وقتی که طول‌موج‌های نور قرمز و آبی را به‌طور هم‌زمان می‌بینیم، چشم‌ها و مغز دچار سردرگمی خواهد شد؛ چون این رنگ‌ها در دو انتهای ناموافق طیف نور مرئی قرار دارند. برای جبران این سردرگمی، مغز طیف نور را به‌صورت یک دایره در نظر می‌گیرد و رنگ آبی و قرمز را به هم وصل می‌کند تا رنگ بنفش را بسازد. اگرچه این رنگ از نظر دیداری «واقعی» به حساب می اید، اما در اصل، نتیجه تلاش مغز برای حل تضاد بین دو طول‌موج متضاد نور است.

رنگ‌های رنگین‌کمان به این ترتیب می باشند: قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش. این رنگ‌ها «طیفی» محسوب خواهد شد و طیف نور مرئی را راه اندازی خواهند داد، به‌طوری که هر کدام دارای طول‌موج خاص خود می باشند. در اینجا، منظور از «بنفش» همان انتهای مختصر‌تر طول‌موج‌های نور است، که شامل پرتوهای فرابنفش (UV) نیز می‌شود؛ پرتوهایی که علتآفتاب‌سوختگی خواهد شد.

هنگامی نور داخل چشمان شما می‌شود، به سلول‌های خاصی به نام سلول‌های مخروطی‌ برخورد می‌کند.

این سلول‌ها به شما پشتیبانی می‌کنند که رنگ‌ها را ببینید و سه نوع از آن‌ها وجود دارد: سلول‌های مخروطی‌ مختصر (S) برای تشخیص آبی و بنفش، سلول‌های مخروطی‌ متوسط (M) برای تشخیص سبز و زرد و سلول‌های مخروطی‌ بلند (L) برای تشخیص قرمز و نارنجی. هر نوع از این سلول‌ها به قسمت خاصی از طیف نور مرئی عکس العمل مشخص می کند.

هنگامی یک رنگ خاص نور به چشم می‌تابد، سلول‌های مخروطی‌ مربوط به آن فعال خواهد شد. سپس این سلول‌های اختصاصی سیگنال‌هایی را از طریق عصب بینایی به مغز ارسال می‌کنند. در ابتدا، تالاموس که ماموریت پردازش حس‌های بدن را برعهده دارد، این سیگنال‌ها را دریافت می‌کند و فرایند فهمیدن آنچه دیده‌اید را اغاز می‌کند. سپس این سیگنال‌ها به قشر بینایی مغز می‌روال و مغز بازدید می‌کند که کدام سلول‌های مخروطی‌ تا چه حد فعال شده‌اند. مغز با منفعت گیری از این اطلاعات، رنگ دقیق را تشخیص می‌دهد.

اگر نور بین دو رنگ قرار داشته باشد، برای مثالً بین آبی و سبز، امکان پذیر مخروطی S و M را به طور همزمان فعال کند. مغز مقدار فعالیت هر مخروطی را با هم قیاس می‌کند تا رنگ نهایی را تعیین کند. این سیستم به ما این توانایی را می‌دهد که نه‌تنها رنگ‌های پایه، بلکه ترکیب‌ها و سایه‌های بین آن‌ها همانند فیروزه‌ای یا سبزآبی را هم ببینیم. در کل، چشم و مغز ما قادر به تشخیص بیشتر از یک میلیون رنگ گوناگون می باشند.

امکان پذیر فکر شود که مغز رنگ بنفش را هم به همین روش پردازش می‌کند. بالاخره، مگر این رنگ ترکیبی از طول‌موج‌های قرمز و آبی نیست؟

درست است، اما از آنجایی که قرمز و آبی در دو انتهای ناموافق طیف نور مرئی قرار دارند، مطابق علتمغز، نباید بتوانند با هم ترکیب شوند تا رنگ جدیدی بسازند.

در نتیجه، مغز وقتی که هر دو مخروطی S (نور آبی/بنفش) و L (نور قرمز) فعال خواهد شد، دچار سردرگمی می‌شود. مغز برای تسلط بر این سردرگمی، طیف نور مرئی را به شکل یک دایره خم می‌کند تا قرمز و آبی بتوانند به هم برسند و رنگ بنفش حاصل شود. به این ترتیب، مغزمان ما را قانع می‌کند که رنگی را می‌بینیم که در واقع وجود خارجی ندارد.

با این حال، رنگ بنفش جایگاه مهمی در فرهنگ انسانی دارد و نماد سلطنت، تجمل، رمز و راز، جادو و چیزهای دیگر است. بعد اگر رنگ بنفش رنگ مورد علاقه‌تان است، از مغزتان بابت ساختن این رنگ خیالی سپاس کنید!