تعداد بسیاری از والدین با دیدن این چنین رفتارهایی از فرزندان شان دلواپس می شوند و این ها را نشانه های  کودک پرخاشگر برداشت می کنند و اگر این چنین رفتارهایی در جمع بستگان یا دوستان رخ دهد، زیاد خجل و شرمنده می شوند، که ای وای کودک خوب پرورش نشده است و عصبی و پرخاشگر است.

اما هیچ دلواپس نباشید؛ در این درس با مطمعن به شما نشان می دهیم که بنا به تحقیقات دانشمندان و روانشناسان، این رفتارها بخشی از مرحله های رشد کودک شما است و نحوه مدیریت آن به همه بستگی به فهمیدن این دارد که چه چیزی تبدیل این چنین رفتاری می بشود؟

می کوشیم در این جا به شما بیاموزیم که چرا اصولا کودک دست به این چنین رفتارهایی می زند و شما چطور می توانید این رفتارها را مدیریت کنید.

بعضی اوقات کودک گاز می گیرد تا فقط دقت والدینش را جلب کند

گاز گرفتن

تعداد بسیاری از خانواده ها از این که فرزندشان گاز می گیرد، شکایت دارند و با اصطلاحاتی نظیر بچه ” بد”، ” شیطون” و … این حرکت را نوعی ناهنجاری می پندارند. زیاد تر پدر یا مادر یکدیگر را در این که الگوی مناسبی برای فرزندشان نبوده اند، تقصیر کار می دانند و بگو مگو می کنند. اما مهم است که بدانید این حرکت بخشی از مرحله رشد طبیعی کودک است.

گاز گرفتن عموماً در گروه هایی از کودکان یک تا سه ساله دیده می بشود. در این سن کودکان از طریق حواس خود (چشایی، بویایی، بینایی و لامسه) جهان اطرافشان را کشف می کنند، اما لزوما قادر  به برقراری ربط با آنچه می خواهند نیستند. به همین علت است که از سه سالگی یا زیاد تر، گاز گرفتن افت می یابد یا ناپدید می بشود، چون کودک شما راه های فرد دیگر برای برقراری ربط با نیازها و خواسته های خود اشکار می کند. توانایی های کلامی، عاطفی و اجتماعی او کم کم رشد می کنند.

اگر والدین به خوبی فهمیدن کنند که چه چیزی تبدیل ابراز این چنین رفتاری می بشود، به خوبی می توانند آن را مدیریت کنند.

در زیر برخی دلایل ابراز این چنین رفتاری را گفتن می کنیم:

ناکامی : هنگامی کودک خردسال شما نمی تواند با کلام خود نیازش را گفتن کند، می کوشد از طریق یک زبان غیر کلامی موثر نیازش را به والدینش حالی کند.

دفاع از خود در برابر خواهر و برادرها یا کودکان دیگر : هنگامی که می بینید کودک شما در جمع هم سالان خود، کودک خردسال فرد دیگر را گاز می گیرد، تلاش کنید آن ها را از هم جدا کنید و با مداخله مناسب آن چه را علتناراحتی بچه ها شده، از بین بردن کنید.

دندان درآوردن : بعضی اوقات کودک در حال دندان درآوردن است و گاز گرفتن فقط به علت خارش و التهاب لثه ها است که با یک ابزار مناسب قابل حل است.

تشکیل خودکنترلی : بعضی اوقات کودکان در سنی قرار دارند که انجام برخی رفتارها از سوی آن ها فقط تکانشی است. کودک در این شرایط نمی تواند جلوی خودش را بگیرد که این کار را نکند. وجود موثر والدین آگاه در این چنین شرایطی جهت می بشود که پشتیبانی کنند کودک را وادارند، کار فرد دیگر انجام دهد.

جلب دقت کردن : بعضی اوقات کودک گاز می گیرد تا فقط دقت والدینش را جلب کند. در این چنین شرایطی مطمعن حاصل کنید که دقت ملزوم را به فرزندتان دارید. بکوشید مشکل تشکیل شده را حل کنید.

