برای تعداد بسیاری از مردان، نازک شدن تدریجی تارهای مو عذاب‌آور است. دارویی به نام «فیناستراید»( Finasteride)، دارویی است که به طور گسترده برای درمان طاسی مردانه تجویز می‌شود و سال‌ها است که به طور مؤثر برای این مشکل منفعت گیری می‌شود.

با این حال، در پشت منفعت گیری از آن، نگرانی‌های فزاینده‌ای در رابطه ربط آن با تشکیل افسردگی، اضطراب و حتی افکار خودکشی وجود دارد.

به نقل از اس‌ای، اکنون او گفت و گو‌های انتقادی در رابطه خطرات احتمالی مرتبط با منفعت گیری مداوم از این دارو بین مصرف‌کنندگان و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی وجود دارد.

این دارو چطور کار می‌کند و شواهد در رابطه خطر ابتلا به مشکلات سلامت روان بر تاثییر منفعت گیری از آن چه می‌گویند؟

«فیناستراید» چطور کار می‌کند؟

«فیناستراید» برای درمان «آلوپسی آندروژنتیک»(androgenetic alopecia) که به گفتن «الگوی طاسی مردانه» نیز شناخته می‌شود، منفعت گیری می‌شود. این دارو برای رشد مجدد مو و جلوگیری از ریزش زیاد تر مو عمل می‌کند.

یکی از دلایل مهم الگوی طاسی مردانه، تشکیل هورمونی به نام «دی‌هیدروتستوسترون»( dihydrotestosterone) است که بدن از تستوسترون می‌سازد. هنگامی این هورمون به فولیکول‌های مو متصل می‌شود، فرآیندی به نام کوچک‌سازی فولیکول مو را اغاز می‌کند. در این فرآیند، چرخه رشد مو کم کم مختصر‌تر می‌شود و در نتیجه موهای نازک‌تر و ضعیف‌تری تشکیل می‌شود.

«فیناستراید» با مسدود کردن آنزیمی که تستوسترون را به دی‌هیدروتستوسترون تبدیل می‌کند، عمل می‌کند. با مسدود کردن این آنزیم، غلظت دی‌هیدروتستوسترون می‌تواند برای اکثر مردان نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد افت یابد.

«فیناستراید» برای اولین بار در اواخر دهه ۱۹۹۰ به گفتن یک داروی تجویزی قبول شد و به طور قرص خوراکی روزانه ۱ میلی‌گرم مصرف می‌شود. داروهایی که با دوز بالاتر ۵ میلی‌گرم در روز حاضر می باشند، برای طاسی منفعت گیری نمی‌شوند، بلکه به گفتن درمانی برای بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات منفعت گیری خواهد شد. این دارو برای زنان تجویز نمی‌شود، اگرچه آنها نیز می‌توانند این نوع ریزش مو را داشته باشند.

«فیناستراید» چطور می‌تواند بر سلامت روان تأثیر بگذارد؟

تغییرات در سلامت روان بر تاثییر منفعت گیری از این دارو به گفتن یک عارضه جانبی ثابت شده در دستورالعمل‌هایی که به متخصصان مراقبت‌های بهداشتی داده می‌شود، ذکر نشده است.

بر پایه آزمایش‌های بالینی، شایع‌ترین اثرات منفعت گیری از این دارو شامل افت میل جنسی، اختلال نعوظ و  افت تشکیل مایع منی است. این چنین افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات و خطر بالقوه ابتلا به سرطان پستان در مردان در راهنمای مصرف این دارو آمده است.

در حالی که آزمایش‌های بالینی اولیه انجام شده برای دریافت مجوز این دارو، نگرانی‌هایی در رابطه سلامت روان نشان نداد، از آن زمان، نظارت بر بیمارانی که از این دارو منفعت گیری می‌کنند، افزایش خطر بالقوه افسردگی و افکار خودکشی را نشان داده است، از آنجایی که این موضوعات بر پایه علائم گزارش شده توسط خود بیماران است، هیچ ربط قطعی در این بین وجود ندارد.

با این حال در ماه مه ۲۰۲۵، کمیته ایمنی آژانس دارویی اروپا خبرداد که افکار خودکشی یک عارضه جانبی تایید شده «فیناستراید» است. اتحادیه اروپا این چنین به بیماران پیشنهاد می‌کند که «فیناستراید» می‌تواند علتخلق و خوی افسرده و افسردگی شود.

به طور شبیه، سازمان غذا و داروی ایالات متحده در آوریل ۲۰۲۵ در هشداری در رابطه «فیناسترایدِ ترکیبی» اظهار داشت که فرمولاسیون‌های موضعی این دارو عوارض جانبی شبیهی با نسخه خوراکی دارند. این موارد شامل افسردگی، اضطراب و افکار خودکشی است.

اگر «فیناستراید» بر سلامت روان تأثیر می‌گذارد، چه باید کرد؟

اگر زمان مصرف دارو فهمید تغییراتی در سلامت روان خود شدید، تلاش کنید خودتان به تنهایی با تغییرات قابل دقت خلق و خو مقابله نکنید. اگر حس می‌کنید «فیناستراید» به طور غیرمعمولی در خلق و خوی شما تأثیر می‌گذارد، با پزشک مشورت کنید تا بتواند به شما پشتیبانی کند تا بفهمید که آیا «فیناستراید» در خلق و خوی شما نقش دارد یا نه و این که به چه حمایتی نیاز دارید.

اگر علائم خفیف باشد، امکان پذیر نظر کنند که مصرف «فیناستراید» را متوقف کنید تا ببینید آیا اوضاع بهبود می‌یابد یا خیر یا با پشتیبانی‌های زیاد تر سلامت روان ادامه دهید. اگر علائم شما شدیدتر است، قطع دارو و بازدید سریع پزشکی می‌تواند مناسب باشد.

اگر «فیناستراید» مصرف می‌کنید و دلواپس عوارض جانبی آن هستید، قطع سریع آن بی‌خطر است. اکثر عوارض جانبی بعد از خارج شدن دارو از بدن شما افت می‌یابد، اگرچه تعداد مقداری از افراد، علائمی را گزارش کرده‌اند که ادامه دارند.

اگر تصمیم به قطع مصرف بگیرید، این بدان معناست که سطح هورمون‌های شما کم کم به حالت اولیه برمی‌گردد و رشد موی مشاهده شده با دارو به مرور زمان از بین می‌رود.

اگر «فیناستراید» برای شما مناسب نیست، جانشین فرد دیگر نیز وجود دارد. ماینوکسیدیل موضعی یک درمان خط اول است که می‌تواند به تنهایی یا با دیگر درمان‌ها منفعت گیری شود و از داروخانه‌ها بدون نسخه قابل خرید است. این دارو فقط در میانه منفعت گیری مؤثر است و امکان پذیر پوست سر را تحریک کند، اما اثربخشی آن به خوبی اثبات شده و به طور گسترده پیشنهاد می‌شود.

در حالی که افسردگی و اضطراب با ماینوکسیدیل مرتبط می باشند، اما به علت کاربرد موضعی آنها، مقدار ابراز آن زیاد کمتر است.

این چنین دارویی به نام دوتاستراید(dutasteride) وجود دارد. با این حال از آنجایی که به روشی شبیه «فیناستراید» عمل می‌کند، امکان پذیر خطر ابتلا به مشکلات سلامت روان را نیز افزایش دهد. به این علت اگر «فیناستراید» برای شما مناسب نیست، بهتر است از «دوتاستراید» نیز اجتناب کنید.