین ۵ تا ۱۰ درصد افت دهد. از نظر تئوری، همه این تغییرات علتمی‌شود مورچه‌ها زمان حرکت در لانه، کمتر تماس اشکار کنند و خطر انتقال بیماری افت یابد.

«ناتالی استرویمیت» از دانشگاه بریستول انگلستان و همکارانش که این آزمایش را طراحی کرده‌اند، می‌گویند به‌ نظر می‌رسد در طبیعت، این تغییرات رفتاری همراه تحول در لانه‌سازی خطر گسترش بیماری را کمتر می‌کند. به حرف های محققان، مورچه‌هایی که در معرض بیماری قرار گرفته بودند، زمان بیشتری را خارج از لانه سپری می‌کردند که این نوعی خودایزوله‌سازی محسوب می‌شود.

این گروه تحقیقاتی گفتن کرده به گمان زیادً تعداد بسیاری از گونه‌های دیگر مورچه‌ها نیز در جواب به بیماری‌های عفونی، ساختار لانه‌هایشان را تحول خواهند داد: «این تغییرات معماری طی زمان طویل تکامل بهینه شده و می‌تواند به‌گفتن اثبات مفهوم یا منبع الهام برای مداخلات انسانی در برابر بیماری‌ها منفعت گیری شود.»

«اریک فرانک» از دانشگاه وورزبورگ آلمان که در این آزمایش شرکت نداشته است، می‌گوید: «من مطمئنم که تحقیقات زیاد تر در این عرصه می‌تواند به بینش‌های تازه و الهام‌بخشی برای ساختارهای انسانی منجر شود. [استرویمیت و همکارانش] به‌طور قانع‌کننده‌ای، سازگاری شگفت‌انگیز فرد دیگر در برابر بیماری‌ها در جوامع حشرات را نشان خواهند داد.»

ببینید: معمای «عنکبوت‌های غول‌پیکر شگفت» در مریخ حل شد

ببینید: درمان خشکی چشم با خنده

ببینید: نانومواد تازه برای منفعت گیری در صحنه‌های جنایی بدون نیاز به آزمایشگاه