هجدهمین دوره جام ملت‌های آسیا از روز جمعه با بازی قطر- لبنان اغاز شد اما برای فوتبال دوستان ایرانی با دیدار روبه رو فلسطین تب تند جام ملتها بالا گرفت و اکنون همه به شکل جدی‌تری به مساله صعود و در نهایت قهرمانی فکر کرده و با دقت به تاریخچه وجود ایران در این رقابت‌ها جستوجو برآورده شدن یکی از آرزوهای فوتبالی‌شان می باشند.

تیم ملی ایرانیدر حالی داخل این مسابقات می‌بشود که سپس از سال‌ها ناکامی جستوجو کسب چهارمین قهرمانی است.تیم ملی با سه قهرمانی متوالی در این رقابت‌ها صاحب یک رکورد خاص و بی نظیر است که دور از انتظار است توسط تیم فرد دیگر تکرار یا شکسته بشود اما از آخرین قهرمانی یوزهای پارسی در این تورنمنت بیشتر از ۴۷ سال می‌گذرد و چند نسل فوتبال دوست در ایران قهرمانی تیم ملی کشورش را ندیده و درحسرت این قهرمانی است.

اما وجود ایران در تورنمنت جام ملت‌های آسیا نکات آماری و خواندنی تلخ و شیرین فرد دیگر هم دارد:

از هفده دوره این رقابت‌ها تیم ملی در سه دوره اول به میزبانی هنگ‌کنگ، کره جنوبی و رژیم اشغالگر قدس برگزار می‌شد، شرکت نکرد. ایران در مرحله مقدماتی جام ملتهای ۱۹۵۶ و ۱۹۶۴ حاضر نشد و در مرحله مقداتی جام ملتهای ۱۹۶۰ ناکامی خورد و به مسابقات مهم نرسید.

تیم ملی ایران با سه قهرمانی متوالی در سال‌های  ۱۹۶۸ و ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ از این حیث رکورددار است.از این سه دوره دو بار ایران میزبان مسابقات می بود و در سال ۱۹۷۲ تایلند میزبانی را برعهده داشت.

تیم ملی ایران سپس از ژاپن و عربستان سومین تیم پرافتخار این تورنمنت است که سه گفتن قهرمانی، ۵ مقام سومی و یک رتبه چهارمی دارد. تیم ایران از ۱۹۶۸ تا به امروز در چهارده دوره پیاپی این مسابقات حاضر بوده و رکورددار تعداد بازی، برد و گل زده است.

تیم ملی ایران سپس از سه قهرمانی متوالی در جام ملتها شش بار به مرحله نیمه نهایی رسیده و ناکامی خورده و چهار بار هم در مرحله یک چهارم نهایی حذف شده است.

تنها باری که تیم ملی ایران در مرحله  گروهی جام ملتها حذف شده مربوط به تورنمنت ۱۹۹۲ ژاپن است که تیم تحت هدایت علی پروین سپس از برد دو بر صفر روبه رو کره شمالی و تساوی بدون گل روبه رو امارات در مصاف با ژاپن با در یک بازی جنجالی ناکامی خورد و با قرار گرفتن در رده سوم گروهش از صعود بازماند.

در ادواری که تیم ملی ناکام مانده سه بار روبه رو عربستان در نیمه نهایی ناکامی خورده، سه بار روبه رو کره جنوبی در یک چهارم نهایی باخته، یک بار در نیمه نهایی به کویت باخته، یک حذف روبه رو عراق در یک چهارم نهایی داشته ، یک نیمه نهایی را به چین واگذار کرده و یک بار هم روبه رو ژاپن در نیمه نهایی ناکامی خورده است.

در همه ادواری که تیم ملی در مرحله های حذفی از دور مسابقات کنار رفته پنج بار در ضربات پنالتی ناکامی خورده ، دو بار در زمان اضافه  و تنها سه بار در جریان بازی ناکامی خورده که مربوط به نیمه نهایی سال ۱۹۸۰ روبه رو کویت، نیمه نهایی ۱۹۸۸ روبه رو عربستان و نیمه نهایی ۲۰۱۹ در مصاف با ژاپن است.

