بتن ریزی ستون‌ها، به عنوان اصلی‌ترین اعضای سازه، نقشی حیاتی در انتقال بار و وزن ساختمان به فونداسیون ایفا می‌کنند. این فرآیند، نیازمند دقت و رعایت جزئیات فنی فراوانی است تا از استحکام و پایداری سازه اطمینان حاصل شود. محدود کردن ارتفاع بتن ریزی در هر مرحله، استفاده از بتن با کیفیت و ویبره مناسب، از جمله این نکات کلیدی هستند.

در این مقاله، به بررسی دقیق مراحل و نکات مهم در بتن ریزی ستون‌ها و دیوار برشی می‌پردازیم تا پیمانکاران ساختمان و مهندسان بتوانند با آگاهی کامل، این مرحله حساس را به بهترین نحو به انجام برسانند. انتخاب روش مناسب بتن ریزی، از جمله روش دو تکه ریختن یا استفاده از پمپ، نیز بستگی به شرایط پروژه دارد.

بتن ریزی ستون

بتن ریزی ستون‌ها یکی از حیاتی‌ترین و مهم‌ترین مراحل در فرآیند پیمانکاری ساختمان به شمار می‌رود. ستون‌ها به عنوان اعضای اصلی سازه، وظیفه خطیر انتقال بار و وزن طبقات فوقانی را به فونداسیون یا سقف زیرین بر عهده دارند. برای حصول اطمینان از عملکرد صحیح و پایدار ستون‌ها، رعایت نکات و جزئیات فنی در هنگام بتن ریزی امری ضروری است.

در این راستا، محدود کردن ارتفاع بتن ریزی در هر مرحله به حداکثر ۱.۲ متر توصیه می‌شود، زیرا افزایش ارتفاع می‌تواند منجر به جدا شدن دانه‌های بتن و کاهش کیفیت نهایی آن گردد. برای دستیابی به بتنی با کیفیت مطلوب و عملکرد بی‌نقص، مطالعه دقیق و رعایت نکات کلیدی در فرآیند بتن ریزی ستون‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است.

جزئیات بتن ریزی ستون های ساختمان

در ساختمان‌هایی که از ساختار بتنی بهره می‌برند، ستون‌ها از ترکیب میلگرد و بتن تشکیل شده‌اند. بتن مورد استفاده باید دارای ویژگی‌های خاصی باشد تا در هنگام ریختن و جای‌گیری، حالت خمیری خود را حفظ کرده و به آسانی فضاهای خالی بین میلگردها را پر کند. پس از اتمام بتن ریزی، نوبت به مرحله ویبره کردن می‌رسد که به منظور خروج حباب‌های هوا از داخل بتن و افزایش تراکم آن انجام می‌شود. در این مرحله، استفاده از دستگاه ویبراتور با قرار دادن عمودی آن در داخل بتن و خارج کردن آرام آن، بهترین نتیجه را به همراه خواهد داشت.

انواع روش های بتن ریزی ستون ها

به طور کلی، دو روش اصلی برای بتن ریزی ستون‌ها وجود دارد :

روش دو تکه ریختن: این روش بیشتر در ساختمان‌های مسکونی با ارتفاع کمتر از ۳ متر کاربرد دارد. در این روش، ابتدا بخشی از قالب‌ها نصب شده و نیمی از بتن ریخته و ویبره می‌شود. سپس، ادامه قالب‌ها قرار داده شده و مابقی بتن ریخته می‌شود. همچنین، می‌توان با تعبیه دریچه‌ای در وسط قالب، بتن قسمت پایین را ریخته و پس از پر شدن، دریچه را بست.

روش استفاده از پمپ: در این روش، بتن توسط پمپ به داخل ستون منتقل می‌شود. لوله پمپ تا ارتفاع حدود یک متری کف ستون پایین برده شده و بتن ریزی آغاز می‌گردد. همزمان با بتن ریزی، لوله به تدریج بالا کشیده می‌شود. ویبره کردن بتن باید در همان لحظات اولیه ریختن انجام شود و از ویبره کردن بتنی که مدت زمان زیادی از ریختن آن گذشته است، خودداری گردد.

نحوه اجرای بتن ریزی ستون

اجرای بتن ریزی ستون شامل مراحل زیر است:

*    درست کردن بتن: امروزه، تهیه بتن اغلب به روش بچینگ انجام می‌شود، زیرا روش‌های قدیمی‌تر منسوخ شده‌اند. در روش بچینگ، تمامی مواد اولیه مورد نیاز با دقت وزن شده و به ترتیب وارد میکسر دستگاه بچینگ می‌شوند. پس از گذشت زمان مشخصی که بسته به نوع بتن متفاوت است، مواد ترکیب شده به بتن تبدیل شده و آماده استفاده در محل مورد نظر می‌شوند.

