برخی ها هیچوقت نمی گویند “ممنونم”؛ ” متشکرم”! انگارً اصلاً بلد نیستند، سپاس کنند! اما چرا؟ اصولاً در روبه رو با این افراد چه باید بکنیم؟ این که توقع سپاسگزاری داشته باشیم طبیعی است؟ یا این که باید کار را تنها به صِرف اصول انسانی خودمان، بی چشمداشت حتی تشکری، بی کوتاه و از سر رضا و رغبت انجام دهیم و ایمان داشته باشیم که بی جواب نمی ماند؟!

بگذارید در وهله اول سر از کار افرادی درآوریم که عادت ندارند سپاس کنند، و کلاً سپاسگزاری برای شان سخت است. ناسپاس ها آدم را از کاری که برای شان انجام داده ایم پشیمان می کنند. بعضی اوقات در برابر نگاه سرد آدم ناسپاس، چنان از کوره در می رویم که در دل مان می گوییم: ” دیگه پشت دستمو داغ می کنم، حتی یک قدم هم برای این آدم برندارم!”

 افرادی که هیچ زمان از فردی سپاس نمی کنند

آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چرا برخی افراد هیچ زمان سپاس نمی کنند؟ واقعاً درست است، آدم زیاد نیازی ندارد که در روبه رو کاری که می کند و در آن خیر فردی نهفته است، ازش سپاس کنند؛ اما خواه ناخواه، مدام در انسان این انتظار تشکیل می شود که یک کلام حاکی از سپاس بشنود و این به هیچ وجه انتظار بی جایی نیست.

اما چرا برای برخی سپاس کردن سخت است؟ اصولاً قادر نیستند یک کلمه بگویند: ” ممنونم”!

به گمان زیادً شما هم با این چنین اشخاصی روبه رو شده اید و کس یا افرادی با این خصلت را می شناسید. دلنشین این جاست که به رغم غیرعادی بودن  و مذموم بودن این حرکت، متاسفانه تا حدودی هم رایج است. در واقع، این گمان وجود دارد که هر فردی دست کم یک بار با ناسپاسی از سوی  یکی از اعضای خانواده، یا همکار یا همکلاسی اش روبه رو شده باشد.

این موقعیت ها آدم را غمگین می کنند؛ هنگامی کاری برای فرد دیگر انجام می دهید، ناسپاسی غمگین کننده است و آن پاسخی نیست که انتظار شنیدن اش را داشته ایم. 

در واقع، هنگامی فردی تلاش یا فداکاری شما را بدیهی می‌ انگارد، زیاد غمگین کننده تر است؛ انگار که شما موظف به انجام این کار بوده اید. 

هنگامی این اتفاق می‌افتد، به گمان زیادً از خود می‌سوال کرد “چرا من این کار را برای آن شخص انجام دادم؟” با این حال، مهم است که از آن حالت سرزنش کردن خود و حس پشیمانی و گناه برگذرید و آگاه باشید که این شما نیستید که کار نادرست را انجام داده اید؛ شما در جای درست  قرار دارید و کار درست  را انجام داده اید، شرم و حس گناه فهمید فردی است که ناسپاسی می کند. 

خوش به حال شما که قدم خیری برای فردی برداشته اید!

ایمان داشته باشید که کار خیر شما بی جواب نمی ماند و جایی در این روزگار به شما برمی گردد.

ناسپاسی دلایل روانشناختی مشخصی دارد:

افرادی که سپاس نمی کنند

به گمان زیادً با افرادی برخورد کرده اید که هیچ زمان سپاس نمی کنند و شگفتی کرده اید که چرا این گونه حرکت می کنند. خوب، به حرف های روانشناس پیناس برگر، افرادی که هیچ زمان سپاس نمی کنند، زمان تشکیل روابط رضایت قسمت را از دست می دهند. آنها این چنین به طور بالقوه مانع رشد خود می شوند.

افرادی که هیچ زمان سپاس نمی‌کنند (چون نمی‌خواهند یا  بلد نیستند) قیمت حرکات و کوششهای مثبت دیگران را نادیده می گیرند؛ اولین تأثیری که این حرکت به جا می گذارد دامن زدن به حس بی اعتمادی و خصومت در خود و در فرد دیگر است.

مطالعه دکتر پیناس برگر، که در بالا به آن اشاره کردیم، حاوی یافته های جالبی است. اولین مورد این است که امکان تحول این نوع حرکت وجود دارد. حقیقت این است که افرادی که هیچ زمان سپاس نمی‌کنند، کمبودهای عاطفی و اجتماعی قابل توجهی دارند.

حالت ناسپاسی در روبه رو صفت ناسپاسی

دقت داشته باشد که مهم است بین یک حالت ناسپاسی که بعضی اوقات از فردی سر می زند و صفت ناسپاسی که خصلت و ویژگی یک شخص است تمییز قائل شویم. 

