اواسط دهه ۸۰ می بود که فوتبال ایران تلاش خود برای منفعت گیری از بازیکنان دورگه و دوتابعیتی را اغاز کرد. این نوشته در زمان سرمربیگری کارلوس کی‌روش در تیم ملی ایران جدی‌تر از قبل جستوجو شد و در سال‌های تازه بازیکنان ایرانی بسیاری از کشورهای خارجی پا به فوتبال ایران گذاشتند. با این حال کمتر پیش آمده بازیکنی از لیگ‌های اروپایی داخل فوتبال ایران شود و سرنوشت موفقی داشته باشد.

بازیکنان بسیاری از دانیال قضاوت گرفته تا امیر شاپورزاده و حتی فریدون زندی بعد از ورود به فوتبال ایران و پوشیدن لباس تیم ملی و باشگاه‌های ایرانی روال نزولی اشکار کردند. یقیناً در این بین موارد موفقی همانند اشکان دژاگه، رضا قوچان‌نژاد و سامان قدوس هم یافت خواهد شد ولی حتی این دو بازیکن به خصوص دژاگه هم می‌توانستند دستاوردهای بیشتری در دوران ورزشی خود داشته باشد.

در هفته‌های تازه او گفت و گو وجود دنیس اکرت، مهاجم دورگه متولد آلمان در تیم ملی ایران داغ شده و حرف های می‌شود این مهاجم در فیفادی بعدی از سوی امیر قلعه‌نویی دعوت خواهد شد. به همین بهانه سرنوشت دورگه‌های فوتبال ایران و بازیکنانی که بعد از وجود در تیم‌های خارجی به تیم ملی دعوت شدند، بازدید شده است.

فریدون زندی

ورود بازیکنان دورگه به فوتبال ایران با فریدون زندی اغاز شد. شماره ۱۰ خوش‌تیپ تیم کایزرسلاترن آلمان که در زمان وجود برانکو ایوانکوویچ پیراهن تیم ملی ایران را به تن کرد و اغاز خوبی هم داشت. زندی در صعود تیم ملی به جام جهانی ۲۰۰۶ نقش موثری داشت و پاس گل صعود روبه رو بحرین را به محمد نصرتی داد. او در دو تورنمنت جام جهانی ۲۰۰۷ و جام ملت‌های ۲۰۰۷ یکی از نفرات مهم ایران می بود ولی بعد از جام جهانی آلمان روال نزولی‌اش اغاز شد و در نهایت هیچ زمان به ستاره‌ای که انتظار می‌رفت تبدیل نشد.

زندی بعد از ترک کایرزسلاترن مدتی برای تیم کوبلینز در سطح دوم آلمان بازی کرد و سپس راهی فوتبال قبرس شد. او در نهایت سال ۸۸ به استیل‌آذین پرستاره حسین هدایتی پیوست ولی در این تیم هم به پیروزی خاصی نرسید و بعد از سقوط به دسته پایین‌تر یک دفعه راهی استقلال شد. وجود در جمع آبی‌ها تا حدودی زندی را احیا کرد و حتی کی‌روش او را به تیم ملی هم دعوت کرد ولی یک دفعه در تصمیمی شگفت از تیم ملی خداحافظی کرد و مقداری سپس برای بازی در الاهلی راهی لیگ دسته دو قطر شد! زندی در فصل دوم خود در حالی که با الاهلی به لیگ ستارگان قطر رسیده می بود به علت صدمه دیدن شدید، مدتی طویل دور از میدان ها می بود و در نهایت تصمیم گرفت از فوتبال خداحافظی کند.

زندی در چند سال تازه داخل حوزه مربیگری شده و سابقه عضویت در کادر فنی تیم دینامو درسدن در بوندسلیگای ۲ را هم دارد. او درحال حاضر عضو کادر فنی تیم اوسنابروک در سطح سوم فوتبال آلمان است.

