زهره چیت‌ساز رییس گروه آمارهای اجتماعی مرکز آمار  اظهار کرد: بازدید داده‌های مرکز آمار ایران از مطرح آمارگیری از گردشگران ملی سرزمین مشخص می کند که طی سال‌های تازه، علی‌رغم افزایش اهمیت جهانی گردشگری به ‌گفتن یکی از پیشران‌های اقتصاد، سهم سفرهای داخلی در ایران با کم شدن چشمگیری روبه رو شده و از نظر دیگر هزینه‌های هر سفر نیز با رشد سرسام‌آوری همراه بوده است.

آن طور که ایسنا روایت کرد او گفت: بر پایه نتایج مطرح‌های آماری اجرا شده، تنها ۵۲ درصد خانوارهای ایرانی در بهار ۱۴۰۳ حداقل یک سفر داخلی داشته‌اند؛ در حالی که این نسبت در سال ۱۳۹۵ بیشتر از ۵۷ درصد بوده است. این آمار از افت نزدیک به ۳۰ درصدی تعداد سفرهای خانوارها نسبت به سال‌های پیش حکایت دارد.

چیت‌ساز خاطرنشان کرد: فعالیت‌های آماری مرکز آمار ایران در حوزه گردشگری از سال ۱۳۸۱ اغاز شد؛ وقتی که با دقت به نبوده است اطلاعات دقیق در عرصه سفرهای داخلی، سرزمین با چالش‌های جدی در تصمیم‌سازی‌های کلان روبه رو می بود. نخستین قدم‌ها با الگوبرداری از مطالعات سازمان جهانی گردشگری برداشته شد و بعد از چندین تحول مدیریتی، سرانجام در سال ۱۳۸۷، نخستین مطرح ملی آمارگیری از گردشگران ملی سرزمین به ‌صورت فصلی اجرا شد.

او همین طور گفت: تا پیش از آن، اطلاعات آماری حاضر فقطً به بازدیدکنندگان از موزه‌ها و بناهای تاریخی محدود می‌شد و هیچ تصویری از الگوهای سفر، هزینه‌ها، یا اهداف گردشگری در اختیار نبوده است.

رئیس گروه آمارهای اجتماعی و فرهنگی مرکز آمار ایران تصریح کرد: از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳، اطلاعات آماری فقطً برای فصول بهار و تابستان گردآوری شد. در دوره ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ این داده‌ها مجدداً به ‌صورت فصلی گسترش یافت. در سال ۱۴۰۰ با وجود شرایط بحرانی کرونا، وزارت میراث فرهنگی از مرکز آمار خواست کرد تا تشکیل «حساب‌های اقماری گردشگری» در دستور کار قرار گیرد. اگرچه این مطرح از نزدیک به یک دهه قبل نقل می بود، اما به دلایل متعدد از جمله فراهم نشدن اعتبار تا آن سال اجرایی نشده می بود.

چیت‌ساز گفت: در سال ۱۴۰۰ اطلاعات سفر برای ۱۲ ماه سال گردآوری شد تا مقدمات ملزوم برای تهیه حساب‌های اقماری گردشگری فراهم شود، اما به علت شرایط اختصاصی کرونایی، حجم سفرها به شدت افت یافته می بود.

او همین طور گفت: در ادامه این روال در سال ۱۴۰۳ مرکز آمار ایران با مقصد بهینه‌سازی داده‌های سری وقتی، اجرای مطرح ملی بهار را از سر گرفت و نتایج آن در دست انتشار کردن است. جمع‌آوری اطلاعات فصل زمستان هم چنان در حال انجام است و مطابق اظهار این مرکز، نتایج کامل سال ۱۴۰۳ تا اغاز تابستان انتشار خواهد شد.

