برخلاف تعداد بسیاری از درمان‌های جاری که مستقیماً نورون‌ها یا پروتئین‌های سمی آمیلوئید بتا را مقصد قرار خواهند داد، این رویکرد تازه روی ترمیم سیستم دفاعی و پاکسازی خود مغز تمرکز دارد. در بیماری آلزایمر، سد خونی-مغزی صدمه می‌بیند. این صدمه علتمی‌شود که مغز نتواند مواد زائد سمی همانند آمیلوئید بتا را به درستی پاکسازی کند و این پروتئین‌ها در مغز انباشته خواهد شد.

بر پایه گزارش EurekAlert، اکنون محققان مؤسسه مهندسی زیستی کاتالونیا از نانوذراتی منفعت گیری کرده‌اند که فقطً حامل دارو نیستند و خودشان نیز به گفتن یک «داروی فوق مولکولی» عمل می‌کنند. این ذرات که از پلیمرهای زیست‌سازگار ساخته شده‌اند، بعد از تزریق به جریان خون، خود را به سد خونی-مغزی صدمه‌دیده می‌رسانند و به سلول‌های آن «یادآوری می‌کنند» که چطور مجدد به درستی کار کنند.

درمان آلزایمر با نانوذرات

مقصد مهم این نانوذرات یک پروتئین به نام LRP۱ در سد خونی-مغزی است. پروتئین LRP۱ همانند یک «دربان مولکولی» عمل می‌کند؛ ماموریت آن شناسایی پروتئین سمی آمیلوئید بتا، اتصال به این پروتئین و انتقال آن به خارج از مغز و به درون جریان خون است تا از بدن دفع شود.

در بیماری آلزایمر، کارکرد این دربان به دو شکل مختل می‌شود: یا آنقدر محکم به آمیلوئید بتا می‌چسبد که مسیر انتقال مسدود می‌شود، یا آنقدر ضعیف متصل می‌شود که فرایند انتقال هیچ زمان اغاز نمی‌گردد. در هر دو حالت، نتیجه یکسان است: آمیلوئید بتا در مغز جمع می‌شود. نانوذرات با پیروی از لیگاندها (مولکول‌های متصل‌شونده) این پروتئین را «بازنشانی» (Reset) می‌کنند و به آن امکان خواهند داد تا مجدد ماموریت خود را در پاکسازی مغز از پروتئین‌های سمی از سر بگیرد.

نتایج این روش در آزمایش روی موش‌های مبتلا به آلزایمر شگفت انگیز می بود. فقط یک ساعت بعد از تزریق نانوذرات، محققان ناظر افت ۵۰ تا ۶۰ درصدی مقدار پروتئین آمیلوئید بتا در مغز موش‌ها بودند.

اما شگفت‌انگیزترین نتیجه در یک آزمایش طویل مدت به دست آمد. یک موش ۱۲ ماهه (معادل یک انسان ۶۰ ساله) با این روش تحت درمان قرار گرفت. بعد از شش ماه این موش که اکنون ۱۸ ماهه (معادل یک انسان ۹۰ ساله) شده می بود، حرکت یک موش کاملاً سالم را از خود نشان می‌داد. این یافته نشان‌دهنده معکوس‌شدن کامل بیماری در سطح رفتاری است.

محققان به این روش زیاد خوش‌بین می باشند. آنها می‌گویند این تکنیک می‌تواند در «چند سال آینده» برای انسان‌ها نیز مؤثر باشد؛ چون به حرف های محققان، سد خونی-مغزی در انسان‌ها و حیوانات به روشی زیاد شبیه عمل می‌کند. یقیناً قدم بعدی، انجام مطالعات دقیق ایمنی و سم‌شناسی است. اگر این مطالعات مطابق انتظار پیش برود، آزمایش‌های بالینی انسانی در مرحله های اولیه می‌تواند تا چند سال دیگر اغاز شود.

یافته‌های این پژوهش در نیچر انتشار شده است.