رژیم غذایی اورمیک چیست؟

رژیم غذایی اورمیک به گفتن یک رویکرد تغذیه‌ای اختصاصی برای افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی و افزایش سطح اوره در خون طراحی شده است. اورمی که به تجمع سموم و مواد زائد در خون به علت نارسایی کلیه‌ها اشاره دارد، می‌تواند تاثییر منفی بر سلامت عمومی و کیفیت زندگی افراد مبتلا داشته باشد. در این شرایط، کلیه‌ها قادر به تصفیه و دفع مواد زائد نیستند، به این علت باید به رژیم غذایی و مواد دریافتی بدن دقت اختصاصی‌ای شود.

رژیم غذایی اورمیک بر پایه محدودیت مصرف پروتئین، پتاسیم، فسفر و سدیم محکم است. این برنامه غذایی، با مقصد افت بار کلیه‌ها و جلوگیری از تجمع سموم در بدن طراحی می‌شود. ابتدا پزشک متخصص کلیه، رژیم غذایی اورمیک را مشابه با شرایط فرد تنظیم می‌کند. سپس می‌توانید مراعات این برنامه غذایی را زیر نظر متخصص تغذیه ادامه دهید.

در رژیم غذایی اورمیک مراعات چه نکاتی الزامی است؟

برنامه غذایی اورمیک باید توسط پزشک متخصص کلیه یا متخصص تغذیه تنظیم شود.

این برنامه غذایی به افت بار کلیه‌ها پشتیبانی کرده و سطح اوره و سموم بدن را کنترل می‌کند. نکات کلیدی رژیم اورمیک شامل موارد زیر می باشند:

۱- افت مصرف پروتئین 

افراد مبتلا به اورمی و بیماری کلیوی باید مصرف پروتئین را محدود کنند تا از تجمع مواد زائد همانند اوره در بدن جلوگیری شود. در صورت مصرف پروتئین‌ها، باید پروتئین باکیفیت همانند گوشت سفید و تخم مرغ انتخاب کنید.

۲- محدودیت مصرف سدیم 

سدیم زیاد می‌تواند سختی خون را افزایش دهد و علتاحتباس مایعات در بدن شود. این عارضه برای بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی زیان اور است. از همین‌رو پیشنهاد می‌شود، غذا‌های کم‌نمک مصرف کنید و از خوردن مداوم مواد غذایی فرآوری‌شده بپرهیزید. 

۳- افت مصرف پتاسیم 

کلیه‌های افراد مبتلا به مشکلات کلیوی و نارسایی کلیه نمی توانند پتاسیم اضافی بدن را دفع کنند. افزایش پتاسیم برای قلب خطرناک است و به شدت کیفیت زندگی فرد را تحت تاثییر قرار می‌دهد. طبق معمول متخصصان تغذیه به افراد دچار مشکلات کلیوی پیشنهاد می‌کنند، از خوردن مواد غذایی حاوی پتاسیم بالا همانند موز، اسفناج پخته و پرتقال خودداری کنند.

۴- کنترل مصرف فسفر 

فسفر اضافی در بدن می‌تواند علتصدمه جدی به استخوان‌ها و عروق شود. از آن جایی که کلیه فرد مبتلا به مشکلات کلیوی و نارسایی کلیه نمی‌تواند به درستی فسفر اضافی بدن را دفع کند، باید مصرف مواد غذایی همانند لبنیات، گوشت قرمز و غذا‌های فرآوری‌شده را تا حد بسیاری محدود کنید.

۵- افزایش مصرف مایعات 

اگر بدن به علت نارسایی کلیه، دچار احتباس مایعات نیست، باید به مقدار زیاد آب بنوشید. نوشیدن آب کافی به نگه داری سلامت کلیه‌ها پشتیبانی می‌کن. با این حال، مقدار مناسب مصرف مایعات همچون آب باید توسط پزشک متخصص اشکار شود.

