احتمالا گمان کنید حیوانی با جثه بزرگ، بلندترین اسپرم دنیا را دارد؛ اما رکورددار این مسابقه، جانوری است که می‌تواند اسپرمی به طول ۲۰ برابر بدنش بسازد.

 زندگی مسابقه‌ای دشوار است. فقط به فرآیند لقاح کنید: برای تولیدمثل فقط یک تخمک در دسترس قرار دارد که برای زیاد اسپرم‌های جنس نر اصلا کافی نیست. اسپرم‌ها باید با همه توان خود رقابت کنند تا پیش از بقیه به مقصد برسند؛ وگرنه در این نبرد سرنوشت‌ساز برای زندگی، به جنگجویی بازنده تبدیل خواهد شد.

رقابت نفس‌گیر برای فتح تخمک، علتشده که حیوانات نر اسپرم‌هایی با اشکال شگفت، شگفت‌انگیز و بعضی اوقات باورنکردنی تکامل دهند. هیچ قانون یکسانی وجود ندارد که تعیین کند کدام اندازه، شکل یا نحوه حرکت جهت ساخت بهینه‌ترین اسپرم ممکن می‌شود. بااین‌حال، هنگامی پای بلندترین اسپرم دنیا به بین می‌آید، برنده قطعاً شما را شگفت‌زده می‌کند.

سه حیوانی که بی‌قاعدگی و شگفت‌انگیزی اسپرم‌ها را به بهترین نحو ممکن نشان خواهند داد، فیل، موش و مگس می باشند. در نگاه اول امکان پذیر فکر کنید که بزرگ‌ترین حیوان از این بین، یعنی فیل قاعدتاً باید صاحب بزرگ‌ترین اسپرم دنیا باشد؛ اما این فکر برخلاف انتظار کاملاً برعکس است: در کمال شگفتی، برنده دارای کوچک‌ترین جثه‌ است.

رکورددار ریزجثه

از نظر طول اسپرم، فیل در مقام سوم قرار می‌گیرد، موش مقام دوم را دارد و صاحب جایگاه اول با اختلاف زیاد بالا، مگس میوه از گونه‌ی دروزوفیلا بیفورکا (Drosophila bifurca) است. این حشره که به‌نحوه باورنکردنی رکورددار بلندترین اسپرم در کل قلمرو حیوانات است، اسپرمی به طول ۶٫۳۵ سانتی‌متر تشکیل می‌کند؛ این اندازه تقریباً ۲۰ برابر طول بدن خود مگس و به بزرگی یک گردو است.

طول اسپرم مگس میوه دروزوفیلا، استراتژی تکاملی هوشمندانه‌ای را آشکار می‌کند. این اسپرم غول‌پیکر به طور فشرده و مارپیچ در بیضه‌هایی قرار دارد که نزدیک به ۱۰ درصد از کل توده‌ی بدنی مگس را راه اندازی خواهند داد و زمان جفت‌گیری باز خواهد شد. از آن‌جایی که مگس‌های میوه به تک‌همسری شهرت ندارند و ماده‌ها هم با چندین نر جفت‌گیری می‌کنند، اسپرم‌های بلند مزیت رقابتی دارند.

اسپرم غول‌پیکر مگس میوه دروزوفیلا به طور فشرده و مارپیچ در بیضه‌هایی قرار دارد که نزدیک به ۱۰ درصد از کل توده‌ی بدنی مگس را راه اندازی خواهند داد.

استفان لوپولد، پژوهشگر مهم مطالعه‌ای روی اسپرم غول‌پیکر مگس میوه دروزوفیلا، می‌گوید اسپرم‌های بلندتر در بیرون‌راندن اسپرم رقبای خود از دستگاه تناسلی ماده زیاد خوب عمل می‌کنند و به آن‌ها در رقابت برای لقاح برتری می‌بخشند. به این علت، انتخاب جنسی به سود اسپرم‌های بلندتر است.

موش و فیل: هنگامی تعداد بر اندازه پیروز می‌شود

روال شگفت‌انگیز اندازه‌ی غیرعادی اسپرم‌ها، در حیوانات دیگر نیز دیده می‌شود. برای مثال، موش‌ها اسپرم‌هایی بلندتر از فیل‌ها دارند. اسپرم موش نزدیک به ۱۲۴ میکرومتر طول دارد و در هر انزال، نزدیک به ۹٫۵ میلیون از آن‌ها آزاد می‌شود. این استراتژی «حد وسط» به موش‌ها پشتیبانی می‌کند تا در دستگاه تناسلی کوچک‌تر، با اندوخته‌گذاری روی اسپرم‌های نسبتاً بلند و پرتعداد، شانس پیروزی خود را افزایش دهند.

در روبه رو، فیل‌ها استراتژی کاملاً متغیری را در پیش گرفته‌اند: ایمنی در تعداد. اسپرم یک فیل به طور میانگین تنها ۵۶ میکرومتر طول دارد، یعنی تقریباً نصف اسپرم موش است. اما برگ برنده‌ی فیل‌ها در تعداد است. در هر انزال یک فیل، نزدیک به ۲۰۰ میلیارد اسپرم وجود دارد. در دستگاه تناسلی زیاد بزرگ فیل که گمان گم‌شدن اسپرم‌ها در آن زیاد است، اندوخته‌گذاری روی تعداد زیاد، شانس رسیدن دست‌کم تعدادی از آن‌ها به تخمک را ضمانت می‌کند.

الگویی شبیه فیل‌ها، در حیوانات بزرگ دیگر همانند نهنگ‌ها نیز تکرار می‌شود و مشخص می کند که در نبرد برای حیات، اندازه‌ی اسپرم سخن اول را نمی‌زند.