اشکان دژاگه

اشکان دژاگه از زمان بازی برای تیم ملی زیر ۲۱ سال آلمان در فوتبال ایران مورد دقت قرار داشت. او آن زمان با ستارگانی چون اوزیل، خدیرا، بواتنگ و نویر هم‌تیمی می بود و در بوندسلیگا برای هرتابرلین بازی می‌کرد. این ستاره ایرانی مدتی سپس راهی وولفسبورگ آلمان شد و با این تیم به گفتن قهرمانی بوندسلیگا رسید. در زمان سرمربیگری افشین قطبی قرار می بود دژاگه تیم ملی را در جام ملت‌های امارات همراهی کند ولی در نهایت منصرف شد و سرانجام در بازی ایران – قطر زمان کی‌روش برای اولین بار با لباس ایران به میدان رفت و در همان بازی نخست دو گل به ثمر رساند. دژاگه چندی سپس راهی فولام انگلیس شد و در فصل دوم خود کارکرد نسبتا خوبی داشت. با وجود در جام جهانی ۲۰۱۴ فکر می‌شد اشکان راهی تیم‌های بهتری شود ولی او در تصمیمی شگفت به العربی قطر پیوست و از آن زمان افتش اغاز شد.

دژاگه دو فصل و نیم برای العربی بازی کرد و بعد از جدایی از تیم قطری یک دفعه به بوندسلیگا و تیم وولفسبورگ برگشت ولی به علت صدمه دیدن دقایق مقداری برای این تیم به میدان رفت و زیاد سریع جدا شد. او یک نیم فصل بدون تیم می بود تا این که راهی ناتینگهام فارست در چمپیونشیپ انگلیس شد ولی در این تیم هم زیاد بازی نکرد تا این که در آخر جام جهانی ۲۰۱۸ تصمیم گرفت به فوتبال ایران بیاید و لباس تراکتور تبریز را به تن کند. دژاگه دو فصل نسبتا خوب و یک فصل کابوس‌وار در تبریز داشت ولی در همه این سال‌ها در رده باشگاهی فقط سایه‌ای از ستاره‌ای می بود که وقتی در بوندسلیگا و لیگ برتر انگلیس می‌درخشید. او که وقتی در بهترین لیگ‌های اروپایی وجود داشت، بعد از وجود در الشحانیه قطر و فولاد خوزستان از فوتبال خداحافظی کرد.

یقیناً دژاگه در همه این سال‌ها یکی از ستارگان تیم ملی می بود و کارلوس کی‌روش مدام از او در ترکیب مهم منفعت گیری می‌کرد. او مجموعا ۵۹ بار برای تیم ملی بازی کرد و ۱۱ گل به ثمر رساند. ستاره ایرانی آخرین بار زمان مارک ویلموتس به تیم ملی دعوت شد. دژاگه درحال حاضر مربی تیم لوسیل در سطح دوم فوتبال قطر است.

زندی در چند سال تازه داخل حوزه مربیگری شده و سابقه عضویت در کادر فنی تیم دینامو درسدن در بوندسلیگای ۲ را هم دارد. او درحال حاضر عضو کادر فنی تیم اوسنابروک در سطح سوم فوتبال آلمان است

رضا قوچان‌نژاد

سپس از وجود اشکان دژاگه در تیم ملی، نوبت به دعوت از یک ستاره دیگر رسید و رضا قوچان‌نژاد هم به جمع ملی‌پوشان ایران اضافه شد. قوچان‌نژاد که آن زمان عضو استانداردلیژ بلژیک می بود، نخستین‌بار در دیدار با کره جنوبی برای تیم ملی ایران به میدان رفت و در ۴۳ بازی ملی موفق به زدتن ۱۷ گل شد. ستاره اسبق تیم ملی چند گل مهم همانند گل صعود به جام جهانی ۲۰۱۴، گل به بوسنی در جام جهانی ۲۰۱۴ و گل تساوی روبه رو عراق در جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۵ را به ثمر رساند و دوران موفقی در تیم ملی ایران داشت.