۶- مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی 

از آن جایی که فرد در رژیم غذایی کم پروتئین همانند اورمیک، باید از خوردن مواد غذایی بسیاری اجتناب کند، مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی، به‌اختصاصی ویتامین D و کلسیم پیشنهاد می‌شود. یقیناً ویتامین‌ها و مکمل‌های تامین‌کننده نیاز‌های تغذیه‌ای بیماران کلیوی باید حتما زیر نظر پزشک متخصص مصرف شوند. 

کدام مواد غذایی در رژیم اورمیک ممنوع می باشند؟

برخی مواد غذایی به علت داشتن پروتئین، پتاسیم، سدیم و فسفر بالا باید در رژیم اورمیک محدود یا ممنوع شوند. این مواد غذایی می‌توانند سختی روی کلیه‌ها را افزایش دهند و سطح اوره یا سموم بدن را بالا ببرند. مواد غذایی ممنوع شامل موارد زیر می باشند:

گوشت قرمز همانند گوشت گاو یا گوسفند 

غذا‌های فرآوری‌شده همانند سوسیس، کالباس و همبرگر 

غذا‌های دریایی با پروتئین و فسفر بالا همانند میگو و خرچنگ 

موز، پرتقال، طالبی، کیوی و زردآلو 

کشمش و خرما 

گوجه فرنگی و کدو تنبل 

اسفناج و کلم بروکلی پخته 

قارچ 

محصولات لبنی همانند شیر، ماست و پنیر 

شیرینی و دسر‌های خامه‌ای 

چیپس، پفک و دیگر تنقلات نمکی 

ترشی‌ها، شور‌ها و سس‌های صنعتی 

غذا‌های کنسروی و سوپ‌های آماده 

نوشابه‌های گازدار و بستنی 

قهوه و کاکائو 

نوشیدنی‌های انرژی‌زا و آبمیوه‌های صنعتی 

برخی حبوبات همانند نخود، لوبیا و عدس 

بادام و پسته 

مواد غذایی که در بالا معارفه کردیم، به طور کلی برای افراد مبتلا به نارسایی کلیه زیان اور می باشند. از همین‌رو افراد دارای رژیم اورمیک باید از خوردن آ‌ن‌ها اجتناب کنند. با این حال، رژیم غذایی اورمیک را باید تحت نظر پزشک متخصص کلیه یا متخصص تغذیه مراعات کنید تا همه نیاز‌های تغذیه‌ای شما به طور مناسب برآورده شوند.

مواد غذایی مجاز در رژیم اورمیک کدامند؟ 

خوراکی‌های مجاز و سودمند در رژیم غذایی اورمیک شامل موارد زیر می باشند: 

گوشت سفید همانند مرغ بدون پوست و ماهی به مقدار زیاد محدود 

تخم مرغ به‌اختصاصی سفیده آن 

خیار، فلفل دلمه‌ای، کدو سبز، هویج، آووکادو و کاهو 

لوبیا سبز، پیاز، تربچه، پیازچه، بادمجان و کلم 

انگور، انجیر، آناناس، سیب، توت فرنگی و لیمو 

چربی‌های سالم همانند روغن زیتون و روغن کانولا 

چای گیاهی و بدون کافئین 

مواد غذایی سودمند در رژیم اورمیک به افت بار کلیه‌ها و کارکرد بهتر آنها پشتیبانی می‌کنند. 

این مواد غذایی در رژیم غذایی کم‌پروتئین همانند اورمیک سودمند می باشند. با این حال، باید آنها را زیر نظر پزشک متخصص کلیه یا متخصص تغذیه مصرف کنید. چرا که خوردن بیشتر از حد این مواد غذایی هم در حالت نارسایی کلیه می‌تواند علتفشار روی کلیه‌ها شود.

منظور از رژیم غذایی اورمیک دیابتیک چیست؟ 

رژیم غذایی اورمیک دیابتیک به برنامه غذایی‌ای حرف های می‌شود که برای افراد مبتلا به دیابت و اورمی (افزایش اوره و سموم در خون به علت نارسایی کلیه) طراحی شده است. این برنامه غذایی، ترکیبی از اصول رژیم دیابتی و اورمیک به‌شمار می‌آید و مقصد آن، پشتیبانی به کنترل سطح قند خون، افت بار روی کلیه‌ها و جلوگیری از تجمع مواد زائد در بدن است.

