او گفت: رسانه‌ها باید به پشتیبانی همراه شوند و به نظام تصمیم گیری‌های اساسی سرزمین، شدت شرم آور بودن این که ما در ربع پایانی لیست فاسد‌ترین سرزمین‌های دنیا قرار داریم، را یادآوری کنند و ابعاد هزینه‌هایی که هم نظام ملی و آینده سرزمین متحمل می‌بشود را برملا کنند.

چرا باید بدیهیات را هم به مسئولان بگوییم؟!

حتی نیاز داریم بدیهیات اولیه عقلی در این عرصه را مجددا از نو مرور کنیم. باید به مسئولان سرزمین بگوییم که نمی‌بشود در مقام شعار و ادعا ما هیچ فردی را در جهان به حساب نیاوریم، اما در نزد کل جهانیان به گفتن یکی از فاسدترین سرزمین‌های دنیا شناخته شویم!

این در واقع علاوه بر سهل انگاری به نوعی ضداسلامی است؛ و به این علت به نظر می‌رسد ما به یک جهاد ملی و نهضت ملی برای مبارزه با فساد نیاز داریم. در این مسیر هنگامی می‌خواهیم بدیهیات اولیه عقلی را گوشزد کنیم احتمالا یکی از موارد این است که ویل دورانت در کتاب تاریخ تمدن خود یکی از جمع بندی هایش این است که هیچ تمدنی از بیرون مغلوب نمی‌بشود مگر این که از درون فاسد و پوسیده شده باشد.

آبروبرتر از فساد در ایران نیست

آن‌هایی که دل بستگی به این سرزمین و به این نظام دارند باید بدانند که هیچ مساله‌ای آبرو برتر و فاجعه سازتر از گستره و عمق جاری فساد در ایران نیست. متفکران بزرگ گسترش می‌گویند فساد به مثابه عریان‌ترین صورت شناخته شده فراگیر در کل جهان و در طول تاریخ بشر برای تعرض به حقوق مالکیت است این تعرض به حقوق مالکیت هم جنبه تعرض به حقوق عمومی دارد و هم جنبه تعرض به حقوق افراد.

در این عرصه مسئولیت مهم با حکومت است. کتاب درخشان “نظم و زوال سیاسی” فوکویاما را که احتیاط کنید در آنجا می‌گوید فساد چیزی است که به شکل طبیعی قابل مشاهده نیست؛ به این علت فساد را باید از طریق نشانه هایش شناسایی کرد و می‌گوید یکی از با اهمیت ترین نشانه‌های فساد این است که نشانه جنگ قوت در درون ساختار قوت است.

فساد، عامل مهم بحران مشروعیت

از دریچه سیاسی حرف های می‌بشود هیچ عنصری به اندازه “فساد” نیروی محرکه تشکیل بحران مشروعیت برای حکومت و بحران مطمعن و رابطه مردم با حکومت نیست و اساسا این اتفاق ساختار انگیزشی را در جامعه دچار یک بهم ریختگی فاجعه ساز کرده و از جنبه اقتصاد سیاسی هم، فساد نشانه سلطه مناسبات نهادی غیرحساس به استثمار ضعیف‌ترین گروه‌های اجتماعی است.

علاوه بر این از جنبه دینی برای آن‌هایی که داعیه حکومت دینی دارند، این شرایط و عدم حساسیت نسبت به آن قباحت دارد و چه برسد به این که در جهت گسترش و تعمیقش هم کار کنند! از این دریچه فکر می‌کنم ما به شدت نیاز داریم به ساختار قوت پشتیبانی کنیم که بهتر بفهمند که با این شیوه غیرحساس در عمل نسبت به فساد با خودشان و با آینده سرزمین چه می‌کنند.