قوچان‌نژاد که قبل از وجود در تیم ملی برای چند تیم هلندی و بلژیکی بازی کرده می بود، در مقطعی دچار یک افول در رده باشگاهی شد و برای تیم‌هایی چون چارلتون انگلیس، الکویت کویت و الوکره قطر بازی کرد ولی یک دفعه به هیرنفین برگشت و چند فصل درخشان را در فوتبال هلند توانایی کرد. او در مقاطعی برای اف‌سی سیدنی و آپوئل نیکوزیا هم به میدان رفت و در نهایت سال ۲۰۲۱ سپس از ترک زووله هلند از فوتبال خداحافظی کرد.

آخرین لژیونری که تا امروز به تیم ملی اضافه شده، سامان قدوس است. او که شانس وجود در تیم ملی سوئد را هم داشت، پیش از جام جهانی ۲۰۱۸ به تیم ملی اضافه شد و تا این مدت هم یکی از ملی‌پوشان ایران است. قدوس تا بحال در ۶۳ بازی برای تیم ملی ۲ گل به ثمر رسانده و در ۲ جام جهانی و ۲ جام ملت‌ها هم عضو ایران بوده است.

قدوس در وقتی که به تیم ملی دعوت شد ستاره اوسترشوندس سوئد می بود ولی بعد از یک انتقال ناموفق به آمیان فرانسه، راهی برنتفور انگلیس شد و ۱۰۸ بار برای این تیم در چمپیونشیپ و لیگ برتر انگلیس بازی کرد. او از ابتدای فصل قبل راهی کلبا امارات شده و هم چنان یکی از مهره‌های کلیدی تیم امیر قلعه‌نویی برای جام جهانی محسوب می‌شود.

دنیل قضاوت

او را باید نماد ستارگانی بدانیم که بعد از حصو در تیم ملی ایران داخل یک سیر نزولی شدند و مسیر فوتبالی‌شان به کل عوض شد. قضاوت هنگامی به تیم ملی رسید گلر ثابت بوندسلیگا می بود ولی اکنون در تیم رویت وایس اسن در سطح چهار آلمان بازی می‌کند و گلر مهم تیمش است.

وجود قضاوت در فوتبال ایران زمان کارلوس کی‌روش اتفاق افتاد. درست در روزهایی که رابطه کی‌روش و رحمتی شکراب شده می بود، سخن بگویید‌هایی درمورد وجود دنیل قضاوت در ترکیب تیم ملی به گوش می‌رسید که همین نوشته یکی از دلایل دلخوری رحمتی و خداحافظی ناگهانی‌اش هم می بود. قضاوت که آن زمان در تیم برانشوایگ در بوندسلیگای ۲ بازی می‌کرد در نهایت به پیراهن تیم ملی رسید اما عملکردش کی‌روش برای منفعت گیری زیاد تر از او قانع نکرد تا قضاوت که با برانشوایگ به سطح اول فوتبال آلمان راه یافته می بود در جام جهانی ۲۰۱۴ ذخیره حقیقی باشد و بعد از جام جهانی هم با ظهور نفراتی چون بیرانوند و مظاهری دیگر خبری از این گلر دورگه نبوده است. قضاوت بعد از جام جهانی راهی تیم گراس‌هاپرز سوییس شد ولی در این تیم زیاد تر نیمکت‌نشین می بود و بعد از آن با وجود در تیم‌هایی چون بیله‌فلد و دویسبورگ موفق نشد دوران فوتبال خود را احیا کند.

قضاوت امسال بعد از وجود در تیم اوبرزهاون در سطح چهارم فوتبال آلمان تصمیم گرفت در سن ۳۷ سالگی از فوتبال خداحافظی کند.