در رژیم اورمیک دیابتیک باید علاوه بر محدودیت پروتئین، سدیم، پتاسیم و فسفر، مصرف کربوهیدرات‌ها را نیز افت دهید. متخصصان پیشنهاد می‌کنند، در این رژیم غذایی از کربوهیدرات‌هایی با شاخص گلیسمی پایین همانند برنج قهوه‌ای و نان‌های سبوس‌دار منفعت گیری کنید تا قند خون به طور ناگهانی افزایش اشکار نکند. ملزوم به ذکر است، رژیم اورمیک دیابتیک نیاز به نظارت کامل متخصص غدد و متخصص کلیه دارد تا نیاز‌های تغذیه‌ای فرد دیابتی تامین شود و کلیه‌ها با سختی کمتری کار کنند.

نمونه رژیم غذایی اورمیک 

همان گونه که پیش‌تر گفتیم، برنامه غذایی اورمیک نوعی رژیم کم پروتئین برای بیماران کلیوی است. از طرفی، قولهای غذایی انتخابی شما باید علاوه بر پروتئین کم، پتاسیم، فسفر و سدیم محدودی داشته باشند. در ادامه مثالای از رژیم اورمیک را برای شما آورده‌ایم تا بهتر با این برنامه غذایی آشنا شوید:

صبحانه 

۲ کف دست نان سفید 

یک عدد تخم مرغ آب‌پز (ترجیحا فقط سفیده آن) 

چای زیاد کمرنگ یا دمنوش گیاهی بدون شکر و شیرین‌کننده‌های مصنوعی 

بین‌و‌عده صبح 

یک عدد سیب یا گلابی کوچک 

ناهار

یک فنجان برنج سفید پخته‌شده 

۳۰ گرم مرغ بدون پوست به طور کبابی یا آب‌پز 

سبزیجات بخارپز کم پتاسیم همانند هویج، کدو سبز و فلفل دلمه‌ای 

سالاد شامل کاهو و خیار همراه با آبلیمو و روغن زیتون (بدون نمک)

بین‌وعده عصر 

یک برش کوچک هندوانه یا چند عدد توت فرنگی 

شام 

سوپ سبزیجات حاوی کدو سبز، هویج و فلفل دلمه‌ای بدون نمک 

یک برش نان سفید 

۳۰ گرم سینه مرغ یا ماهی به طور کبابی 

در رابطه مقدار مصرف مایعات بر پایه حالت کلیه‌های خود حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. این چنین، از اضافه کردن نمک به غذا‌ها بپرهیزید و به جای آن، از طعم‌دهنده‌های طبیعی همانند آبلیمو، سبزیجات معطر یا ادویه‌های ملایم منفعت گیری کنید.

نگاهی مختصر به رژیم غذایی اورمیک 

رژیم غذایی نقش مهمی در مدیریت و درمان بیماری‌های کلیوی دارد. محدود کردن مواد غذایی حاوی پروتئین، سدیم، پتاسیم و فسفر بالا می‌تواند از تجمع سموم و مواد زائد در بدن جلوگیری کند و سختی روی کلیه‌ها را افت دهد. از همین‌رو، متخصصان کلیه پیشنهاد می‌کنند افراد مبتلا به مشکلات کلیوی باید مراعات رژیم غذایی اورمیک را جدی بگیرند.

سوالات متداول 

نکات مهم در رژیم غذایی اورمیک شامل چیست؟ 

افت مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین، محدودیت در مصرف پتاسیم و سدیم، عدم زیاده‌روی در مصرف فسفر، مصرف چربی‌های سالم و نوشیدن آب به مقدار کافی. 

منظور از رژیم غذایی کم پروتئین چیست؟ 

برنامه غذایی اورمیک نوعی رژیم کم‌پروتئین برای بیماران کلیوی است که به افت سختی روی کلیه‌ها و کارکرد بهتر آنها پشتیبانی می‌کند. 

مصرف کدام میوه‌ها در رژیم غذای اورمیک مجاز است؟ 

سیب، لیمو، آناناس، توت فرنگی، انگور و انجیر.