روال افزایش نمایش مصرف مواد مخدر و روانگردان‌ها در رسانه‌های تصویری

بنابر اظهار روابط عمومی وزارت بهداشت؛ در سال‌های تازه، صحنه‌های مصرف مواد مخدر در فیلم‌ها و سریال‌ها آشکار‌تر و بی‌پرده‌تر شده است. شبکه‌های نمایش خانگی و برخی برنامه‌های او مباحثه محور “Talk Show” به طوری عمل می‌کنند که انگار مصرف مواد مخدر امری طبیعی یا پذیرفته‌شده در سطح جامعه است و مصرف این موارد به طوری عکس می‌شود که نه تنها عواقب منفی ندارد بلکه تاثیرات مثبتی هم دارد.

پیامدهای عادی‌سازی منفعت گیری از مواد مخدر

تحقیقات علمی نشان خواهند داد که در حوزه رسانه‌ای سه عامل مهم در طبیعی سازی مصرف مواد مخدر  و درنتیجه افزایش مصرف این مواد در جوامع نقش دارند:

– نمایش محتواهای حاوی مصرف: افزایش  نشان دادن مصرف مواد مخدر بدون مطلب‌های منفی یا عدم پافشاری بر پیامدهای خطرناک آن .

– افزایش حس دسترس‌پذیری و نگرش اجتماعی:  هنگامی مصرف مواد مخدر در جامعه زیاد تر عکس شود انگار که مصرف آن رایج‌تر است، افراد و به اختصاصی جوانان حس گناه یا نگرانی کمتری نسبت به آن خواهند داشت.

– تکرار و نمایش گسترده مصرف:  تکرار مصرف این مواد در شکل نمایشی جهت افت حساسیت مخاطب و گمان افزایش کنجکاوی برای توانایی مواد مخدر می شود.

ابعاد «عادی‌سازی» مصرف

– افزایش نمایش بی‌پرده و آشکار مصرف مواد به طور تصویری و صوتی

– کم‌رنگ شدن مطلب‌های منفی یا محدود شدن آن به پیامدهای نه‌چندان جدی

– افت حساسیت مخاطب نسبت به خطرات مصرف مواد

– تشکیل خلل در چارچوب‌های اخلاقی و آموزشی معمول جامعه و از بین رفتن حساسیت عمومی و فضای پرهیز و مقابله و درنهایت افت حساسیت عمومی به هشدارها و مطلب‌های پیشگیری

 مثالهای موردی

مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت در ادامه برخی مثالهای موردی مصرف موارد مخدر در فیلم‌ها و سریال‌ها و برنامه‌های شبکه‌های نمایش خانگی همانند «زخم کاری»، «قورباغه»، «حیثیت گمشده»، «صبحانه با زرافه‌ها»، «پیرپسر»، «قسطنطنیه»، «غربت»، «گردن زنی»، «مرد عینکی»، «جنگل آسفالت»، «دایناسور»، «پدر گواردیولا»، «خوب؛ بد، جلف»، «بازنده»، «می‌خواهم زنده بمانم» و …را از جمله آثاری دانسته که این سال‌ها مصرف مواد مخدر را به کرات عکس کرده‌اند و به نوعی به عادی سازی آن پرداخته‌اند.

روابط عمومی وزارت بهداشت این چنین اظهار کرده است که یک مورد غمگین کننده تازه این است که مجری تاک‌شویی محبوب از همه مهمانان خود درمورد مصرف مواد مخدر سوال می‌کند و حتی یکی از مهمانان اظهار می‌کند که نمی‌تواند کاری کند که فرزندش در آینده مواد مخدر را امتحان نکند، که مثالای هینی از نمایش عادی سازی مصرف و حس ناتوانی والدین است.

 عکس العمل‌ها و نگرانی‌ها

روابط عمومی وزارت بهداشت این چنین اظهار کرده که این وزارتخانه و ستاد ملی مبارزه با مواد مخدر چندین دفعه نسبت به نمایش بی‌ضابطه و بدون چارچوب اخلاقی مصرف مواد در رسانه‌ها هشدار داده‌اند. نگرانی مهم این است که مخاطبان و به اختصاصی نوجوانان و جوانان با مصرف مواد مخدر به شکل طبیعی آشنا شوند و پیامدهای خطرناک مصرف این مواد، کم‌رنگ نمود داده شود و برعکس لذت‌های آن برجسته شود.

به اذعان وزارت بهداشت، برخی اهالی هنر اعتقاد دارند هنر باید آینه واقعی جامعه باشد و نمایش واقع‌گرایانه همه موارد اجتماعی؛ به طور مثال مصرف مواد مخدر نه تنها صدمه‌رسان نیست، بلکه می‌تواند به خبر‌رسانی پشتیبانی کند، اما این کار نیازمند چارچوب‌های اخلاقی و همراه با مطلب‌های پیشگیری است و صرف عکس کردن مصرف به اختصاصی در حالت طنز و همراه با شوخی و خنده و انتساب صفات مثبتی به این مصرف زیاد صدمه‌رسان است.

پیشنهاد‌ها در این راستا

بنابر اظهار روابط عمومی وزارت بهداشت، رسانه‌های جمعی به اختصاصی اهالی هنر سینما و پلتفرم‌های نمایشی و سازندگان محتواهای فضای مجازی باید در نمایش مصرف مواد مخدر با دقت عمل کنند و پیامدهای منفی و خطرات آن را برجسته کنند. این چنین خانواده‌ها و والدین باید نظارت بر محتواهای مورد تماشای فرزندان خود را به طور نامحسوس زیاد تر کنند و او گفت‌وگوی خود با نوجوانان و جوانان را افزایش دهند و درمورد خطرات مواد مخدر به آن‌ها آموزش دهند.

عموم مردم باید نسبت به عادی‌سازی مصرف مواد در رسانه‌ها و فضای مجازی آگاه باشند و آن را به گفتن رفتاری قابل‌پذیرفتن برداشت نکنند و حتی از این گونه موارد استقبال نکنند.

مرکز روابط عمومی و خبر رسانی وزارت بهداشت ضمن سپاس از همه اهالی هنر و رسانه که دغدغه صدمه‌های اجتماعی دارند و به زبان هنر همراه حافظان سلامت ایرانیان می باشند، پافشاری می‌کند که برای در امان ماندن از صدمه‌های متعدد منفعت گیری از مواد مخدر و اعتیاد به این مواد که هم در حوزه سلامت جسمی و هم در حوزه سلامت روان و هم در حوزه سلامت اجتماعی صدمه‌رسان می باشند، و در نهایت افت مصرف این گونه مواد و افت اثرات منفی مصرف آنها، نیازمند مسئولیت‌پذیری همه اهالی هنر و هنرمندان و رسانه‌ها و افزایش سواد سلامت و سطح آگاهی خانواده‌ها و حمایتعمومی جامعه هستیم.