تیم ملی تنها دو بار در زمان‌های اضافه مرحله های حذفی جام ملتها برنده بوده که هر دو بار نیز قهرمان شده است.بار اول در فینال جام ملت‌های ۱۹۷۲ در زمان اضافه کره جنوبی را دو بر یک بردیم و قهرمان شدیم و دفعه سپس در نیمه نهایی ۱۹۷۶ دو گل به چین در زمان‌های اضافه زدیم و به فینال رسیدیم تا کویت را ناکامی داده و قهرمان شویم.

تیم ملی در تاریخ مسابقات جام ملتها در ازای ۵ ناکامی تلخی که در ضربات پنالتی داشته و سه بار در نیمه نهایی و دو بار در یک چهارم نهایی باخته دو بار در ضربات پنالتی برنده بوده که مربوط به بازی رده‌بندی تورنمنت ۱۹۸۸ است که چین را سه بر صفر ناکامی داد و بار دوم در رده بندی جام ملت‌های ۱۹۹۶ روبه رو کویت در این ضربات پیروز شد.دلنشین این که هر دو پیروزی با درخشش احمدرضا عابدزاده در ضربات پنالتی نصیب تیم ایران شد.

بهترین پیروزی تیم ملی ایران در تاریخ جام ملت‌ها برد ۸ بر صفر روبه رو یمن جنوبی است که در جام ملتهای ۱۹۷۶ به دست آمد.سپس از آن پیروزی ۷ بر صفر روبه رو بنگلادش در جام ملتهای ۱۹۸۰ و برد ۵ بر صفر روبه رو  یمن در جام ملتهای ۲۰۱۹ بهترین بردهای تیم ملی در تاریخ این تورنمنت محسوب خواهد شد.

بدترین ناکامی‌های تیم ملی هم روبه رو کره جنوبی و ژاپن رقم خورده است.در جام ملت‌های ۱۹۸۸ تیم ملی در مرحله گروهی با سه گل روبه رو کره جنوبی ناکامی خورد.این چنین در تورنمنت ۲۰۱۹ امارات ، تیم ایران با سه گل مغلوب ژاپن شد که این باخت تیم کی روش در مرحله نیمه نهایی اتفاق افتاد و زیاد تلخ می بود.

بدون شک برد ۶ بر ۲ تیم ملی روبه رو کره جنوبی در مرحله یک هشتم نهایی جام ملت های ۱۹۹۶ بهترین و شیرین ترین برد تیم ایران در تاریخ این رقابتها غیر از فینال‌هایی است که تبدیل قهرمانی شده.برای تلخ‌ترین باخت هم کاندیدا زیاد داریم از باخت به عربستان در نیمه نهایی ۱۹۸۴ که سپس از گل به خودی دقایق پایانی شاهین بیانی ، بازی به زمان‌های اضافه  و ضربات پنالتی رفت و آنجا ناکامی خوردیم تا دیدار با ژاپن میزبان در آخرین بازی مرحله گروهی ۱۹۹۲ که با گل دقایق پایانی کازو یوشی میورا باختیم و حذف شدیم .ناکامی دردناک به چین در نیمه نهایی جام ملتهای ۲۰۰۴ هم زیاد تلخ می بود چرا که در نیمه دوم آن بازی داور لبنانی ستار زارع دفاع کننده چپ تیم ملی را با کارت قرمز سختگیرانه از زمین اخراج کرد.این داور محمد علوی گلزن تیم ملی را هم از روی نیمکت اخراج کرد اما خطای آشکار بازیکن تیم میزبان را با کارت قرمز تنبیه نکرد.در آن بازی ایران با دو پنالتی از دست رفته مبعلی که به به تیر دروازه خورد و ضربه چیپ شگفت یحیی گل محمدی در ضربات پنالتی ناکامی خورد تا به فینال نرسد در حالی که با لیاقت وجود در فینال می بود.