امین ماهورام، با اشاره به نشانه‌های اوتیسم خفیف، اظهار کرد: حرکت‌های تکراری و علاقمندی‌های محدود، از ویژگی‌های مهم مبتلایان به طیف اوتیسم با هر شدتی است. در گروهی از کودکان مبتلا کارکرد خوب زبانی و هوشی در کنار ویژگی‌های ذکر شده دیده می‌بشود که اختلال آن‌ها آسپرگر نام دارد.

دستیار روانپزشکی کودک و نوجوان با اصرار بر این که مبتلایان به طیف اوتیسم به سختی ربط دوطرفه یا دوسویه برقرار می‌کنند در ادامه گفت: عدم به اشتراک گذاری مناسب علایق خود و جواب مناسب به علایق و احساسات دیگران، مشکل در برقراری ربط چشمی به جا و کافی، ضعیف عمل کردن زبان بدن و ربط کلامی و یا غیر کلامی مشکل‌دار در این افراد بارز است. این افراد نه می‌توانند به قدر کافی از حالت چهره و بدن دیگران به افکار و احساسات آن‌ها پی ببرند و نه می‌توانند به درستی احساسات خود را در چهره، تن صدا یا حالت بدن نشان دهند.

ماهورام با اشاره به این که مبتلایان به اوتیسم در دوست یابی نیز دچار مشکل می باشند در ادامه گفت: کودکان به طور معمول قبل از سن مدرسه، بازی‌های تخیلی دارند و با دوستان هم‌سن بازی کرده و به آن‌ها دقت نشان خواهند داد. اما کودکان طیف اوتیسم در بازی‌های تخیلی که با خودشان انجام خواهند داد نقص دارند یا در سنین بالاتری به این بازی‌ها دست اشکار می‌کنند. از طرفی در بازی با هم‌سالان نیز نقص دارند و امکان پذیر داخل بازی با آن‌ها نشوند یا نتوانند روابط مناسبی در دوستی و بازی‌های تعاملی برقرار کنند. این اشکالات، به درجاتی در فرم خفیف طیف اوتیسم یا آسپرگر نیز دیده می‌بشود.

او همین طور گفت: مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم امکان پذیر کلام یا واژه‌ای را به طور غیر عادی چندین بار تکرار کنند، برای مثالً کودک امکان پذیر در جواب به مادر خود که از او پرسیده “اسباب بازی می‌خواهی؟ ” بگوید اسباب بازی می‌خواهی؟ و یا در زمان فرد دیگر این جمله را بدون مقصد تکرار کند. امکان پذیر این کودکان جملات را به طور ناقص بگویند یا ضمایر را جا به جا منفعت گیری کنند، اما این مشکلات زبانی در فرم خفیف طیف اوتیسم با کارکرد بالا یا همان آسپرگر به ندرت دیده می‌بشود.

برعکس، کودکان مبتلا به آسپرگر امکان پذیر حتی توانایی‌های گفتاری بالایی داشته باشند، اما نمی توانند در روابط اجتماعی به درستی از این توانایی‌ها منفعت گیری کنند و یا آن را با توانایی‌های زبان غیر کلامی (ژست‌ها و حرکات مناسب بدن و چهره) همراه کنند. این افراد در فهمیدن شوخی، کنایه، و ظرایف زبانی همانند این که چه حرفی در چه محیطی باید یا نباید زده بشود، ضعف دارند و به همین علت به رغم هوش کافی، امکان پذیر افرادی با فهمیدن پایین‌تر از سن به نظر برسند.

ماهورام در ادامه گفت: اصرار زیاد به یکنواختی از با اهمیت ترین نشانه‌های اختلال طیف اوتیسم است، به این معنی که تحول در روتین زندگی برای مبتلایان به طیف اوتیسم خوشایند نیست و حتی امکان پذیر از این مساله آشفته نیز بشوند. از طرفی علاقه‌های محدود دارند برای مثالً امکان پذیر غذا‌های تازه را امتحان نکنند، یا اصرار داشته باشند غذا را با یک شکل و فرم ثابت مصرف کنند و یا فقط فعالیت خاصی همانند برخی از مطالب علمی یا اخبار را جستوجو کنند که بعضی اوقات حتی برای سن آن‌ها نامتناسب به نظر می‌رسد.

ماهورام او گفت: در مبتلایان به این اختلالات، کم حسی و یا پرحسی نیز وجود دارد، این کودکان امکان پذیر نسبت به لمس حساس باشند برای مثالً مارک پشت لباس، کش جوراب یا شلوار و یا لمس شدن توسط دیگران آن‌ها را آزار بدهد. امکان پذیر نسبت به درد حساس باشند یا برعکس هیچ واکنشی به درد نداشته باشند و یا حتی به بو‌ها و مزه‌ها حساس شوند.