فساد بزرگترین تهدید ارامش و امنیت یک سرزمین است

آن‌ها که مدعی اند پشه را در هوا نعل می‌کنند، اگر صادقند روی مبارزه با فساد تمرکز کنند

فرشاد مومنی در ادامه سخنرانی خود با اشاره به نوشته جلسه با گفتن این که «درخشان‌ترین و جامع‌ترین و راهبردی‌ترین سخن‌ها در رابطه فساد متعلق به خانم سوزن رز اکرمن (استاد آمریکایی حقوق و سیاسی) است و ایشان می‌گوید که فساد بزرگترین تهدید ارامش و امنیت یک سرزمین است.» او گفت: آن‌هایی که می‌گویند یک پشه در هوا نعل می‌کنیم، اگر صادق و عالم برای نگه داری ارامش و امنیت سرزمین باشند باید روی مساله فساد و مبارزه با آن تمرکز کنند نه این که خودشان بزرگترین متهمان گسترش و تعمیق فساد باشند!

خانم اکرمن در کتاب خود درمورد فساد می‌گوید فساد نشانه این است که ساختار قوت قادر نیست پاداش مناسبی برای فعالیت‌های تولیدی در روبه رو فعالیت‌های غیرتولیدی یا ضدتولیدی بدهد!

حرف های می‌بشود که کانون مهم تمرکز برای روبه رو با مساله فساد، جدیت نظام قاعده گذاری در ترقی بنیه اندیشه‌ای است؛ چه در درون قوه مجریه و چه در سطح بالاتری در مجلس. اگر ساختاری نهادی سفله گزین و غیرشایسته محور باشد و با لیاقت‌ها را با کمترین بهانه جویی حذف کند، معنایش این است که ساختار با علی رغم ادعاهایش به جستوجو مناسبات گسترش دهنده فساد است.

هنگامی پاکدامن‌ترین‌ها حذف شوند …

هنگامی افرادی که بزرگترین وجه شهرتشان پاک دامنی شان است و امتحان‌های بزرگی در دوران جنگ بعد داده اند و در مسئولیت‌های اجرایی هم بزرگترین افتخارشان این بوده که پاک دامن‌ترین دوره‌های آن دستگاه، مربوط به دوره آن‌ها بوده حذف خواهد شد، دیگر با آب زمزم هم آثار این حیثیت از دست رفته را نمی‌بشود، پاک کرد.

از منظر دانش گسترش هیچ عنصری در بین سیاست‌های اتخاذ شده توسط یک حکومت، به اندازه شوک درمانی محرک فساد و نابود کننده انگیزه‌های فعالیت مولد نیست. هنگامی که می‌گوییم مولد، یعنی خلاقیت در اندیشه هم جزء این فعالیت ها است. آن مناسباتی که فاسد و فاسد پرور باشد، هزینه زمان ابراز آزادانه نظریه‌های کارشناسی را بالا می‌برد و این طور می‌بشود که اهل علم ترجیح خواهند داد سکوت کنند.

قباحت فساد نزد قسمت‌هایی از ساختار قوت ریخته!

چند روز پیش یکی از مسئولان کلیدی سرزمین می‌او گفت ما آمدیم ژست ضمانت بخشی به سوت زنی درمورد فساد گرفتیم، اما در توانایی عملی بیشترین تنبیه‌ها در این دوره معطوف به افرادی شده است که فساد‌ها را برملا کردند! این سخنان واقعا اسباب شرم و خجالت است که یک مقام مسئول چند روز پیش هنگامی درمورد فساد بزرگ فاجعه آمیز در ماجرای چای و واردات چای مورد سوال قرار گرفت، او گفت این چیزی نیست و قدیمی است و آن را توجیه کرد.

در حالی که باید توضیح دهد چه فردی کجا چه اشتباه‌ها و سهو‌هایی انجام داده که این اتفاق افتاده است. قباحت تن دادن به فساد نزد قسمت‌هایی از ساختار قوت آن قدر ریخته که با اسایش می‌گویند چیزی نیست و مال چند سال پیش است!

با این همه ژست و تسبیح و انگشتر و پیشانی پینه بسته همین جواب است؟! این که حیثیت سرزمین از بین رفته مهم نیست؟! این چیز‌های زیاد تکان دهنده‌ای است.