در این چنین شرایطی چه کاری از دست مان برمی آید؟

بسته به سن فرزندتان، چند گزینه برای مدیریت حالت وجود دارد:

برای نوزادان : با یک نشانه شفاهی آشکار نشان دهید که این حرکت خوب نیست، برای مثال بگویید “نه”. سپس به آرامی دهان فرزندتان را بردارید و از موضعی که دارد گاز می گیرد دورش کنید. 

در عوض، هنگامی فرزندتان حرکت مثبتی از خود مشخص می کند با دقت و تحسین زیاد جواب دهید تا بفهمد گاز گرفتن تبدیل دقت و تحسین  نمی‌بشود.

برای کودکان نوپا : باز هم، یک جواب کلامی آشکار برای جلب دقت کودک شما به خوبی کار می کند تا بداند این حرکت قابل قبول نیست. آرام بمانید و دقت او را به فعالیت فرد دیگر هدایت کنید. مسئله کلیدی ارامش است. کودک نوپای شما به زودی خواهد فهمید که گاز گرفتن به معنی دقت زیاد تر یا مواظب زیاد تر از او نیست.

بهترین کاری که بعد از رفتاری همانند گاز گرفتن، نیشگون گرفتن یا کشیدن مو می توان انجام داد، این است که به کودک خود پشتیبانی کنید « کاری انجام دهد». بهتر است این کار یک فعالیت اسایش قسمت همانند حباب بازی، بازی با خمیر بازی، نقاشی یا رنگ آمزی باشد.

نیشگون گرفتن و موکشیدن:

 نیشگون گرفتن و موکشیدن هم  درست همانند گاز گرفتن امکان پذیر دلایل مختلفی از جمله پزشکی، حسی یا ارتباطی داشته باشد. بهترین راه برای پشتیبانی به کودک در این چنین شرایطی شناسایی محرک، و جانشین کردن آن حرکت با رفتاری مناسب است.

خردسالان برای گفتن خشم، ناراحتی یا احساسات دیگرشان ، توانایی های عاطفی و ارتباطی ملزوم را تا این مدت یاد نگرفته اند. به این علت با رفتارهای فرد دیگر این احساساتشان را نشان می دهند. امکان پذیر هر دلیلی از جمله جلب دقت، رسیدن به نیاز و خواسته شان یا حتی موردی پزشکی باشد.

در رابطه موکشیدن هم همین طور است. اگر فرزند شما نوپاست، فقط دارد از دست هایش منفعت گیری می کند تا به خواسته اش برسد، دقت شما را به خودش جلب کند.مو کشیدن زیاد تر مربوط به حس مطمعن به نفس است. کودک می کوشد محیط اطرافش را تحت تاثییر قرار دهد.

مهم این است که بدانید کودک اصلا رفتاری بدی ندارد. او فقط دارد می کوشد توانایی های ارتباطی اش را بهبود بخشد .او دارد تلاش می کند به اطرافیانش نیازهایش را حالی کند و جواب بگیرد. 

راهکارهایی که به کودک شما پشتیبانی می کند به جای نیشگون گرفتن یا موکشیدن، طور مناسب تری ربط بگیرد

با جدیت جستوجو نشانه هایی باشید که به شما پشتیبانی می کنند بفهمید کودک تصمیم دارد چه چیزی را به شما حالی کند. این مورد را جدی بگیرید.

ببینید کودک شما در به دست آوردن چه چیزی ناکام مانده و به این شیوه رفتاری روی آورده است. زمان بیشتری بگذارید. مراقبتتان را دو چندان کنید و همه چیز را زیر نظر بگیرید.

آرام باشید. نفس عمیق بکشید و با لحن و صدایی زیاد آرام بکوشید کودک گریانتان را که موهایش را می کشد، آرام کنید. ابتدا فضا را آرام کنید. به او اسباب بازی هایی همانند خمیر بازی، پازل، جورچین بدهید.

اول او را آرام کنید سپس درمورد این که چه می خواهد با او سخن بگویید کنید. فراموش نکنید که اول خودتان آرام باشید.

خسته نشوید. محیط را شاد، ایمن، کم نور و مناسب سازید. 