امیر شاپورزاده

او در زمان عضویت در تیم هانزاروشتوک آلمان در فوتبال ایران برای خودش نامی دست و پا کرد و بعد از مدتی وجود در بوندسلیگا و سپس بوندسلیگای دو با تیم اف‌اس‌وی فرانکفورت یک دفعه به تیم استیل آذین پیوست ولی در فوتبال ایران هم موفق نبوده است. او دو فصل برای استیل آذین بازی کرد و همانند دیگر بازیکنان این تیم بعد از صقوط به لیگ یک جدا شد و در حالی که چهار بار برای تیم ملی به میدان رفته می بود برای همیشه فوتبال ایران را ترک کرد و به آلمان برگشت.

شاپورزاده در برگشت به آلمان برای تیم‌هایی چون کیکرز اوفنباخ و وورزبرگر کیکرز به میدان رفت و سال ۲۰۱۷ در سن ۳۵ سالگی کفش‌های خود را آویزان کرد و تصمیم گرفت داخل حوزه مدیریت ورزشی شود. او در مقاطعی مدیر ورزشی تیم اوسنابروک در دسته سه آلمان و آدمیرا واکر اتریش می بود و درحال حاضر هم مدیر ورزشی هانزاروشتوک است.

استیون بیت‌آشور

او یکی از نفراتی می بود که فکر می‌شد با وجود در تیم ملی تبدیل به مهره‌ای ثابت در سمت راست خط دفاعی شود اما کی‌روش نفراتی چون خسرو حیدری و پژمان منتظری را به او ترجیح می‌داد و بعد از نیمکت‌نشینی در جام جهانی ۲۰۱۴ دیگر به تیم ملی دعوت نشد. برخلاف تیم ملی، بیت‌آشور در فوتبال آمریکا دوران پیروزی‌آمیزی را توانایی کرد و با تیم‌های سن‌خوزه، ونکوور وایتکپس، تورنتو اف‌سی و لس‌آنجلس اف‌سی روزهای خوبی را گذراند و سابقه چند با وجود در تیم منتخب فصل مسابقات MLS را هم در کارنامه دارد. بیت‌آشور در کل شش بار برای تیم ملی به میدان رفت.

او سال ۲۰۲۰ بعد از یک فصل دوری از فوتبال راهی تیم کولورادو راپیدز در MLS شد و سال ۲۰۲۴ هم با لباس همین تیم از دنیای فوتبال خداحافظی کرد.

امید نظری

این هافبک که متولد سرزمین سوئد است و مادری فیلیپینی دارد در مقطعی مورد علاقه کارلوس کی‌روش می بود اما موفق نشد جایگاهش را در تیم ملی نگه داری کند و از لیست کی‌روش خط خورد. نظری که در مقطعی به همراه برادر کوچکترش در تیم مالمو سوئد بازی می‌کرد یکی از بازیکنانی می بود که در زمان جوانی فکر می‌شد می‌تواند بازیکن بزرگی شود اما هیچ زمان به سطح بالایی نرسید و بعد از سال‌ها وجود در لیگ‌های فیلیپین، مالزی و اندونزی فعلا بدون تیم است. او ۵ بازی هم برای تیم ملی ایران انجام داد و یک گل به ثمر رساند.

امین نظری برادر امید هم سابقه وجود در تیم ملی فیلیپین را در کارنامه دارد و هیچ زمان به تیم ملی ایران نرسید.

ویلیام آتشکده

نام این بازیکن برای فوتبال‌دوستان ایرانی چندان آشنا نیست اما او سابقه وجود در تیم ملی را هم در کارنامه خود دارد. آتشکده وقتی که در تیم اوربرو سوئد بازی می‌کرد در سال ۲۰۱۳ به تیم ملی ایران هم دعوت شد. او در سال ۲۰۱۵ به تیم اورگیتو سوئد پیوست و از سال ۲۰۱۸ که این تیم را ترک کرد دیگر موفق نشد با تیمی قرارداد امضا کند و بدون تیم ماند.