شوک درمانی ساختار قوت را به تسخیر مافیا‌ها در می‌آورد

شوک درمانی با اهمیت ترین کارکردش این است که ساختار قوت را گیج می‌کند. متحیر خواهد شد و جهت را از دست خواهند داد و آماده تن دادن به هر چیزی خواهد شد. این ماجرای شوک درمانی که ریشه مهم اش مالی سازی افراطی است، در نهایت منجر می‌بشود به این که ساختار قوت کم کم و به طور فزاینده به تسخیر مافیا‌ها در بیاید و در نتیجه فرآیند‌های تصمیم گیری و تخصیص منبع های منافع مافیا‌ها به منافع مردم و منافع ملی و آینده نظام مرجح دانسته می‌بشود. به همین علت در سرزمین‌های گسترش یافته، بلافاصله سپس از شوک درمانی، همیشه مافیا‌های رسانه‌ای فعال و فریب کاری‌های سیستمی ظاهر می‌بشود.

تحت گفتن ریاضت مفت خور‌ها و رباخوار‌ها و دلال‌ها و واردات چی‌ها را رها می‌کنند

در کتاب فساد در نظام اندوخته سالار که یکی از عمیق‌ترین صورت بندی‌های نظری و تجربی در عرصه فساد را اراعه داده، می‌گوید در مناسبات فریبکاری ذیل آن بسته سیاستی که شوک درمانی را توجیه می‌کند، برنامه ریاضت اقتصادی نقل می‌بشود و حکومت تحت این گفتن از مسئولیت‌های کلیدی خودش در عرصه امور حاکمیتی طفره می‌رود؛ یعنی تحت گفتن ریاضت، مفت خور‌ها و رباخوار‌ها و دلال‌ها و واردات چی‌ها را رها می‌کنند و دولت هزینه‌های خود را در رابطه آموزش، سلامت، تغذیه و مسکن مردم به حداقل می‌رساند!

واقعا اگر در این خانه کس است این سخن بس نیست؟! در سال ۲۰۲۳ صندوق بین المللی پول گزارشی انتشار کرده که در آن می‌گوید: اندازه مداخله‌های حاکمیتی در ایران که با نسبت G به GDP اندازه گیری می‌بشود، جزء پایین‌ترین نسبت‌ها در سطح دنیاست و فقط ۵ سرزمین می باشند که از ایران شرایط بدتری دارند.

این برای ما که داعیه فرهنگ داریم شرم آور است؛ آن چه قضیه را معنادار می‌کند این است که رتبه ایران از نظر فساد هم افتضاح‌تر از نصف میانگین جهانی است!

کثیف‌ترین دلالی‌ها در رابطه دارو‌های بیماران است

وزیر افشاگر فساد دوره احمدی نژاد جلوی چشم همه عزل شد!

کثیف‌ترین دلالی‌ها روی مورد نیازترین دارو‌های بیماران صورت می‌گیرد و این چه مقدار شرم آور است! یادتان باشد احمدی نژاد که آن قدر ژست ضد فساد می‌گرفت هنگامی وزیرش افشا کرد که این‌ها تخصیص‌های دلاری برای دارو‌های حیاتی را به وزارت بهداشت نداده و به دلال‌هایی داده اند که لوازم آرایش و ماشین‌های لوکس داخل کنند، در روز روشن و جلوی چشم همه، آن خانم وزیر عزل شد! نشانه‌هایی ازاین دست که زیاد هم شرم آور و تلخ و غم انگیز است، اصلا کم نیست

اسم ریاضت اقتصادی را می‌آورند، ولی در نظام مالیات ستانی شان بیشترین سختی‌ها روی حقوق بگیران است و بیشترین سوبسید‌ها و رهاسازی‌ها مربوط به مالیات بر ثروت است. گویا یعنی هر چه که ثروتمندتر باشید زیاد تر مورد عنایت هستید.

