اهمیت نظم

نظم و انضباط از جمله مولفه‌های مهم در زندگی هر انسانی برای زندگی در اجتماع و یادگیری حرکت اجتماعی است. مفاهیمی که باید آموزش آن از سنین پایین اغاز کنیم. کودکان از نزدیک به سه سالگی به سپس، فهمیدن بهتری از این مفهوم خواهند داشت. یقیناً ذکر این مسئله مهم است که فهمیدن نظم، اهمیت آن و پشتیبانی آن به انسان ها، آن گونه که در ذهن افراد بزرگسال معنی دارد، در ذهن کودکان این معنی را ندارد. ما طبق معمولً  از کودکانمان انتظار داریم منظم باشند. و این انتظار را هم غالبا در کلام  و نه در عمل گفتن می کنیم. از آن جایی که قوانین انضباطی امکان پذیر، حرکت فرد را تحت کنترل در آورد، طبق معمول این نوشته جهت خشم و خشمگینی در کودکان می‌شود.

اصرار افراطی بر نظم و امر و نهی زیاد، کودک را خسته می کند. این چنین کودکانی که به دست پدر و مادر تنبیه می شوند و والدین آنها رفتارهای همانند کتک زدن ، فریاد کشیدن، تنبیه و …  را برای کوکانشان به کار می برند، زیاد تر دچار بی نظمی می شوند.توانایی نشان داده است برخی از کودکانی که والدینشان به برقراری نظم حساسیت بسیاری دارند، با بی نظمی و شلختگی به والدین خود اعتراض می کنند.

آیا نظم و انضباط در مدرسه و خانه یکی است؟

مفهوم بی‌نظمی در این دو محیط تفاوت‌های بسیاری با هم دارند. بی‌نظمی در مدرسه، زیاد تر شامل گُم کردن لوازم شخصی و یا صدمه ‌به آن‌ها می‌شود، اما بی ‌نظمی در خانه زیاد تر شامل نامرتب بودن اتاق کودک یا ریخت و پاش اسباب‌بازی‌ها در تکه های گوناگون خانه تعریف می‌شود.

اغاز بی‌نظمی در کودکان

احتمالا تعداد بسیاری از والدین زمان دقیق اغاز بی نظمی را در کودکان خود ندانند اما ناخواسته امکان پذیر خود اغاز کننده یا تحکیم کننده آن باشند. برای مثال وقتی که اغاز به مرتب کردن اتاق آن ها یا جمع ‌کردن وسایلی که ریخته اند، می کنیم بدون این که بدانیم علتبی نظمی در آن ها می شویم. نظم و انضباط رفتاری آموختنی است که نیاز به صبر و حوصله و برنامه دارد. منظم بودن به یکباره در کودکان تشکیل نمی شود، بلکه امکان پذیر عوامل بسیاری در تشکیل آن نقش داشته باشند برای مثال هنگامی که کودک درحالِ جمع ‌کردن وسیله‌ای بوده، او را مورد دقت و تحسین قرار داده ایم. به جای داد و بیداد یا امر و نهی بی مورد، به ‌او در تمیز کردن اتاق پشتیبانی کرده ایم. یا در خانه‌هایی که نظم و ترتیب وجود دارد، کودکان از آنجایی که مشاهده کنندگان قوی می باشند، با استناد به این الگو به سمت نظم می‌روال.

عوامل موثر بر بی‌نظمی کودکان

کودکان از والدین خود تاثیرپذیری بسیاری دارند و از آن‌ها پیروی می‌کنند، والدینی که خود اهمیتی به نظم نمی‌دهند و توجهی به آن ندارند، نباید از کودک خود انتظار مراعات آن را داشته باشند، چرا که کودک چیزی را که می‌بیند، پیروی کرده و آن را انجام می‌دهد نه چیزی که می‌شنود. در برخی از اوقات دیگر علت بی‌نظمی کودکان را باید تاثیرات حرکت اطرافیان یا همسالان‌شان دانست. آن ها از حرکت خواهر یا برادر بزرگ‌تر یا همسالان خود الگوسازی می‌کنند.

اصرار افراطی بر نظم و امر و نهی زیاد، کودک را خسته می کند. این چنین کودکانی که به دست پدر و مادر تنبیه می شوند و والدین آنها رفتارهای همانند کتک زدن ، فریاد کشیدن، تنبیه و …  را برای کوکانشان به کار می برند، زیاد تر دچار بی نظمی می شوند.توانایی نشان داده است برخی از کودکانی که والدینشان به برقراری نظم حساسیت بسیاری دارند، با بی نظمی و شلختگی به والدین خود اعتراض می کنند.

