مصرف زیاد قند و شکر در رژیم غذاییِ روزانه تبعات ناگواری همانند اضافه وزن، چاقی، ابتلا به دیابت، ابتلا به سرطان، پیری زودرس و … دارد که احتمالا جبران این تبعات بعضی اوقات ناممکن باشد، اما زیاد از افراد برای در امان ماندن از این تبعات، از آن طرف بام می‌افتند و قند و شکر را به طور کامل از برنامه غذایی روزانه خود حذف می‌کنند. حتی میوه‌ها را! در حالی که متخصصان تغذیه اصرار دارند که گروه میوه‌ها هیچ زمان نباید از سبد غذایی کنار گذاشته شوند. چراکه برای بدن زیاد الزامی می باشند و حذف آنها صدمه‌های بسیاری به سلامت داخل می‌کند.

هنگامی می‌گوییم قند، منظور «همه قندهای طبیعی» همانند قند و شکر سفید که از نیشکر و چغندرقند به دست می‌آیند، قند میوه‌ها، توت خشک، خرما، کشمش، قند حاضر در بیسکوییت‌ها، شکلات و … و نیز همه قندهای مصنوعی یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی می باشند. ما تا کجا مجاز هستیم که قندهای طبیعی و مصنوعی را روزانه مصرف کنیم؟ آیا ملزوم است برای نگه داری تناسب اندام و سلامت جسم، همه آنها را از رژیم خود حذف کنیم؟

کدام قندها را حذف کنیم؟

دکتر مریم مظاهریون، دکترای تخصصی تغذیه و رژیم‌درمانی و عضو انجمن علمی تغذیه ایران معتقد است که حذف همه انواع قندها از برنامه غذایی روزانه، کاری نادرست است. چون برای مثال میوه‌ها سرشار از قند فروکتوز می باشند. به این علت ما نمی‌توانیم همه قندها را از رژیم خود حذف کنیم.

دکتر مظاهریون در گفتگو با همشهری توضیح کوتاهی درمورد انواع قند می‌دهد و می‌گوید: قندها، نشاسته و فیبرها به گروهی تعلق دارند که کربوهیدرات نامیده خواهد شد. ما دو نوع قند داریم؛ طبیعی و مصنوعی. قند طبیعی شامل قند و شکر سفید است که گلوکز نام دارد، قند حاضر در میوه‌ها که به آن فروکتوز می‌گویند، و قند حاضر در شیر که به آن لاکتوز حرف های می‌شود. قندهای مصنوعی هم قندهای تشکیل دست انسان می باشند که در محصولات رژیمی منفعت گیری خواهد شد و انواع بسیاری دارند و ساخارین، سوکرالوز و اسپارتام تعدادی از آنها می باشند.

عضو انجمن علمی تغذیه ایران اصرار می‌کند: بهتر است قندهایی همانند آبنبات، شکلات و خود قند سفید که طبق معمول همراه چای مصرف خواهد شد را از رژیم خود حذف کنیم، قندهای مصنوعی را هم در حد متعادل منفعت گیری کنیم. یقیناً برخی‌ها این کار را می‌کنند اما به جای آن، به مصرف بی‌رویه قندهای طبیعی همانند توت خشک و خرما و انجیر خشک رو می‌آورند. در حالی که مصرف این خوراکی‌ها هم به مقدار زیاد به مرور زمان می‌تواند هم علتافزایش وزن شود و هم به سلامت ما صدمه بزند.

دور این قندها را هیچ زمان خط نکشید

دکتر مظاهریون می‌گوید: زیاد از مراجعین هنگامی به آنها می‌گوییم خرما، توت، کشمش و انجیر چاق‌کننده می باشند، شگفتی می‌کنند.

در حالی که حتی قندهای طبیعی اگر به مقدار زیاد مصرف شوند، می‌توانند جهت چاقی و ابراز دیگر عوارض شوند. درضمن هنگامی شما مقدار بسیاری قند داخل بدن خود می‌کنید، سطح قند خون شما یک دفعه افزایش اشکار می‌کند و بدن برای جبران این مساله، انسولین بیشتری تشکیل می‌کند. انسولین هم علتکاهش قند خون می‌شود.

کم شدن قند خون جهت می‌شود که شما تمایل به خوردن یک ماده غذایی شیرین اشکار کنید. و این سیکل معیوب دائم تکرار می‌شود و به مرور زمان علتافزایش وزن شما می‌شود. مساله تنها افزایش وزن هم نیست. بیماری‌های گوناگون در کمین سلامت ما می باشند.

قندهای طبیعی همان طور که از اسمش اشکار است، به طور طبیعی در انواع میوه‌ها، سبزیجات و شیر وجود دارد و جزئی از ذات آن مواد غذایی هست

عضو انجمن علمی تغذیه ایران اصرار می کند: مصرف توت، کشمش و خرما مشکلی ندارد اما به مقدار متعادل. نباید در مصرف آنها زیاده‌روی شود. درضمن شما می توانید قند و شکر سفید و نیز محصولاتی که در آنها از شکر منفعت گیری شده همانند بیسکوییت و کیک و … را به طور کامل حذف کنید و حذف آنها نه تنها هیچ ضرری برای سلامتی ندارد، بلکه کلی هم منفعت دارد. اما حذف میوه‌ها، توت، خرما و انجیر پیشنهاد نمی‌شود. پیشنهاد این است که این قندها در حد متعادل مصرف شوند.