در این مملکت دستگاه‌های رسمی و نه گروه‌های رادیکال منتقد حکومت، کمیسیون اقتصادی مجلس در سال ۱۴۰۰ گزارشی انتشار کرده است و مشخص می کند که طی ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۹ یعنی در دوره بیست ساله در این مملکت از هنگامی بانک‌های خصوصی آمدند تناسب بین روال‌های نقدینگی و تورم و تشکیل از بیخ و بن به هم ریخته است.

زورشان فقط به ضعیف‌ترین مردم و گروه‌های جامعه می‌رسد

به نقل از جماران؛ این استاد دانشگاه در ادامه گفت: نهاد‌های نظارتی گویی همانند شبح شده اند و فقط زورشان به ضعیف‌ترین گروه‌های جامعه می‌رسد! کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید در آن دوره بیست ساله که بانک‌های خصوصی آمدند در عرض ۲۰ سال رشد تشکیل صرف نظر ازاین که کیفیت آن تشکیل چیست و خودش ماجرا‌ها دارد رشد تشکیل ۳۶ درصد و رشد تورم ۳۰۹۰ درصد بوده است! اما رشد نقدینگی ۱۰۲۵۰ درصد بوده است!

این یعنی میدان دادن به بانک‌های خصوصی! در همان گزارش می‌گوید در این دو دهه هر چه به سال‌های جدیدتر نزدیک می‌شویم، به ازای هر یک واحد خلق نقدینگی توسط حکومت، بانک‌های خصوصی بیشتر از شش برابر حکومت نقدینگی خلق کرده اند، ولی در آن تحلیل‌هایی که در مافیا‌های رسانه‌ای نقل است، کلا هم نقش شوک درمانی در این اوضاع و احوال نقدینگی مسکوت گذاشته می‌بشود و هم نقش بانک‌های خصوصی و از همه مهمتر این که نقش سقوط بنیه تولیدی سرزمین در این عرصه هم نگه داری شده است!

این چه بساطی است که نقش سقوط بنیه تشکیل ملی به گفتن تعیین کننده‌ترین عنصر در توضیح فاجعه استمرار ۵۰ سال تورم دو رقمی در ایران حذف شده و همه او گفت و گو بر سر کسری مالی دولت است و اصابت تصمیمات هم به فقرا!

در کتاب فساد در نظام اندوخته سالار (به قلم گای استندینگ اقتصاددان انگلیسی) می‌گوید مناسباتی راه می‌اندازند تحت گفتن خصوصی سازی و زیان‌ها و مشکلاتهای شوک درمانی را عمومی سازی می‌کنند و دارایی عمومی را اختصاصی سازی می‌کنند!

انتظار شرافتی زیاد تر می‌رفت!

انتظار می‌رفت شرافتی فراتر از آنچه دیده شده در قسمت خصوصی مولد ببینیم و آن‌ها در این باره سخن بزنند که سپس از این که کلیدی‌ترین واحد‌های تولیدی این سرزمین با یک ساز و کار غیرشفاف و مشکوک خصوصی سازی می‌بشود بلایی سر نیروی کار می‌آورند که تظاهرات می‌کنند. این نشانه‌ها کافی است تا ببینیم تحت گفتن خصوصی سازی و آزاد سازی و تضعیف پول ملی چه بر سر این سرزمین آمده است.

پشت پرده واردات خودروی خارجی دست دوم یا برقی، تحکیم مافیای وارداتچی است

در این کتاب آمده است که هنگامی او گفت و گو از یارانه می‌بشود، در برابر این که یارانه به اموری همانند نان تعلق گیرد که بقای انسان‌ها به آن وابسته باشد! بلوا راه می‌اندازند و تحمل نمی‌کنند، ولی اگر غیر عادی‌ترین سوبسید‌ها به رانتی معدنی‌ها داده بشود همه دم فرو می‌بندند!

