مطابق آمار انتشار شده در رسانه‌های ژاپنی، سال قبل بیشتر از ۱۸ هزار سالمند مبتلا به دمانس (زوال عقل) در این سرزمین، خانه‌های خود را ترک کرده و سرگردان شدند. تقریبا ۵۰۰ نفر از آن‌ها بعدا در حالی اشکار شدند که جان خود را از دست داده بودند.

به گزارش بی‌بی‌سی، به حرف های پلیس ژاپن این چنین مواردی از سال ۲۰۱۲ دو برابر شده که این نشان‌دهنده افزایش فشارها بر پیرترین جامعه جهان است. به نظر می‌رسد که در سال‌های تازه، با کوچک شدن دایره نیروی کار و محدودیت‌های شدید برای ورود کارگران خارجی برای انجام مراقبت‌های اختصاصی، این بحران پیچیده‌تر هم شده است.

زوال عقل از چالش‌های بزرگ ژاپن

دولت ژاپن، از دمانس به‌گفتن یکی از سریع‌ترین چالش‌های سیاستی خود نام برده است. مطابق تخمین وزارت بهداشت ژاپن، هزینه‌های مراقبت اجتماعی و بهداشتی مرتبط با دمانس که در سال ۲۰۲۵ میلادی نزدیک به ۹ تریلیون ین (۵۸ میلیارد دلار) می بود تا سال ۲۰۳۰ به ۱۴ تریلیون ین (۹۰ میلیارد دلار) خواهد رسید و به همین خاطر دولت این سرزمین در تازه ترین استراتژی‌اش، نشانه‌هایی از چرخش جدی‌تر به سمت فناوری برای افت این فشارها اراعه داده است.

اکنون مردم در سراسر ژاپن، سیستم‌های مبتنی بر GPS را برای ردیابی افرادی که سرگردان خواهد شد، به کار گرفته‌اند. در برخی از مناطق برچسب‌های پوشیدنی GPS که در لحظه‌ای که فردی از یک منطقه تعیین‌شده خارج می‌شود، به مسئولان هشدار می‌دهد، مورد منفعت گیری قرارگرفته و در برخی از شهرها هم کارکنان فروشگاه‌های زنجیره‌ای خبر‌رسانی لحظه‌ای دریافت می‌کنند که درواقع نوعی شبکه ایمنی اجتماعی است که می‌تواند فرد گمشده را ظرف چند ساعت اشکار کند.

ربات‌های مراقبت و هوش مصنوعی

در نظر دیگر میدان هم شرکت‌های تکنولوژیک هم در تلاش برای گسترش فناوری‌هایی می باشند تا بتوانند دمانس را سریعتر تشخیص دهند.

aiGait، محصول شرکت فوجیتسو از هوش مصنوعی برای تحلیل حالت بدن و الگوهای راه رفتن منفعت گیری می‌کند و علائم اولیه زوال عقل ازجمله کشیده شدن پاها زمان راه رفتن، چرخش کند یا سختی در ایستادن را شناسایی کرده و درعین‌حال خطوط اسکلتی تشکیل می‌کند که پزشکان می‌توانند در معاینات معمول آن‌ها را بازدید کنند.

هیدنوری فوجیوارا، سخنگوی فوجیتسو دراین باره گفت: «تشخیص زودهنگام بیماری‌های مرتبط با سن افراد، کلیدی است. اگر پزشکان بتوانند از داده‌های موشن‌کپچر منفعت گیری کنند، می‌توانند با مداخله سریعتر، به افراد پشتیبانی کنند تا زمان‌زمان بیشتری فعال بمانند.»

آلزایمر معکوس شد!

پژوهشگران دانشگاه واسدا هم بر روی گسترشٔ AIREC، یک ربات انسان‌نمای ۱۵۰ کیلویی که قرار است “مواظب آینده” انسان‌ها باشد کار می‌کنند. این ربات می‌تواند به فرد پشتیبانی کند تا جوراب‌هایش را بپوشد، تخم‌مرغ را هم بزند و لباس‌ها را تا کند. دانشمندان دانشگاه واسدا امیدوارند که AIREC در آینده نزدیک بتواند پوشک افراد را عوض کرده و از ابراز زخم بستر در بیماران جلوگیری کند.

