کرمی که نزدیک به ۴۶ هزار سال در یخ مدفون می بود، مجدد به زندگی برگشت. قسمت‌های وسیعی از سیبری همیشه در «یخبندان دائمی» است یعنی خاک یا رسوبات این قسمت‌ها حداقل دو سال متوالی منجمد باقی مانده است.

در برخی مناطق، این لایه‌های یخی صدها متر در عمق زمین نفوذ کرده‌اند و طبیعتا هر چیزی که آن‌جا بوده را به دام انداخته‌اند. هرچیزی که در این لایه‌های یخی به دام بیفتد به خوبی نگه داری می‌شود، اگرچه این چنین شرایطی برای انسان‌ها چالش‌برانگیز است، اما برای باقی مانده برخی جانوران، همانند یک یخچال طبیعی عمل می‌کند که مواد آلی را هزاران سال بدون تحول نگه می‌دارد.

این کرم از طوری موجودات است که می‌توانند داخل فرآیند کریپتوبیوز (Cryptobiosis) شوند؛ در این فرآیند، فعالیت‌های زیستی حاضر زنده به‌طور کامل متوقف می‌شود و می‌تواند شرایطی که طبق معمولً کشنده است را از سر بگذراند. این توانایی در جانورانی همانند خرس آبی یا تاردیگرید (Tardigrade) و برخی میگوهای آب‌شور دیده می‌شود. این موجودات می‌توانند همه عملکردهای حیاتی خود را تا وقتی که مجدد به محیط مناسبی برای رشد و تولیدمثل بازگردند، متوقف کنند.

دانشمندان این کرم را به‌گفتن طوری تازه از نماتدها (Nematodes) معارفه کردند. آزمایش‌های کربن‌نگاری نشان داد که این نمونه، ده‌ها هزار سال سن دارد، یعنی زیاد تر عمرش را در حالتی از انجماد و خواب عمیق در دل خاک سپری کرده است. این کرم در عمق نزدیک به ۳۷ متری خاک کشف شد و موقعیتی که داشت به او پشتیبانی کرد تا از سرمای شدید جان سالم به در ببرد و در محیط آزمایشگاهی مدرن، مجدد حیات را از سر بگیرد و حتی تولیدمثل کند.

استراتژی‌های بقای بی همتا

پژوهشگران می‌گویند که این نوع از کرم‌ها طبق معمولً فقط یک یا دو ماه عمر می‌کنند، اما کرم احیاشده، فراتر از این محدودیت طبیعی، از یک توانایی ناشناخته برای زنده‌ ماندن منفعت گیری کرده است. به نظر می‌رسد که مولکول‌های خاصی درون بدن این کرم‌ها، از سلول‌هایشان در برابر تغییرات دمای شدید محافظت می‌کنند. شبیه این مولکول‌ها قبلاً در موجوداتی که قادر به تحمل بی‌آبی و انجماد می باشند نیز مشاهده شده‌ می بود.

دکتر فیلیپ شیفر، یکی از محققان این پروژه، دراین‌باره می‌گوید: «هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که این فرآیند بتواند هزاران سال ۴۰ هزار سال یا حتی زیاد تر ادامه داشته باشد. واقعاً شگفت‌انگیز است که زندگی بعد از این همه زمان، درست در مرز بین مرگ و حیات مجدد از سر گرفته شود.»

کریپتوبیوز و حیات در محیط‌های سخت

دانشمندان با بازدید توالی ژنتیکی این کرم، دریافتند که این حاضر از نظر ژنتیکی شباهت‌هایی با کرم الگانس (Caenorhabditis elegans) دارد؛ جانوری که در تحقیقات زیستی به طور گسترده‌ای مورد منفعت گیری قرار می‌گیرد. شبیه آن در خرس آبی یا تاردیگرید (Tardigrade) نیز مشاهده شده است؛ تحقیقات ناسا در سال ۲۰۱۷ نشان داد که این موجودات می‌توانند در شرایط سخت فضا دوام بیاورند و حتی در برابر تشعشعات شدید و تغییرات شدید دما مقاومت کنند.

پژوهشگران امیدوارند که مطالعه روی این کرم و فرایند کریپتوبیوز بتواند در حوزه‌هایی همانند حفاظت از اندام‌های پیوندی، مواد غذایی و حتی جست‌وجوی حیات در دیگر سیارات کاربرد داشته باشد. اگر بتوان ژن‌هایی را که از سلول‌ها در برابر انجماد محافظت می‌کنند، شناسایی کرد، احتمالا در آینده بتوان از آن‌ها در راه حلهای پیشرفته نگهداری بافت‌های زیستی منفعت گیری کرد.

سرنوشت کرم یخ‌زده

کرم مهم که از دل یخ‌ها بیرون کشیده شد، دیگر زنده نیست، اما فرزندانش در شرایط آزمایشگاهی به حیات خود ادامه خواهند داد. این نوشته زمان بیشتری به دانشمندان می‌دهد تا چگونگی سازگاری این موجودات با خشکی، تغییرات دما و خواب طویل‌زمان را بازدید کنند.

به حرف های‌ی دانشمندان، مرحله های بعدی این پژوهش شامل مطالعه‌ی پروتئین‌ها یا قندهایی است که به گمان زیادً جانشین آب در سلول‌های بدن این کرم‌ها خواهد شد. این چنین، امکان پذیر گونه‌های فرد دیگر از موجودات در یخ‌های قطب جنوب یا دیگر مناطق منجمد زمین کشف شوند که توانمندیهای شبیهی دارند. با ادامه این تحقیقات، دانشمندان امیدوارند سرنخ‌های بیشتری درمورد‌ی چگونگی دوام آوردن حیات در سخت‌ترین شرایط  بر روی زمین و حتی سیارات دیگر به دست بیاورند.