*    مرحله اول بتن ریزی ستون: قبل از شروع بتن ریزی، بستر کار را کمی مرطوب کنید. سپس، بتن آماده شده را درون سطل‌ها ریخته و به فردی که در بالای ستون قرار دارد، تحویل دهید تا ستون را با بتن پر کند.

*    مرحله اول ویبره: پس از پر شدن نیمی از ستون، با استفاده از دستگاه ویبراتور، عملیات لرزاندن آغاز می‌شود. با وارد کردن خرطوم ویبراتور به داخل بتن، بتن به لرزه درآمده و حباب‌های هوا از آن خارج می‌شوند.

*    مرحله دوم بتن ریزی ستون: پس از اتمام مرحله اول ویبره، مجدداً بتن ریزی تا رسیدن به ارتفاع مشخص شده در نقشه بتن ادامه می‌یابد. برای تعیین دقیق ارتفاع ستون، ارتفاع مورد نظر را روی قالب علامت‌گذاری کرده و تا همان قسمت بتن ریزی را انجام دهید.

*    مرحله دوم ویبره: پس از پر شدن کامل ستون، مجدداً ویبره کردن ضروری است. از قسمتی که قبلاً ویبره شده بود تا بالای ستون را ویبره کنید. به این نکته توجه داشته باشید که پس از ویبره کردن، ارتفاع بتن کاهش می‌یابد. بنابراین، بهتر است کمی بالاتر از علامت‌گذاری شده را با بتن پر کنید یا پس از ویبره کردن، مجدداً مقداری بتن به ستون اضافه کنید.

*    چکش زدن قالب: در حین بتن ریزی ستون و هنگام ویبره کردن، پیشنهاد می‌شود با استفاده از چکش به بدنه قالب ضرباتی وارد شود.

*    شاقول کردن قالب: به دلیل فشارهای وارده و ارتعاشات ویبره، ممکن است قالب پس از بتن ریزی و ویبره کردن کمی از حالت تراز خارج شود. به همین دلیل، پس از اتمام ویبره مرحله دوم، مجدداً قالب را شاقول کنید. پس از انجام مراحل فوق و اتمام بتن ریزی ستون، بعد از گذشت یک روز، بتن خود را می‌گیرد و می‌توان قالب را جدا کرد. برای آب دادن به قالب‌ها از گونی استفاده می‌شود. گونی به دور ستون پیچیده شده و با خیس کردن آن، بتن عمل‌آوری می‌شود.

بتن‌ریزی دیوارهای برشی

بتن‌ریزی دیوارهای برشی یکی از مراحل اساسی در ساخت سازه‌های بتنی است که نیازمند دقت و توجه ویژه به جزئیات اجرایی است. این دیوارها، به عنوان اجزای حیاتی سازه، نقش محافظت از ساختمان‌ها در برابر نیروهای جانبی ناشی از باد و زلزله را ایفا می‌کنند. دیوارهای برشی، با جذب و انتقال برش ناشی از این نیروها، استحکام و پایداری سازه را تضمین می‌کنند. در نتیجه، هرگونه سهل‌انگاری در اجرای بتن‌ریزی این دیوارها می‌تواند منجر به خسارات جبران‌ناپذیری شود.

انواع دیوارهای برشی از نظر شکل ظاهری

دیوارهای برشی از نظر ظاهری دارای تنوع هستند. این تنوع شامل دیوارهای برشی بدون ستون انتهایی و یکنواخت، دیوارهای برشی با یک ستون در ابتدا یا انتها، دیوارهای برشی با دو ستون ابتدایی و انتهایی، دیوارهای برشی با یک یا دو ستون ضخیم‌تر در ابتدا و انتها، و دیوارهای برشی U شکل یا L شکل است که از اتصال دو یا سه دیوار در راستای عمود بر هم تشکیل می‌شوند. این اشکال مختلف، امکان انطباق دیوار برشی با نیازهای خاص هر پروژه ساختمانی را فراهم می‌آورند.

بتن‌ریزی دیوار برشی بتنی و دیوار حائل

دیوار برشی بتنی، به عنوان یک سیستم جانبی شکل‌پذیر با سختی و مقاومت بالا، همواره مورد توجه مهندسان و سازندگان بوده است. این نوع دیوار، قابلیت اجرا در هر دو نوع اسکلت فلزی و بتنی را داراست. اگرچه اصول کلی اجرا در هر دو نوع اسکلت مشابه است، اما در برخی جزئیات تفاوت‌هایی وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت. در واقع، انتخاب نوع دیوار برشی و نحوه اجرای آن بستگی به شرایط پروژه و نوع اسکلت‌بندی ساختمان دارد.