رئیس گروه آمارهای اجتماعی و فرهنگی مرکز آمار ایران اظهار کرد: مطابق اطلاعات اراعه‌ شده در فصل بهار ۱۴۰۳، از بین ۲۷ میلیون و ۳۵۳ هزار خانوار ایرانی تنها ۵۲ درصد خانوارها حداقل یک سفر داشته‌اند. این آمار نسبت به سال‌های قبل افت یافته است. این چنین تعداد کل سفرهای داخلی ایرانیان به ۷۰ میلیون و ۶۰۰ هزار سفر رسیده که نسبت به ۱۱۲ میلیون سفر ثبت ‌شده در سال ۱۳۹۸ کم شدن چشمگیری داشته است.

او گفت: از نظر نوع سفر در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۵۱ درصد سفرها بدون اقامت شبانه انجام شده‌اند و ۴۹ درصد دارای اقامت شبانه بوده‌اند. این نسبت در سال‌های گوناگون تقریباً ثابت مانده، اما در کل تعداد کل سفرها افت یافته است.

خراسان رضوی در صدر مقاصد محبوب ایرانیان در سفرهای داخلی قرار دارد

چیت‌ساز در خصوص مقاصد مجبوب ایرانیان در سفرهای داخلی او گفت: خراسان رضوی در صدر مقاصد گردشگری بهار ۱۴۰۳ با بیشتر از ۷ میلیون سفر قرار داشته است. بعد از آن استان‌های مازندران با ۵.۱ میلیون در رتبه دوم و باقی استان‌ها از جمله گیلان، تهران، فارس و اصفهان در ادامه مقاصد محبوب قرار دارند. از نظر تعداد نفر-شب اقامت نیز خراسان رضوی با ۱۶ میلیون نفر-شب بیشترین حجم اقامت را به خود تعلق داده است.

او گفت: در رده‌بندی شهرها نیز تهران با بیشتر از ۴.۴ میلیون سفر، مشهد با ۳.۹ میلیون، شیراز، اصفهان و تبریز در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

چیت‌ساز با اشاره به این که ۷۰ درصد گردشگران و مسافران در منزل بستگان اقامت داشته‌اند، گفت: بر پایه یافته‌های مرکز آمار آپارتمان‌های اجاره‌ای با نزدیک به ۱۱ درصد و ویلاهای شخصی با نزدیک به ۹ درصد در رده‌های بعدی اقامت قرار دارند. این الگو مشخص می کند که هزینه‌های اقامت برای قسمت قابل توجهی از خانوارها، صفر یا زیاد پایین است.

وی در خصوص رشد شدید هزینه‌های سفر گفت: مطابق گزارش‌ها متوسط هزینه هر سفر از ۹۱ هزار تومان در سال ۱۳۹۵ به نزدیک به یک میلیون تومان در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته است؛ معادل رشد ۷ برابری طی کمتر از ۱۰ سال.

رئیس گروه آمارهای اجتماعی و فرهنگی مرکز آمار ایران اضافه کرد: در قسمت حمل‌ونقل، بیشتر از ۷۰ درصد سفرها با خودروی شخصی انجام شده و تنها ۶ درصد خانوارها از هواپیما منفعت گیری کرده‌اند. این نوشته تأثیر بسیاری بر توزیع هزینه‌ها داشته و مشخص می کند که زیاد تر هزینه‌های سفر بر دوش قسمت خوراک، خرید و درمان است.

وی در جواب به این سوال که چرا ایرانی‌ها کمتر سفر می‌روال، اظهار کرد: به‌طور خلاصه داده‌های مرکز آمار مشخص می کند که افزایش بی‌سابقه هزینه‌های سفر یکی از با اهمیت ترین عوامل افت ۳۰ درصدی تعداد سفرها در سال‌های تازه است. با وجود کوششها برای گسترش گردشگری داخلی و تحکیم زیرساخت‌های سفر، سختی اقتصادی علتشده قسمت بسیاری از خانوارها قید سفر را بزنند یا به سفرهای یک‌روزه و بدون اقامت شبانه بسنده کنند.