در شرایط کلی بردن مدفوع پرندگان به مدرسه با انتقادات بسیاری همراه می‌شود، اما یک دانش‌آموز دبیرستانی در شیکاگو اکنون به علت این کار و با گفتن “دانشمندان زیست پزشکی بونافید” مورد تشکر قرار گرفته‌است؛ علت آن‌هم تحویل مقداری مدفوع غاز اختصاصی به باشگاه علمی مدرسه است.

این دانش‌آموز، تحت نظارت محققان دانشگاه ایلینویز، با دقت و احتیاط کامل باکتری‌ای را از مدفوع غاز جدا کرد که فعالیت‌هایی آنتی‌بیوتیکی نشان داده است. ترکیب طبیعی تولیدشده توسط این باکتری، مورد کاملاً جدیدی در دنیای علم است که در آزمایشگاه خواص مبارزه با سرطان را به نمایش گذاشته است.

لمس مدفوع پرندگان بدون دستکش ایمنی، به علت عوامل بیماری‌زای آن به‌اختصاصی در زمان شیوع ملی آنفولانزای پرندگان کاری ایمن نیست؛ اما در این مورد خاص، این دانش‌آموز در مأموریتی علمی که بخشی از یک برنامه آموزشی ۱۴ هفته‌ای برای ترقی مشاغل علمی با توانایی عملی می بود، این کار را انجام داد.

از طراحی پروژه دانش‌آموزی تا کشفی دلنشین‌دقت

این ابتکار برای شراکت دانش‌آموزان جوان در جستجوی آنتی‌بیوتیک‌های تازه طراحی‌شده می بود و در بخشی از پروژه، از دانش‌آموزان خواسته شد می بود تا در محله‌شان به جستوجو ترکیبات زیست فعال تازه باشند.

در ادامه، به دانش آموزان آموزش داده شد که چطور با خیال راحت باکتری‌ها را رشد دهند و کلنی‌هایی را برای برسی زیاد تر توسط دانشمندان دانشگاه انتخاب کنند.

دانش‌آموزی که مشغول بازدید روی مدفوع غاز می بود، طوری از باکتری‌های گرم منفی به نام سودوموناس آیداهونسیس را از آن جدا کرد و محققان در آزمایشگاه دریافتند که این باکتری بیشتر از ۹۰% از رشد یک‌گونه باکتری گرم مثبت که می‌تواند علتعفونت پوستی شود را مهار می‌کند.

در مقاله منتشرشده که در آن به بازدید این کشف پرداخته‌شد می‌خوانیم: «کوششها برای تعیین ترکیب‌های مسئول در فعالیت مهم آنتی‌بیوتیک مشاهده‌شده در حال انجام است.» و اکنون نام دانش‌آموزی که بازدید بر روی مدفوع پرنده را اغاز کرده می بود، به‌گفتن یکی از نویسندگان مقاله درج‌شده است.

باکتری‌ای که با سرطان مبارزه می‌کند

باکتری سودوموناس علاوه بر آنکه خواص آنتی‌بیوتیک نشان داد،  محصول طبیعی جدیدی به نام اورفامید N تشکیل کرد که قبلاً توسط دانشمندان مشاهده نشده می بود.

از آنجا که اورفامیدهای کشف‌شده قبلی خواص پزشکی مفیدی دارند، اعضای این تیم این محصول تازه را زیاد تر موردبررسی قراردادند و در تحقیقات آزمایشگاهی فهمید شدند که اورفامید N رشد ملانوم و سلول‌های سرطان تخمدان را افت می‌دهد.

با در نظر داشتن این که باکتری‌های خطرناک در سراسر جهان تدریجاً نسبت به زرادخانه آنتی‌بیوتیک‌های امروزی مقاوم خواهد شد، دانشمندان به‌شدت در جستجوی داروهای جدیدی می باشند و دنیای طبیعی یکی از بهترین مکان‌ها برای جستجوی ترکیبات ضد باکتری است.

کشف آنتی‌بیوتیک‌ها از فرآورده‌های طبیعی، در اواسط دهه ۱۹۵۰ به اوج خود رسید؛ اما از آن زمان افت عجیبی در تشکیل این نوع دارو مشاهده شد. خوشبختانه طبیعت تا این مدت پر از اسرار است و برخی از این اسرار ناشناخته می‌توانند به ما در مبارزه با مسائل مهم سلامتی ازجمله عفونت‌های باکتریایی و سرطان پشتیبانی کنند.

ملزوم به ذکر است که برای یافتن آنتی‌بیوتیک‌های تازه به سال‌ها آزمایش و اشتباه نیاز است و مقدار ناکامی در این بازدید‌ها بالاست. از مجموع ۱۴ نمونه محیطی جمع‌آوری‌شده در شیکاگو، تنها یک نمونه شواهدی از فعالیت آنتی‌بیوتیکی را نشان داد و این امکان پذیر با تحقیقات آینده سازگار نباشد.

تلاش برای ترغیب نسل‌های بعدی درراستای اکتشافات آنتی‌بیوتیکی، مسیری طویل می‌طلبد؛ اما دانشمندان دانشگاه ایلینویز بر این باورند که داستان پیروزی تازه گویای آن است که امکان ادغام برنامه‌های آموزشی با کشف محصولات طبیعی باکیفیت وجود دارد.