بنا بر یافته های دکتر پیناس مدام در روبه رو با افرادی که ناسپاسی می کنند فهمید این اختلاف باشید، این که این فرد اکنون در این مورد خاص ناسپاسی می کند ، یا این که این ادم خصلت اش این است و کلا آدم ناسپاسی است.  

اگر تا به حال به افسردگی یا اختلال اضطراب مبتلا شده باشید و آن را به نحوی توانایی کرده باشید، لابد می دانید که یکی از نشانه های آن این است که فرد مبتلا کلاً نسبت به دیگران و محیط اطرافش بی تفاوت و دلسرد است. 

کار دیگران زیاد به چشم اش نمی آید؛ پیرو همین بینش، سپاس کردن برایش بی معنی می شود و زیاد دلیلی نمی بیند که بخواهد سپاس کند. از نظر دیگر هنگامی فردی همیشه این طور حرکت می کند، ناسپاسی یکی از ویژگی های شخصیتی اش می شود.

فقدان توانایی های بین فردی

عامل فرد دیگر که باید در نظر گرفت، پرورش و آموزش است. برخی از مردم یاد نگرفته اند که برای چیزهای کوچک و روزمره شکرگزار باشند یا سپاس کنند. هیچ کس به آنها یاد نداده است که مهربان و مودب باشند. در نتیجه، آنها اصول اولیه نحوه حرکت در محیط های اجتماعی عادی را بلد نیستند.

به این علت، اگرچه آنها امکان پذیر آگاه باشند که باید تلاش کنند تا بهتر دیده شوند؛ اما برای شان سخت است ،چون تا اکنون انجام نداده اند؛ این تحول به تلاش بسیاری نیاز دارد. 

در برخی خانواده ها پرورش به گونه ای بوده است که اصولاً ابراز محبت و سپاس دور از شخصیت است. 

خانواده پدرسالاری را در نظر بگیرید که در آن زن موظف به درست کردن غذا و سفره آرایی و پذیرایی از مرد خانواده است؛ در اینجا برای مرد کم شدن دارد که به همسرش بگوید متشکرم، زحمت کشیدی یا هر چه. مسلماً پسربچه هایی که در این خانواده ها ناظر این چنین رفتارهایی می باشند هم همین شیوه رفتاری را یاد می گیرند.

بعضی اوقات اوقات، این حرکت زیاد هم متاثر از پرورش نیست، بلکه فقدان یک توانایی اجتماعی است. فرد در برقراری ربط، ابراز سپاس کردن مشکل دارد. بعضی اوقات فرد تصمیم ندارد بی ادبی کند، اما از سپاس کردن خجالت می کشد؛ نقطه ضعف اش در تشکیل ربط است. 

فقدان همدلی

تعداد بسیاری از افرادی که هیچ زمان سپاس نمی کنند، به سادگی فهمید حرکات محبت آمیز یا سپاس نمی شوند. آنها فاقد هوش اضطراب و همدلی ملزوم برای فهمیدن مهربانی یا تلاش دیگران برای آسان کردن زندگی خود می باشند.

آنها هر کاری را که شما برایشان انجام می دهید بدیهی می دانند، چون این همان چیزی است که آنها انتظار دارند. این عدم همدلی می تواند مزمن شود. این افراد می توانند با گذشت زمان حتی زیاد تر خواستار یا خصمانه شوند. اگر در نقطه ای اغاز به نه گفتن به خواسته های آنها کنید، آنها عکس العمل منفی نشان می دهند.

در رابطه افرادی که هیچ زمان سپاس نمی کنند چه باید کرد؟

دکتر پیناس برگر گفتن می کند که تحول این حرکت امکان پذیر است. برنامه ای مبتنی بر توانایی های اجتماعی و مدیریت عاطفی می تواند به افت این حرکت غمگین کننده پشتیبانی کند.

با این حال، تحول حرکت برای فردی که عادت به سپاسگزاری ندارد، آسان نیست. اگر حتی هنگامی یک لیوان آب برایشان می آورید یا چیزی را از روی زمین  برای شان برمی دارید، فقط نگاه می کنند بی آنکه سپاس کنند، به همین ترتیب سپاس از فداکاری ها و لطف های دیگر شما برایشان سخت تر است.

این موضوعی پیچیده است و در هر مورد فردی با دقت به تفاوت های ظریفی که دارد، شدت و ضعف متغیری دارد. با این حال، آنچه ما به طور قاطق می دانیم این است که این حرکت علت درگیری، ناامیدی و ناراحتی می شود. اگر می بینید که زیاد تر با این نوشته سروکار دارید، تلاش کنید آنچه را که برای افراد ناسپاس انجام می دهید برسی کنید.

سپاس و سپاس ساده ترین راه شناخت آدم ها است. آدمی که قدردان نعمت ها و موهبت های جهان هستی است ، مدام از لطف دیگران هم در حقش سپاس می کند. اگر تا بحال از این نماد معرفت و شناخت غافل بوده اید، از این به سپس به آن بپردازید.