ربات در خانه‌های سالمندان

یقیناً اکنون هم در خانه‌های سالمندان ژاپن، از ربات‌های شبیهی برای پخش موسیقی برای سالمندان یا هدایت آن‌ها در انجام تمرینات کششی ساده منفعت گیری می‌شود. این ربات‌ها درعین‌حال شب‌ها بیماران را زیر نظر می‌گیرند و پرستاران با قرار دادن این ربات‌ها در زیر تشک بیماران، خواب و حالت آن‌ها را ردیابی می‌کنند و بدین ترتیب نیاز به وجود پرسنل انسانی برای گشت‌های شبانه افت یافته است.

تامون میاکه، استادیار ژاپنی دراین‌باره توضیح داده که باوجودی که ربات‌های انسان‌نما برای آیندهٔ نزدیک درحال‌گسترش می باشند، اما با دقت به سطح دقت و هوش ملزوم، حداقل پنج سال طول می‌کشد تا این ربات‌ها بتوانند با ایمنی کافی با انسان‌ها تعامل داشته باشند: «این کار نیازمند سنجش کامل بدن و فهمیدن تطبیقی است؛ یعنی بتوان دریافت که یک ربات چطور برای هر شخص و هر موقعیتی تنظیم و سازگار شود.»

ربات جانشین انسان نمی‌شود!

محصول فرد دیگر که برای این منظور طراحی‌شده، Poketomo، یک ربات ۱۲ سانتی‌متری است که می‌توان آن را در کیف قرار داد و حتی در جیب هم جا می‌گیرد. این ربات به کاربران یادآوری می‌کند تا داروهایشان را مصرف کنند، به آن‌ها می‌گوید چطور برای آب‌وهوای بیرون آماده شوند و حتی با افراد تنها گفتگو می‌کند؛ سازندگان این ربات اعتقاد دارند که این چنین قابلیت‌هایی علتکاهش انزوای اجتماعی خواهد شد.

میهو کاگِئی، مدیر گسترش شرکت شارپ دراین‌باره گفت: «ما روی مسائل اجتماعی تمرکز کرده‌ایم و از فناوری تازه منفعت گیری می‌کنیم تا به حل مشکلات متعدد پشتیبانی کنیم.»

گرچه دستگاه‌ها و ربات‌ها راه حلهای جدیدی برای پشتیبانی اراعه خواهند داد، اما ربط انسانی هم چنان غیرقابل جانشین است. میاکه، پژوهشگر دانشگاه واسدا دراین‌باره گفت: «ربات‌ها باید مکمل مراقبان انسانی باشند و نه جانشین آن‌ها؛ یعنی باوجودی که ربات‌ها می‌توانند برخی از کارها را انجام بدهند، اما نقش مهم آن‌ها پشتیبانی به مراقبان و بیماران است.»

کافه‌ای با کارکنان مبتلا به دمانس

در توکیو رستورانی به نام “خواست‌های نادرست” تأسیس‌شده که در آن بیماران مبتلا به زوال عقل غذا را برای مردم سرو می‌کنند. مؤسس این رستوران برای تأسیس آن از تواناییٔ شبیه ابتلای پدرش به این بیماری الهام گرفته و با افتتاح این رستوران تصمیم دارد تا افراد مبتلا به این بیماری بتوانند هم چنان با جامعه در تماس بمانند و حس هدفمندی کنند.

توشیو موریتا، یکی از خدمتکاران کافه این کافه برای آنکه یادش بماند که کدام میز چه چیزی خواست داده، گل‌های روی میزها را نشانه‌گذاری می‌کند. او باوجود ابتلا به زوال شناختی، از این تعامل لذت می‌برد و اشتغال او در این کافه، برای همسرش فرصتی برای استراحت است و درعین‌حال به خودش هم پشتیبانی می‌کند تا فعال بماند.

وجود مکان‌هایی همانند این رستوران مشخص می کند که چرا مداخلات اجتماعی و پشتیبانی‌های جامعه واقعاً حیاتی می باشند. تردیدی نیست که فناوری می‌تواند ابزار تسهیلگری فراهم کند، اما تعامل انسانی و ربط واقعی چیزی است که واقعاً برای افراد مبتلا به دمانس کلیدی و مهم است. موریتا دراین‌باره او گفت: «صادقانه بگویم؟ من فقط مقداری پول‌توجیبی می‌خواستم. از ملاقات با آدم‌های گوناگون خوشم می‌آید و همین‌ها است که علتشده این شغل برایم سرگرم‌کننده باشد.»