پژوهشگران برزیلی یک منبع غیرمعمول برای ساخت داروهای تنظیم سختی خون اشکار کرده‌اند. آنها دریافته‌اند که زهر مار افعی رخ‌چاله‌دار می‌تواند برای درمان سختی خون بالا منفعت گیری بشود.

واژه «چاله» در نام این نوع مار به چاله‌ای اشاره دارد که بین چشم و بینی این گونه قرار دارد و برای دریافت حس گرمایی به کار می‌رود.

به نقل از آی‌ای، پژوهشگران برزیلی با حمایتبنیاد تحقیقات سائوپائولو(FAPESP) دو مطالعه انجام دادند و پپتیدهای جدیدی را با کاربردهای زیست‌فناوری بالقوه از زهر افعی رخ‌چاله‌دار کوتیارا(Bothrops cotiara) و بوش مستر آمریکای جنوبی(Lachesis muta) کشف کردند.

با وجود دهه‌ها تحقیق و مطالعات متعدد، زهر مارها و عنکبوت‌ها تا این مدت دانشمندان را غافلگیر می‌کند، چرا که تا این مدت اطلاعات بکر و پنهانی در زهر این گونه‌ها وجود دارد که به مرور کشف می‌بشود.

الکساندر تاشیما، استاد دانشکده پزشکی دانشگاه فدرال سائوپائولو و پژوهشگر ارشد این مطالعه در بیانیه‌ای ابراز حیرت کرد و او گفت: حتی با وجود دانش بدست آمده تا بحال، تا این مدت اکتشافات تازه همانند قطعات غیرقابل پیش‌بینی که بخشی از پروتئین‌های شناخته شده می باشند، امکان پذیر.

از زهر مار تا دارویی که زندگی را تحول می‌دهد

اولین مطالعه بر روی افعی رخ‌چاله‌دار متمرکز شد و پپتید جدیدی به نام Bc-7a را نشان داد. اگرچه این پپتید بخشی از پروتئینی است که علتخونریزی در طعمه مار می‌بشود، اما از نظر عملکردی به پپتیدهای مسئول داروهایی همانند کاپتوپریل که با مهار فعالیت آنزیم مبدل آنژیوتانسین(ACE) سختی خون را افت خواهند داد، نزدیک‌تر است.

اگرچه تعداد بسیاری از مولکول‌های مهارکننده ACE اکنون وجود دارند، اما عوارض جانبی آنها به شکل سرفه خشک، سرگیجه و سطوح بالای پتاسیم خون نیز وجود دارد.

این مطالعه که در مجله Biochimie انتشار شده است، در کل ۱۹۷ پپتید را شناسایی کرد که ۱۸۹ مورد برای اولین بار گزارش شدند.

در سال ۲۰۱۲ این تیم تحقیقاتی ۷۳ پپتید را در زهر همین گونه اشکار کرد و جهش جاری در اکتشافات از آن زمان، به پیشرفت فناوری مربوط می‌بشود که تجهیزات سریع تر و حساس‌تری را به همراه افزایش توالی‌های پپتیدی حاضر از پایگاه‌های داده ممکن کرده است.

یک پپتید برای کنترل سختی خون

مطالعه دوم حول سم مار بوش مستر آمریکای جنوبی متمرکز شد و ۱۵۱ پپتید را شناسایی کرد که ۱۲۶ مورد آن قبلا ناشناخته بودند.

پپتید Lm-10a که از یک متالوپروتئیناز(آنزیم پروتئاز که مکانیسم کاتالیزوری آن شامل یک فلز است) مشتق شده، مورد دقت خاص است.

پپتید Lm-10a نه تنها ACE را مهار می‌کند، بلکه پتانسیل درمان مشکلات سختی خون را نیز دارد.

پژوهشگران بر این باورند که هر دو پپتید Lm-10a و Bc-7a ناشی از فرآیندهای تکه تکه شدن در طول بلوغ زهر می باشند که نشان دهنده یک تعامل پیچیده از مکانیسم‌های بیولوژیکی در تکامل زهر مار است.

در حالی که این اکتشافات امیدوارکننده می باشند، تحقیقات زیاد تر برای کشف پتانسیل واقعی این پپتیدها الزامی است.

تاشیما بر ماهیت پویای بلوغ زهر پافشاری می‌کند و می‌گوید که طبیعت در حال تکامل سموم مارهای سمی می‌تواند بینش‌های بیشتری را در رابطه قلمرو پپتیدها و نقش‌های بیولوژیکی آنها اراعه دهد.

وی در آخر او گفت: با وجود پیشرفت‌ها در فناوری توالی‌یابی، تا این مدت چیزهای بسیاری در رابطه جهان گسترده پپتیدها و نقش‌های بیولوژیکی آنها قابل کشف است. ما باید از شانس خوب خود برای مطالعه این گونه‌ها که تعداد بسیاری از آنها منقرض خواهند شد، منفعت گیری کنیم.