مراقبت های بیشتر از حد از کودکان علتوابستگی و لوس شدن آنها می شود. این کودکان چون خودشان را ناتوان در انجام کارهای کوچک و شخصی می دانند، همیشه انتظار دارند والدینشان زیاد تر کارهای آنها از جمله مرتب کردن اتاقشان را انجام بدهند.

والدینی که صبر و تحمل بی نظمی و اموزش به کودک خود را ندارند، هنگامی می بینند که  کودک وسایلش را جمع نمی کند، خودشان مشغول جمع کردن می شوند، در نتیجه کودک زمان آموزش اشکار نمی کند، به این علت ترجیح می دهد، ماموریت های خود را به دوش دیگران بیندازد.

این چنین مشکلات و اختلالات روحی و عاطفی همانند افسردگی، استرس، بیش فعالی، طلاق والدین، مرگ نزدیکان و … نیز می تواند در بی نظمی کودکان موثر باشد.

راهکار چیست؟

والدین طبق معمول تلاش می کنند  که کودکان خود را به شیوه های گوناگون پرورش و منضبط کنند. برای اغاز والدین باید اسایش خود را نگه داری کنند و با آنها با پرخاش و شدت سخن بگویید نکنند و فریاد نزنند بلکه رفتاری منطقی داشته باشند.

این چنین منظم بودن را به کودکان یاد دهند، فقط به آن ها نگویند که وسایلشان را مرتب کنند، بلکه ابتدا روش مرتب کردن وسایل را به کودکان آموزش دهند و در مرحله های سپس از آن ها مرتب بودن را بخواهید. برای جذب کودکان به نظم بهتر است والدین ابتدا به آن ها در انجام کارها پشتیبانی کنند.

  برای تشویق کودکان به نظم و انضباط والدین می توانند از مشویق های معنوی،کلامی و تا جایزه‌های مادی کوچک منفعت گیری کنند، برای مثال هنگامی آن ها وسایل یا اتاقشان را مرتب می کنند با دیدن این صحنه، خودشان را خوشحال نشان دهند و از آن ها سپاس گزاری کنند یا برای تشویق زیاد تر غذایی که دوست دارند را برایشان درست کنند.

والدین باید با کودکان قاطع برخورد کنند و به قانونی که می گذارند پایبند باشند. اگر وقتی که از آن ها می خواهید که اتاقشان را مرتب کنند اما با مشاهده سرپیچی آن ها بلافاصله خودتان اتاقش را تمیز می کنید، باید بدانید که آن ها دیگر به راحتی به سخن شما گوش نمی دهند، چرا که آن ها در می یابند که هر چه بر زبان می آورید با مقصد و منظورتان فرق دارد. مرتب کردن اتاق فرزندتان در بلند زمان علتاز دست رفتن حس مسئولیت پذیری در کودکان می شود.

این چنین تقسیم یک کار بزرگ به تکه های کوچک تر به کودکان پشتیبانی می کند که راحت تر  مرتب کردن اتاقشان را انجام بدهند چرا که تعداد بسیاری از آن ها نمی دانند باید از کجا اغاز کنند برای مثال هنگامی می خواهد اتاقش را مرتب کند شما می توانید در این زمان مرتب کردن اتاق را به چهار قسمت تقسیم کنید و از آن ها بخواهید در زمان های مجزا روی هر قسمت کار کنند، برای نمونه اول آشغال ها، اسباب بازی ها، لباس ها و… را انجام بدهند.

  والدین باید حس همکاری و مسئولیت را درکودکان بیدار کنند و کارهای مشابه با سن آنها، به آنان واگذار نمایند. با این کار کودکان به رفتارهای خود تو.جه کرده و مسئولیت پذیر خواهد شد. این چنین در روبه رو بی نظمی ها و تکرار نشدن این عمل باید از شیوه محروم ساختن منفعت منفعت گیری کنید یقیناً این محرومیت ها باید هوشمندانه و با دقت و مشابه سن کودک باشد.

کودکان از امتیازاتی که برخوردار می باشند اتسفاده کرده.  به این علت والدین می‌توانند برای بازی کردن کودکان ساعت تعیین کنید و سپس از همه شدن بازی وسایل خودشان را جمع کنند. در زمان بازی از آنها نخواهید که نظم و ترتیب را مراعات کنند، بلکه به آن ها گوشزد کنید که بعد از آخر بازی اسباب بازی ها را سر جایش قرار دهند.