با داده‌های آماری رسمیِ منتهی به مهرماه، میانگین کشوری سبد معیشت حداقلی خانوارهای کارگری، ۲۷ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان است؛ این سبد با معیارهای تایید شده در شورایعالی کار و با استناد به همان فرمول‌های رسمی محاسبه شده است. در واقع تا آخر مهر امسال، سبد معیشت حداقلی به ۲۷ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان رسیده است.

دوشنبه‌ای که گذشت، اولین کمیته سه‌جانبه دستمزد با نوشته محاسبات مربوط به مزد ۱۴۰۴ برگزار شد. بر پایه بند دوم ماده ۴۱ قانون کار، حداقل دستمزد کارگران باید به طوری تعیین شود که قادر به تامین هزینه‌های زندگی یک خانواده متوسط باشد.

«سبد معیشت حداقلی خانوارهای کارگری»، ترجمان آماری این الزام قانونی‌ست که در سال‌های تازه در کمیته دستمزدِ ذیل شورایعالی کار محاسبات آن صورت گرفته است. هرچند همیشه نرخ سبد معیشتِ رسمی و مصوب شورایعالی کار با هزینه‌های واقعی زندگی خانوارهای کارگری فاصله‌ای معنادار دارد و تنها با اتکا به سبد خوراکی‌ها و اعمال یک ضریب ساده محاسبه می‌شود اما هیچ زمان این عدد مبنای تعیین دستمزد قرار نگرفته است.

و به این ترتیب، فاصله‌ی دستمزد و سبد معیشت سال به سال عمیق‌تر شده است؛ تا جاییکه امروز دستمزد فقط نزدیک به یک‌سوم هزینه‌های زیاد حداقلی زندگی را پوشش می‌دهد. سوال اینجاست که امروز سبد معیشت چه رقمی‌ست و آیا می‌توان امید داشت که محاسبات سبد در مذاکرات مزدی ۱۴۰۴ مبنا قرار بگیرد؟

«محسن باقری» رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراها و نماینده کارگران در کمیته دستمزد در رابطه با نشست‌های کمیته مزد امسال و برنامه کار آن‌ها او گفت: در نشست دوشنبه کلیات نقل شد؛ در رابطه راهکارهای محاسبات سبد معیشت او گفت و گو کردیم و پیشنهادات برای انجام کار مطرح شد.

به حرف های وی، قرار شد کارشناسانی از مراکز گوناگون از جمله مرکز آمار ایران در نشست بعدی وجود داشته باشند و اطلاعات و داده‌های مورد نیاز را در اختیار اعضای کمیته دستمزد قرار بدهند.

باقری با گفتن این که محاسبات دستمزد از نشست بعدی، اغاز می‌شود؛ افزود: قرار شد فعلاً هر دوشنبه نشست‌های سه‌جانبه کمیته دستمزد برگزار شود؛ امیدواریم زیاد سریع بتوانیم محاسبات سبد معیشت را بر پایه داده‌های به‌روز به سرانجام برسانیم و در این عرصه به توافق برسیم.

محاسبات سبد معیشت که در مذاکرات دستمزد مورد منفعت گیری قرار می‌گیرد، طبق معمولً با استناد به داده‌های آماری دی‌ماه یا بهمن‌ماه هر سال انجام می‌شود؛ اما تا همین امروز هم اشکار است که فاصله سبد با دستمزد کارگران به نحوه بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است.

دستمزد کارگران چیزی نزدیک به یک سوم هزینه‌های حداقلی زندگی را پوشش می‌دهد

نماینده کارگران در کمیته دستمزد و شورایعالی کار او گفت: امروز دستمزد کارگران چیزی نزدیک به یک سوم هزینه‌های حداقلی زندگی را پوشش می‌دهد یقیناً اگر بخواهیم دقیق‌تر سخن بگویید کنیم باید بگوییم دستمزد نزدیک به یک‌سوم هزینه‌های ابتدایی و زیاد حداقلی زندگی را تامین می‌کند؛ جایی برای هزینه‌هایی همانند رفاهیات، تفریح، آموزش باکیفیت، درمان کیفی یا مسافرت نیست.

باقری در ربط با نرخ سبد معیشت و افزایش این نرخ در ماه‌های ابتدایی امسال او گفت: با داده‌های آماری رسمیِ منتهی به مهرماه، میانگین کشوری سبد معیشت حداقلی خانوارهای کارگری، ۲۷ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان است؛ این سبد با معیارهای تایید شده در شورایعالی کار و با استناد به همان فرمول‌های رسمی محاسبه شده است. در واقع تا آخر مهر امسال، سبد معیشت حداقلی به ۲۷ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان رسیده است.

این فعال کارگری اضافه کرد: با دقت به تورم سنگین ماه‌های تازه که بر همه مولفه‌های زندگی از جمله اقلام خوراکی تاثییر گذاشته، بدون تردید نرخ سبد معیشت خانوارهای کارگری در ماه‌های بعد از مهرماه، افزایش یافته و دچار یک صعود مجدد شده است.  

پایه محاسبات سبد معیشت، سبد خوراکی‌ها و آشامیدنی‌های خانوار است و در پاییز و زمستان امسال، تعداد بسیاری از اقلام خوراکی از جمله لبنیات، تخم مرغ و روغن گران شده‌اند؛ ضمن این که دیگر هزینه‌های زندگی از جمله مسکن و قبوض انرژی نیز سیر تصاعدی داشته‌اند؛ با این حساب در سه چهار ماه سپس از مهرماه، حتما سبد معیشت حداقل ۲۰ تا ۳۰ درصد گران شده است.

متوسط دریافتی کارگران حداقل‌بگیر نزدیک به ۱۱ میلیون تومان است

باقری ضمن قیاس سبد معیشت حداقلی و حداقل دستمزد کارگران او گفت: متوسط دریافتی کارگران حداقل‌بگیر نزدیک به ۱۱ میلیون تومان است و به این علت می‌توانیم بگوییم کارگران به اندازه یک‌سوم هزینه‌های حداقلی زندگی حقوق ماهانه می‌گیرند. و این یعنی هزینه‌های زندگی کارگران با دوشیفت کار هم تامین نمی‌شود؛ اگر کارگری دو شیفت کامل کار کند و دو تا دستمزد کامل هم بگیرد باز هم درآمدش یک‌سوم از سبد معیشت عقب‌تر است و عقب‌ماندگی شدید مزدی دارد.

این فعال کارگری او گفت: متاسفانه کارگران از تعداد بسیاری از هزینه‌های ساده زندگی زده‌اند و دستمزدشان فقط صرف تامین مسکن، یک سرپناه کوچک و گاهاً بی‌کیفیت، و خرید خوراکی‌ها و آشامیدنی‌های الزامی آنهم با نازل‌ترین قیمت می‌شود. در این چنین شرایطی، صد درصد افزایش دستمزد بازهم کارگران را به خط فقر و رفاه حداقلی نمی‌رساند.

او در آخر اصرار کرد: امیدواریم در مذاکرات مزدی امسال به شرایط حاد و بحرانیِ معاش کارگران دقت شود و فارغ از درصدها و عددها، به طوری تصمیم بگیرند که حداقل دستمزد به سبد معیشت نزدیک شود.