وقتى کودک موى کسى را مى‌کشد، ابتدا مشتش را باز کنید و فرد قربانى را نجات دهید. سپس دستش را محکم اما با اسایش بگیرید و بگویید: ” ما، مو نمى‌کشیم! مو کشیدن درد دارد! “.

سپس اگر خواستید مى‌توانید از روش مهلت دادن، منفعت گیری کنید. او را بر روى صندلى بنشانید و خودتان هم کنارش بایستید. اما هیچ زمان در این یکى، دو دقیقه با او سخن بگویید نکنید.

وقتى مهلت یکى دو دقیقه اى همه شد، درمورد وضعیتى که پیش آمده با او سخن بگویید کنید. حتى اگر تا این مدت توانایی زبانى او کامل نشده و نمى‌تواند سخن بگویید کند، این کار را بکنید. چون نشان مى‌دهید که مشکلات را باید با سخن بگویید کردن حل کرد نه چیز دیگرى ( همانند مو کشیدن ).

از او سوال کنید “مى دانى کارى که کردى نادرست می بود؟

چشم به راه معجزه نباشید که بعد از این مکالمه همه چیز درست بشود. کودکان به سختى موضوعى را یاد مى‌گیرند و آنقدر باید این اتفاق تکرار بشود تا در نهایت بفهمند که با این کار نتیجه‌اى نمى‌گیرند.

مقاومت کنید و تسلیم نشوید. به مرور زمان که توانایی کلامى او بهتر شد، به او یاد دهید که از سخن بگویید کردن براى حل مشکلش منفعت گیری کند.

دیگر رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان

فهمیدن صحیح رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان یعنی فهمیدن درست این که این حرکت در فرایند رشد کودک طبیعی است یا خیر. تعداد بسیاری از رفتارهای فیزیکی پرخاشگرانه  تا زیر سن مدرسه رفتن به این علت است که کودک تا این مدت توانایی ملزوم را در تشکیل ربط نیاموخته است. 

تعداد بسیاری از ما بزرگسالان هم در تشکیل ربط مشکل داریم. بدانید که این تشکیل ربط برای کودکانی در آن شرایط سنی به مراتب دشوارتر است. اما اگر والدین زمان بگذارند، و تا شش یا هفت سالگی این رفتارها را با جانشین های مناسب بهبود بخشند. کار مهمی کرده اند.

اگر کودک خردسال یا پیش دبستانی شما رفتارهای فیزیکی پرخاشگرانه از خود نشان داد، دلواپس نشوید، این شامل بخشی از رشد طبیعی اوست. اما نقش شما در این بین زیاد مهم است که چطور با این چنین رفتاری روبه رو شوید و آن را حل کنید.

بکوشید حتما تا قبل از هفت سالگی این رفتارها را شناسایی و اصلاح کنید. در این عرصه می توانید از مشاوران معتمد پشتیبانی بگیرید.

چطور می توانیم به کودک وقتی که پرخاش می کند، پشتیبانی کنیم؟

اگر کودک شما داد می زند و عصبانی است، شما بی تفاوت و آرام باشید. عصبانی نشوید و فریاد نکشید. صبور و بی تفاوت باشید و با اسایش او را آرام کنید.

احساسات کودک تان را تایید کنید و به رسمیت بشناسید. هیچ زمان نخندید. و این مساله را شوخی نگیرید. بگویید که ” می فهمم که زیاد ناراحتی” ، ” فهمیدن می کنم که عصبانی هستی”. سپس با یک ربط کلامی مناسب او را آرام کنید.

به او نشان دهید که دوستش دارید. کار مثبت و خوبش را تحسین کنید و به او پاداش بدهید.

فرزندتان را بشناسید. محرک هایش را شناسایی کنید. عواطفش را فهمیدن کنید. اگر کودک شما از مهدکودک عصبانی و آشفته برگشت. تلاش کنید محیط امن و آرامی را برای او در خانه فراهم کنید. و او را در خانه یکی دو روزی نگه دارید.

هیچ زمان در برابر خشمگینی کودک دلسرد و نومید نشوید. بکوشید با خونسردی فضا را آرام  و امن کنید.

بکوشید الگویی مثبت باشید و هنگامی فرزند شما عواطف سختی را توانایی می کند، فضا را آرام نگه دارید.