وی در ادامه به نشانه‌های اوتیسم خفیف و شدید نیز پرداخت و گفت: با دقت به نشانه‌های ابتلاء به طیف اوتیسم که در بالا به آن اشاره شد، چنانچه فردی از هر حوزه از علائم طیف اوتیسم (یعنی مشکل در ربط با دیگران و این چنین حرکت‌ها یا علاقه‌های محدود و تکراری و مسائل حسی) چند نشانه را داشته باشد و در تکامل و یادگیری زبان دچار مشکل باشد و این چنین ضریب هوشی و توانایی ذهنی پایینی داشته باشد مبتلا به نوع شدیدتر اختلال طیف اوتیسم است. او گفت: در عین حال افرادی که اختلال ذهنی و یا مشکل در یادگیری ندارند، و نشانه‌های کمتر یا کمرنگ‌تری از اختلال را نشان خواهند داد، به فرم‌های خفیف این طیف مبتلا می باشند.

دستیار فوق تخصصی روانپزشکی کودک و نوجوان با گفتن این که اختلال طیف اوتیسم درمان قطعی و یا راه اشکار پیشگیری ندارد، در ادامه گفت: مکانیسم تشکیل این بیماری و عوامل دخیل در آن تا حد بسیاری ناشناخته است و تکه‌هایی هم که اشکار است ژنتیکی بوده، اما تا این مدت آزمایشات ژنتیکی قادر به شناسایی آن نیستند. با این حال، مداخله درمانی زودرس به طور بازتوانی مورد دقت است و می‌تواند از تعداد بسیاری از مشکلات بزرگسالی برای این کودکان جلوگیری کند.

ماهورام با گفتن این که نشانه‌های ابتلاء به اوتیسم غالباً در سن کمتر از سه سال اشکار خواهد شد، در ادامه گفت: اگر کودکی حرکت‌های تکراری بسیاری از خود مشخص می کند، بازی‌های محدود دارد، و در دقت به محیط‌های اجتماعی نقص دارد، حتی اگر از نظر زبان باز کردن و یا دیگر فعالیت‌های ذهنی مشکل خاصی نداشته باشد بهتر است در همان سنین اغاز کودکی مورد معاینه‌ی روانپزشک کودک و نوجوان قرار گیرد تا اشکار بشود آیا مبتلا به فرم خفیف طیف اوتیسم یا آسپرگر هست یا خیر.

وی در جواب به این سوال که آیا به علت خفیف بودن نشانه‌ها گمان عدم تشخیص اختلال اوتیسم وجود دارد او گفت: بله، این گمان هست، ولی اگر با مشاهده نشانه‌های اولیه برای تشخیص به پزشک متخصص مراجعه بشود می‌توان عمل های توانبخشی را سریع تر اغاز کرد.

ماهورام با گفتن این نوشته که توانبخشی ذهنی-شناختی، حرکتی، حسی و گفتاردرمانی در مبتلایان به طیف اوتیسم با هر شدتی اهمیت بسیاری دارد در ادامه گفت: کاردرمانی‌های گوناگون و خاص این اختلال، می‌تواند در افت نشانه‌های اختلال طیف اوتیسم و حتی در فرم خفیف آن یا همان آسپرگر تاثییر گذار باشد.

او گفت: در بزرگسالی شدت مشکلات و علامت‌های اوتیسم کمتر است و گمان این که به مرور بتوان از شدت مشکلات کاست وجود دارد.

ماهورام درمورد پیشرفت درمان در مبتلایان به اوتیسم نیز در ادامه گفت: گزینه‌های درمانی آنچنان زیاد نیستند، ولی این نوشته که فرد مبتلا از نظر هوشی، زبانی و کارکرد در چه وضعیتی قرار دارد در مقدار جواب به درمان و بهبود زیاد تر علائم در بزرگسالی اهمیت دارد. از طرفی هرچقدر درمان در سنین پایین‌تر اغاز بشود امکان بیشتری برای کمتر شدن نشانه‌ها وجود خواهد داشت.

این دستیار فوق تخصصی روانپزشک کودک و نوجوان دانشگاه به خانواده‌های مبتلایان به طیف اوتیسم، پیشنهاد کرد: هر علامت و نشانه‌ای که برای خانواده‌ی کودک غیر عادی است باید برای بازدید زیاد تر پیگیری بشود و مهم است که خانواده‌ها هیچ زمان حرکت غیرطبیعی کودک را بر مبنای تصورات خود و اطرافیان تفسیر نکرده و برسی کودک را در همان سنین پایین توسط روانپزشک کودک و نوجوان و یا متخصص مغز و اعصاب کودک انجام بدهند و در صورت لزوم درمان را اغاز کنند.

وی در خاتمه اضافه کرد: خانواده‌ها در صورت مشاهده هرگونه نشانه‌ای که شک به اختلال طیف اوتیسم را بر می‌انگیزد می‌توانند برای بازدید، تشخیص و درمان کودکان، خدمات پزشکی تخصصی و فوق تخصصی را با تعرفه‌های دولتی در بیمارستان‌های امام حسین (ع) و بیمارستان کودکان سودمند تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی دریافت کنند.