روش پیاده‌سازی دیوار حائل و دیوار برشی در اسکلت بتنی

در سازه‌های بتنی، آرماتوربندی ستون‌ها و دیوارها به صورت هم‌زمان انجام می‌شود. در این روش، ابتدا آرماتورهای قائم دیوارها و ستون‌های دو طرف آن به اندازه مناسب برش داده شده و با آرماتورهای انتظار فونداسیون همپوشانی می‌شوند. سپس، خاموت و سنجاقی ستون‌ها در جای خود نصب می‌گردند. پس از اتمام آرماتوربندی ستون‌ها، آرماتورهای افقی دیوارها (کمرکش دیوار برشی) برش و خم داده شده و روی آرماتورهای قائم پیاده‌سازی می‌شوند. این فرآیند یکپارچه، استحکام و پایداری دیوار برشی را تضمین می‌کند.

نحوه آرماتوربندی دیوار برشی بتنی

در دیوارهای با ضخامت بیشتر از ۲۵ سانتی‌متر (به جز دیوارهای زیرزمین و دیوارهای حائل)، آرماتورهای قائم و افقی باید در دو سفره به موازات سطوح دیوار پیش‌بینی شوند. در دیوارهایی که یک روی آن‌ها در تماس با خاک یا هوای بیرون است، یک شبکه آرماتور شامل حداقل نصف و حداکثر دو سوم کل آرماتور لازم برای هر امتداد باید در فاصله‌ای بین ۵۰ میلی‌متر تا یک سوم ضخامت دیوار از رویه در تماس با مصالح قرار داده شود.

در شبکه بندی آرماتور، باقی‌مانده آرماتور لازم برای هر امتداد باید در فاصله‌ای بین ۲۰ میلی‌متر تا یک سوم ضخامت دیواره روی یکدیگر قرار داده شود، با رعایت حداقل پوشش بتن ۳ سانتی‌متر. در سایر بخش‌ها، هر شبکه آرماتور باید در میان دیوار و در فاصله‌ای بین ۲۰ میلی‌متر و یک سوم ضخامت دیوار قرار گیرد، به طوری که هر شبکه شامل نیمی از آرماتور باشد.

نحوه قالب‌بندی دیوار برشی

قالب‌بندی دیوارها معمولاً با استفاده از قالب فلزی و گاهی نیز با قالب چوبی انجام می‌شود. قالب‌های فلزی دیوار در ابعاد مختلفی در بازار موجود هستند و پرکاربردترین آن‌ها در ابعاد ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵، ۳۰، ۳۵، ۴۰ و ۴۵ سانتی‌متر عرضه می‌شوند. انتخاب نوع قالب بستگی به ابعاد دیوار و شرایط پروژه دارد.

نحوه اجرای دیوار برشی بتنی در اسکلت فلزی

برای جوش ستون‌ها و نصب برشگیرهای اتصال ستون به دیوارها، رعایت دقیق جزئیات اجرایی مندرج در نقشه‌های سازه فلزی ضروری است. یکی از عوامل مؤثر در ایجاد رفتار یکپارچه و مرکب دیوار با ستون‌های دو طرف، استفاده از برشگیرهایی است که معمولاً از پروفیل ناودانی تهیه می‌شوند. این برشگیرها، نقش مهمی در انتقال نیروها بین دیوار و ستون‌ها ایفا می‌کنند.

سخن پایانی

اجرای صحیح بتن ریزی ستون، شامل مراحلی همچون تهیه بتن مناسب، بتن ریزی مرحله‌ای، ویبره کردن، چکش زدن قالب و شاقول کردن آن است. رعایت ترتیب و دقت در انجام این مراحل، تضمین‌کننده کیفیت نهایی ستون‌ها خواهد بود. پس از اتمام بتن ریزی، باید به عمل آوری بتن توجه ویژه‌ای داشت تا مقاومت لازم را کسب کند.

با رعایت اصول ذکر شده، می‌توان از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کرد و سازه‌ای ایمن و پایدار بنا نمود. به یاد داشته باشید که بتن ریزی اصولی، سرمایه‌گذاری ارزشمندی در استحکام و طول عمر ساختمان شما است. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه پیمانکاری ساختمان و مشاهده پروژه‌های موفق، می‌توانید به سایت سازه برتر مراجعه نمایید.