تعطیلی های مکرر در شهرهای بزرگ که به علت افزایش آلاینده ها انجام می شود زیان‌های هنگفتی را به اقتصاد ملی تحمیل می کند که تعداد بسیاری از آثار آن در دراز زمان اشکار خواهد شد. علاوه بر ابن مطابق گزارش وزارت بهداشت، هزینه مرگ‌های ناشی از ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در سال ۱۴۰۲ نزدیک به ۱۲ میلیارد دلار (معادل ۶۰۰ هزار میلیارد تومان) برآورد شده است. این مبلغ هنگفت معادل ۵ درصد تشکیل ناخالص داخلی ایران در همان سال است که به‌خوبی مشخص می کند چطور آلودگی هوا منبع های مورد قیمت سرزمین را هدر می‌دهد.

آثار اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم آلودگی هوا

آلودگی هوا تأثیرات اقتصادی بسیاری دارد که به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم خواهد شد. هزینه‌های مستقیم شامل افزایش هزینه‌های درمانی، دارو و بستری بیماران است. برای مثال، مطابق گزارش‌ها، در سال ۱۴۰۱، تعداد مراجعات اورژانسی مرتبط با آلودگی هوا در بیمارستان‌های تهران به‌طور میانگین روزانه بیشتر از ۴ هزار نفر می بود که بار مالی سنگینی بر دوش نظام سلامت گذاشت.

از نظر دیگر، تأثیرات غیرمستقیم شامل افت منفعت‌وری نیروی کار و زیان‌های ناشی از تعطیلی‌های مکرر است. در کلان‌شهر تهران، تعطیلی هر روز کاری به علت آلودگی هوا نزدیک به ۲ هزار میلیارد تومان زیان اقتصادی در پی دارد. علاوه بر این، آلودگی هوا در شهرهایی که درآمد مهم آنها از جذب توریست فراهم می شود جهت افت گردشگری شهری نیز می‌شود، چون توریست‌ها به‌علت شرایط نامساعد محیطی از بازدید از شهرهای آلوده اجتناب می‌کنند.

عوامل مهم آلودگی و هزینه‌های آن

قسمت عمده آلودگی هوای ایران ناشی از صنایع سنگین، نیروگاه‌های سوخت فسیلی و حمل‌ونقل شهری است. منفعت گیری از سوخت‌های بی‌کیفیت و فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل عمومی و خصوصی، سهم قابل‌توجهی در تشکیل آلاینده‌ها دارد. مطابق برآوردها، ناوگان فرسوده حمل‌ونقل شهری در تهران به‌تنهایی مسئول تشکیل بیشتر از ۴۰ درصد از ذرات معلق است. این چنین، نیروگاه‌های سوخت فسیلی، که بیشتر از ۹۰ درصد انرژی سرزمین را فراهم می‌کنند، سالانه میلیاردها تن آلاینده داخل هوا می‌کنند. این آلودگی‌ها علتکاهش کیفیت زندگی و تحمیل هزینه‌های سنگین بر اقتصاد و سلامت جامعه خواهد شد.

راهکارهای افت هزینه‌های اقتصادی ناشی از آلودگی

برای افت آثار اقتصادی آلودگی هوا، راهکارهای بسیاری وجود دارد که نیازمند اندوخته‌گذاری‌های هوشمندانه و برنامه‌ریزی دقیق است

 جایگزینی سوخت‌های فسیلی با کیفیت پایین و حذف خودروهای فرسوده از ناوگان حمل‌ونقل، می‌تواند به افت هزینه‌های درمانی و مرگ‌ومیر پشتیبانی کند. کشورهایی همانند آلمان و ژاپن با اجرای این سیاست، تا ۳۰ درصد از آلودگی شهری خود کاسته‌اند.

علاوه براین اندوخته‌گذاری در نیروگاه‌های خورشیدی و بادی می‌تواند وابستگی به نیروگاه‌های سوخت فسیلی را افت دهد. در ایران، مناطق جنوبی و شرقی ظرفیت تشکیل ۳۰۰ روز انرژی خورشیدی در سال را دارند که می‌تواند تحول بزرگی در اقتصاد انرژی تشکیل کند.

وضع مالیات بر صنایع آلاینده و تعلق آن به گسترش تکنولوژی‌های پاک نیز از راهکارهای مهمی است که،پ هم به افت آلودگی پشتیبانی می‌کند و هم به فراهم مالی پروژه‌های زیست‌محیطی می‌انجامد.

گسترش و گسترش حمل و نقل عمومی شامل مترو و اتوبوس‌های برقی و این چنین ابجاد مسیرهای دوچرخه‌سواری، علاوه بر افت آلودگی، منفعت‌وری اقتصادی را نیز افزایش می‌دهد. برای مثال، ساخت هر کیلومتر مترو در تهران می‌تواند ترافیک و آلودگی را تا ۲۰ درصد افت دهد.

اندوخته‌گذاری برای اجرایی سازی طرحهای ذکر شده نه‌تنها به افت آلودگی هوا و نگه داری سلامت عمومی منجر می‌شود، بلکه هزینه‌های اقتصادی ناشی از آن را نیز افت می‌دهد. در غیر این صورت، ادامه روال جاری، سختی مالی و اجتماعی سنگینی را بر جامعه و دولت تحمیل خواهد کرد. عمل سریع و پایدار، کلید نگه داری منبع های ملی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان است.