قندهای مصنوعی هم بدون عوارض نیستند

قندهای طبیعی همان طور که از اسمش اشکار است، به طور طبیعی در انواع میوه‌ها، سبزیجات و شیر وجود دارد و جزئی از ذات آن مواد غذایی هست. اما قندهای مصنوعی یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی به طور مصنوعی تشکیل و تهیه خواهد شد و همان طور که از نامش معلوم است، برخلاف قندهای طبیعی کالری زیاد مقداری دارند.

دکتر مظاهریون می‌گوید: یقیناً قندهای مصنوعی هم بدون عوارض نیستند. بنا بر مطالعاتی که جدیداً انجام شده، ثابت شده که برای مثالً آسپارتام که تا سال‌های قبل به وفور در انواع نوشابه‌ها و شیرینی‌های رژیمی و محصولات رژیمی منفعت گیری می‌شد، می‌تواند جهت ابراز برخی از سرطان‌ها شود.

این دکترای تغذیه اضافه می‌کند: حتی نتایج برخی از مطالعات مشخص می کند افرادی که به مقدار زیاد از آسپارتام منفعت گیری می‌کنند، خطر ابتلا به سکته مغزی در آنها افزایش اشکار می‌کند. درست است که این قند کالری ندارد اما می‌تواند به طور غیر مستقیم جهت تحریک اشتها شود و تحریک اشتها علتمی‌شود که شما غذای بیشتری مصرف کنید و همین امر جهت افزایش وزن و چاقی و … می‌شود.

میوه‌ها را حذف نکنید

زیاد از افراد برای رسیدن به تناسب اندام، همه انواع میوه‌ها را از برنامه خود حذف می‌کنند و اعتقاد دارند که میوه‌ها کربوهیدرات بالایی دارند. اما دکتر مظاهریون اصرار می‌کند که حذف میوه به هیچ گفتن در هیچ رژیمی پیشنهاد نمی‌شود.

او می‌گوید: در برخی از رژیم‌ها همانند رژیم کتوژنیک میوه کاملا حذف می‌شود. در حالی که میوه‌ها علاوه بر این که سرشار از مواد مغذی و ویتامین‌ها می باشند و فیبر بسیاری دارند که برای کارکرد دستگاه گوارش ملزوم و الزامی می باشند و حذف آنها را هیچ جامعه علمی پیشنهاد نمی‌کند.

این دکترای تغذیه ادامه می‌دهد: افرادی هم می باشند که در مصرف میوه زیاده‌روی می‌کنند و تصورشان اسین است که چون میوه قند طبیعی دارد، هیچ ضرری ندارد. زیاد از مراجعین اظهار می‌کنند که ما شام را حذف و میوه را جانشین آن کرده‌ایم و نمی‌دانیم چرا وزن‌مان افت اشکار نمی‌کند. حجم مصرف میوه‌ این افراد به گفتن وعده شام به قدری زیاد است که کالری زیاد بسیاری داخل بدن‌شان می‌شود و همین جهت می‌شود که وزن فرد افت اشکار نکند.

دیابتی‌ها چه کنند؟

زیاد از افراد مبتلا به دیابت می باشند و دوست دارند بدانند تا چه اندازه مجاز می باشند قندهای طبیعی را در برنامه غذای روزانه خود بگنجانند. زیاد از آنها هم فکر می‌کنند توت خشک و کشمش هیچ ضرری ندارند و می‌توانند یک کاسه توت را همراه چای خود بخورند. دکتر مظاهریون در این عرصه می‌گوید: افراد دیابتی می‌توانند توت خشک یا دیگر قندهای طبیعی را همراه چای یا به تنهایی مصرف کنند اما باید در مصرف قندهای طبیعی هم اعتدال را مراعات کرد. یقیناً برای این افراد مصرف توت خشک و انجیر خشک ارجحیت دارد.

اگر در زندگی اعتدال، تنوع و تعقل را پیش بگیریم، می‌توانیم از همه گروه‌های غذایی مصرف کنیم. این نوشته را دکتر مظاهریون می‌گوید و توضیح می‌دهد: تنوع یعنی از همه گروه‌های مواد غذایی مصرف شود، اعتدال یعنی این که زیاده‌روی در مصرف ماده غذایی خاصی نداشته باشیم و تعقل هم یعنی این که انتخاب‌های آگاهانه و صحیحی داشته باشیم.

عضو انجمن علمی تغذیه ایران می‌گوید: یکی از راه‌های پشتیبانی به انتخاب‌های آگاهانه، مطالعه جدول قیمت غذاییِ درج‌شده است روی بسته‌بندی‌های مواد غذایی است. یقیناً الان زیاد از محصولات را در سوپرمارکت‌ها یا شیرینی‌فروشی‌ها می‌بینیم که روی آنها نوشته شده: شیرینی رژیمی، عسل رژیمی و … عسل رژیمی واقعاً هیچ توجیه علمی ندارد و شیرینی‌هایی هم که نام رژیمی را یدک می‌کشند، فقط حاوی شیرین‌کننده رژیمی یا قند مصنوعی رژیمی می باشند. ولی روغن و چربی را دارند و حاوی آرد هم می باشند. این خوراکی‌ها به هر حال حاوی کالری می باشند و نباید دچار این اشتباه شویم که چون محصول رژیمی است، بعد هر چه مقدار که بخواهیم، می‌توانیم بخوریم.