همه این رفتارهای اعتیادآور با دچار شدن در «تله دوپامین» مرتبط می باشند. اما تله دوپامین چیست و چه نقشی می‌تواند در زندگی روزمره انسان‌ها ایفا کند؟

دوپامین چیست؟

ترکیب آلی دوپامین یک مطلب‌رسان حیاتی و مهم در مغز است که کارکردهای زیاد بسیاری دارد و بر کنترل حرکت و دقت، حافظه، خلق‌وخوی، پیش‌بینی لذت و حتی تشکیل شیر مادر تأثیر می‌گذارد.

به این ترتیب آیا گشتن در شبکه‌های اجتماعی، کشیدن انگشت روی صفحه گوشی همراه، یا بازی‌های کامیپوتری یک نوع اعتیاد می باشند؟

اینجاست که نظریه «تله دوپامین» نقل می‌شود.

تله دوپامین چیست؟

هر بار که شما به گشتن در شبکه‌های اجتماعی می‌پردازید یا یک تکه از یک برنامه تلویزیونی را تماشا می‌کنید، مغز شما دوپامین تشکیل می‌کند. این تشکیل دوپامین علتاحساس خوشایندی و لذت در شما می‌شود. اما این حس لذت، مختصر‌زمان است و سپس از آن، امکان پذیر مغز شما با نوعی از افت یا افتدوپامین روبه رو شود. بعد شما به این فعالیت که تبدیل توانایی لذت‌بخشی می‌شود ادامه می‌دهید.

دوپامین و اعتیاد

در دهه ۱۹۷۰ برای نخستین بار دوپامین با اعتیاد مرتبط شد و آن وقتی می بود که پژوهشگران دریافتند موش‌ها از روی عادت، مناطقی از مغز خود که با دوپامین مرتبط می باشند را با منفعت گیری از یک اهرم تحریک می‌کنند.

اعتیاد در ابتدا فقط در عرصه منفعت گیری از مواد مخدر در نظر گرفته می‌شد. سطح دوپامین در مغز در عکس العمل به تعداد بسیاری از مواد اعتیادآور افزایش می‌یابد، حتی اگر این مواد به طور مستقیم بر سیستم دوپامینرژیک تاثییر نداشته باشند.

تشکیل دوپامین در مغز به شما این امکان را می‌دهد که به طور ناخودآگاه یاد بگیرید رفتارها و شرایطی که به توانایی لذت‌قسمت منجر شده‌اند با یکدیگر مرتبط می باشند. با مصرف مکرر مواد اعتیادآور، دوپامین با این رفتارها ربط برقرار می‌کند، به‌طوری که علتتقویت و تثبیت حرکت جستجوی مواد مخدر می‌شود.

تا دهه ۲۰۱۰، مفهوم اعتیاد فقط به مصرف مواد اعتیادآور محدود می بود، اما بعد از آن این تعریف گسترش یافت و رفتارهای بدون مصرف مواد اعتیادآور را هم شامل شد.

در این اختلال‌ها، افزایش دوپامین علتتقویت برخی از رفتارها همانند بازی‌های قمار و کامیپوتری می‌شود که در زندگی روزمره فرد به عادت تبدیل شده‌اند.

محرک‌های اجتماعی همانند چهره‌های خندان، مطلب‌ها و حتی به گمان زیادً لایک‌ها می‌توانند سیستم دوپامینرژیک ما را فعال کنند. تا بحال ربط بین دوپامین و گشتن در شبکه‌های اجتماعی ثابت نشده است.

در موش‌ها مشاهده شده است که سطح دوپامین به طور خودکار در طول الگوهای رفتاری خاص افزایش می‌یابد و گمان این که این رفتارها به طور متوالی تکرار شوند، زیاد تر می‌شود. این نوشته مشخص می کند که دوپامین می‌تواند هر حرکت کوچکی را تحکیم کرده و آن را به عادت تبدیل کند.

اعتیادها به واسطه اثرات زیان‌آوری که بر سلامت روانی و جسمی افراد دارند، تعریف و شناخته خواهد شد. گشتن در شبکه‌های اجتماعی به اختصاصی توسط نوجوانان به‌گفتن یکی از رفتارهای اعتیادآور در نظر گرفته می‌شود.

آیا زمان آن نرسیده است تا در دام نیفتیم؟