مسئولان وزارت صنعتی که همه هم و غم شان واردات است و حتی می‌گویند پیش به سوی واردات ماشین‌های دست دوم خارجی، اکنون که می‌خواهند آبروداری کنند می‌گویند به سوی خودروی برقی برویم؛ در حالی که حتی یک کلمه درمورد ضریب مونتاژ این ماشین‌های برقی نمی‌گویند! در پشت پرده مقصد این است که مافیای وارداتچی باید تحکیم بشود!

در همه دنیا اگر قرار باشد مبارزه با فساد جدی بشود اصل بر پیشگیری می‌بشود. در حالی که اینجا عزیزان همین جور دائم از طراحی یک برنامه ملی مبارزه با فساد بر محوریت پیش گیری طفره می‌روال. یعنی ساختار نهادی اول اجازه می‌دهد که بی شمار فساد واقع بشود، سپس با ظرفیت اندکی که دارد تلاش می‌کند با گزینش بین فساد‌های متعدد با برخی از آن‌ها مقابله کند!

در کتاب مذکور مساله بعدی که گفتن می‌بشود این است که می‌گویند قلب بازتولید فساد، سیاست‌های اقتصادی بحران ساز و فسادزاست. آن زمان در اینجا وجوه نهادی فساد را رها کرده اند و تا او گفت و گو فساد می‌بشود، فقط اشخاص نقل خواهد شد. یقینا افراد فاسد هم باید تنبیه شوند و فردی در این تردید ندارد، اما حکومتی که نفهمد اصلاح نهاد‌ها مهمتر از افراد است نمی‌تواند بفهمد زیاد از این افراد که به ورطه فساد می‌افتند قربانی این ساختار فاسد می باشند.

گزارش تلخ مرکز پژوهش‌ها درمورد بانک آینده!

وزارت اقتصاد و بانک مرکزی مشغول چه کاری بودند که این اتفاق افتاد؟!

درمورد این بانک تساهل دارید، اما اجازه می‌دهید هزینه مسکن و درمان، کمر مردم را بشکند؟!

دکتر مومنی در ادامه تحلیل مساله فساد در ایران و ریشه‌ها و بستر‌های فسادزا؛ گفت: در این جلسه یک مثالای عرض کنم تا آقای مسئول باز نگوید این چیزی نیست و قبلا اتفاق افتاده است! در تاریخ ۴ مهر ۱۴۰۲ مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش رسمی انتشار کرده است تحت گفتن پایش ارامش و سلامت نظام بانکی، و به طور اشکار راجع به بانک آینده سخن بگویید می‌کند.

(من یک جلسه را به این نوشته تعلق می‌دهم که بدانید شرم آورترین شیوه حکمرانی در نظام اقتصادی ما مربوط به شیوه حکمرانی در بانک‌های خصوصی است و تقریبا همه آن‌ها به عریان‌ترین شکل همه قواعد ساختار قوت را زیر پا گذاشته اند و دلنشین است سیستمی که می‌تواند برای چند ده هزار تومان دزدی، حکم اعدام می‌دهد در اینجا تساهل و تسامح می‌کند!)

گزار ش‌های رسمی می‌گوید ۵۰ درصد سهم رشد پایه پولی مربوط به رویه‌های نابهنجاری است که در بانک آینده انجام شده و سوال بزرگ این است که وزارت اقتصاد و بانک مرکزی و سازمان برنامه مشغول چه کاری می باشند که این اتفاق می‌افتد؟ گزارش مرکز پژوهش‌ها می‌گوید کفایت اندوخته در این بانک شده منفی ۱۴۰ درصد است!

بانک آینده ۷۵ درصد تسهیلات را به آدم‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه خود، خاصه خرجی کرده و تازه این‌ها دم دستی‌ترین کاری است که شده است! در برابر این نوشته تساهل دارند، اما بی رحمانه اجازه خواهند داد که هزینه‌های مسکن و درمان کمر مردم ایران را بشکند!

به ان‌ها که می‌گویند بانک آینده هم چیزی نیست و ما اطلاعاتش را زیاد زمان است داریم، می‌گویم زیاد زحمت کشیده اید و نیازی به وجود شما نیست! شما روی این صندلی‌هایی هستید که باید پاسخگو باشید که این چه شرافتی است که أدم صندلی را اشغال کند و ابتدایی‌ترین مسال را هم جواب ندهد؟!

اگر قادر به برخورد نیستید صحنه را کنار بروید

اولین کار سرزمین‌های پیشرفته و در حال گسترش، ملی کردن همه بانک‌های خصوصی می بود

ما لزوما این‌ها را به گفتن آدم بدی نمی‌دانیم، اما اگر صلاحیت ندارند و قادر نیستند برخورد کنند کنار بروند. اگر صحنه را ترک کنید زیاد درجه شرافت تان بالاتر است تا این که زل بزنید و در برابر این اتفاقات، صدایی از آن‌ها در نیاید! اقتصاد‌های موفق دنیا هنگامی شرایط بحرانی داشتند بدون استثناء اولین کارشان ملی کردن بانک‌های خصوصی می بود. چه در سطح سرزمین‌های پیشرفته صنعتی و چه در حال گسترش موفق.

گزارش مرکز پژوهش‌ها می‌گوید بانک آینده، ماهیانه ۷ هزار میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان اضافه برداشت از بانک مرکزی ثبت می‌کند یعنی این که در واقع کل هزینه‌های این بانک را مردم می‌پردازند! این گزارش این چنین می‌گوید ماهیانه تقریبا بالغ بر ۴ هزار میلیارد تومان به زیان انباشته این اضافه می‌بشود و صد‌ها پله از شاخص‌هایی که تبدیل تعطیلی یک بانک می‌بشود، عبور کرده است و عزیزان در این مورد بزرگواری شان گرفته و به روی خودشان هم نمی‌آورند!

برتری کلیدی بازنگری بنیادی، در ساختار نهادی است

شما مدیون ۸۵ میلیون ایرانی هستید که کمرشان زیر سختی تورم در حال خرد شدن است

حقیقت این است که در ماجرای مبارزه با فساد در ایران؛ برتری کلیدی، بازنگری بنیادی در ساختار نهادی است و از جنبه برتری اجرایی عملی، هم رسیدگی به فساد‌ها و سوءاستفاده‌ها و مشکلاتهای تشکیل شده توسط بانک‌های خصوصی است. در همه دنیا می‌گویند فساد نیروی محرکه ضعف بنیه تولیدی و در نتیجه تحمیل تورم به سرزمین می‌بشود. بانک‌های خصوصی هم از طریق دامن زدن به زبانه‌های آتش تقاضای کل به این ماجرای تورم دامن می‌زنند و هم از طریق داخل کردن ضربه‌های مهلک به قسمت مولد سرزمین. هنگامی این طور می‌بشود من به آن عزیزان که با اعصاب راحت می‌گویند این چیزی نیست، می‌گویم شما بدانید که مدیون هشتاد و پنج میلیون ایرانی هستید که کمرشان زیر سختی این تورم در حال خرد شدن است.

در رابطه فساد فراخوان ملی بدهیم

دکتر فرشاد مومنی در آخر سخن بگویید هایش در این نشست، از همه مردم به اختصاصی از رسانه‌ها خواست تا در عرصه مبارزه و افشای فساد، به مملکتشان پشتیبانی کنند و اظهار کرد: در رابطه فساد باید یک فراخوان ملی بدهیم و از کل رسانه‌هایی که تا این مدت آلوده به فساد و رانت نشده اند، استمداد کنیم که به پشتیبانی همراه شوند و ابعاد فاجعه سازی فساد را در همه عرصه‌های نظام حیات جمعی برملا کنند تا ان شاءالله هم اراده و هم سازمان مناسب و هم اندیشه راهگشا برای مبارزه جدی‌تر با فساد فراهم بشود.