تغذیه صحیح به گفتن با اهمیت ترین عامل تاثییر گذار در تامین سلامتی و نگه داری آن مدام مورد اصرار متخصصان علم پزشکی بوده است؛ به طوری که داشتن سبک زندگی صحیح و دقت به نوع مصرفی مواد غذایی عامل موثر در سلامت جسمی و روانی افراد جامعه است.

اهمیت تغذیه در دو دوره زندگی یعنی کودکی و سالمندی به علت شرایط خاص خود اهمیت بیشتری دارد. در این بین برخی باورهای غلط در خصوص تغذیه از سالیان دور در ذهن تعداد بسیاری افراد شکل گرفته است که به گفتن دستورالعمل تغذیه‌ای مورد منفعت گیری قرار گرفته و به دیگران نیز پیشنهاد می‌شود.

بر پایه همین اهمیت نوشته سیزدهمین بسیج ملی تغذیه با شعار «حال خوب با وزن مناسب» از ۲۴ دی‌ماه تا هفتم بهمن در سراسر سرزمین برگزار می‌شود.

تیرنگ نیستانی، استاد تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی اظهار کرد: یکی از باورهای نادرست رایج بین عموم مردم، این است که سالم ترین نان، سنگک است، اما این باور درست نیست.

نان سنگک بهترین نان نیست

وی با اشاره به این که سلامت نان در گروی سلامت آرد، خواص تغذیه‌ای و روش طبخ است، افزود: اکنون عمدتا نانوایی‌ها برای تهیه نان سنگک از آرد سفید منفعت گیری می‌کنند؛ به این علت نان سنگکی که با آرد سفید تشکیل می‌شود مزیتی بر دیگر نان‌های سنتی ندارد.

 نیستانی با گفتن این که نان سنگک با حرارت مستقیم و سوخت‌های فسیلی طبخ می‌شود، در ادامه گفت: این نوشته علتمی‌شود که مواد زیان ‌بار و زیان اور، سلامت نان را تحت تاثییر قرار دهد.

عضو هیأت علمی دانشگاه با اشاره به این که برخی بر این باورند که با ریختن سبوس روی نان سنگک سلامت آن به مراتب زیاد تر می‌شود، او گفت: جدا از این که در زیاد تر موارد سبوس‌ها به فلزات سنگین و مشخصا آرسنیک آلوده می باشند، اضافه کردن سبوس به نان مزیتی بیشتری در قیاس با انواع نان تشکیل نمی‌کند.

وی پیشنهاد کرد: نان سنگک به دیگر نان‌های سنتی مزیتی ندارد؛ به این علت فقط با معیار سالم‌تر بودن این نان‌ها، نمی‌توان پیشنهاد به منفعت گیری از آن کرد.

نیستانی به دومین باور خطرناک تغذیه‌ای در بین عموم مردم اشاره کرد و افزود: تعداد بسیاری از افراد اعتقاد دارند روغن‌های جانوری خصوصا روغن دنبه به گفتن چربی سودمند به دیگر روغن‌ها ارجحیت دارد، این باور نیز از مبنا غلط است.

متخصص تغذیه و رژیم درمانی دانشگاه با انتقاد از این باور تغذیه‌ای غلط مبنی بر این که در قبل مردم با منفعت گیری از روغن‌های حیوانی زندگی سالم‌تری داشتند،او گفت:گذشتگان ما به مشاغلی چون دامپروری و کشاورزی مشغول بودند، با صنعتی شدن جوامع و مشاغل و این چنین اتفاق پشت میز نشینی نمی‌توان همان اصول تغذیه‌ای قدیم را برای زندگی امروز تجویز کرد، ضمن این‌که امراض گوناگون در قبل حتی جوان‌ترها را قربانی می‌کرد.

وی مصرف روغن‌های جانوری به بهانه سالم تر بودن را مورد انتقاد قرارداد و او گفت: بدون شک منفعت گیری از روغن‌های جانوری و مشخصا روغن دنبه در دراز زمان علتانسداد عروق می‌شود.

چربی حیوانی نخورید

این متخصص تغذیه ورژیم درمانی دانشگاه با اصرار بر این که قوانین علمی تابع شواهد علمی، عینی و ثابت شده می باشند،خاطرنشان کرد: افرادی‌که مصرف روغن دنبه را پیشنهاد می‌کنند اگر یافته‌ای مبنی بر سلامت این چربی‌ها دارند باید با مستندات علمی ثابت کنند.

وی اصرار کرد: همه مستندات و شواهد علمی نشان از این دارد که آثار زیانبار چربی‌های حیوانی به مراتب زیاد تر از مزایا آن است.

به حرف های این عضو هیأت علمی دانشگاه باور سوم، غلط و متداولی که بین عموم مردم ترویج دارد این است که هر زمان حس ضعف یا گرسنگی دارید بیسکویت سبوس دار بخورید.

متخصص تغذیه و رژیم درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: اضافه شدن سبوس به مواد غذایی همانند بیسکویت، نانها و ماکارونی، قیمت و مزیت نسبی ماده غذایی را بالاتر می‌برد ولی هیچ زمان به این معنی نیست که از کالری آن می‌کاهد یا برای سلامت سودمند است و یا می‌توان در مقادیر بالا از آن منفعت گیری کرد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه با اشاره به این که یکی از رایج ترین واشتباه ترین باورهای عمومی این است که «دوره بارداری دوره رژیم غذایی نیست»، اضافه کرد: زیاد از مردم برداشت درستی از واژه رژیم ندارند، رژیم بارداری به معنی برقراری اعتدال تغذیه‌ای برای نگه داری سلامت مادر و جنین است.

وی یادآوری کرد:دوره بارداری بی تردید زمان گرفتن رژیم افت وزن نیست، یک خانم باردار حتی اگر میانه بارداری وزن زیاد بالایی هم داشته باشد نباید رژیم‌هایی را با تصمیم افت وزن جستوجو کند، در این دوران حساس وزن باید به طور منطقی بالا رود.

زنان باردار زیاد نخورند

 نیستانی با گفتن این که زنان باردار نیازمند مشاوره گرفتن از متخصصان تغذیه در دوران بارداری می باشند، اصرار کرد: این پیشنهاد که در بارداری یا شیردهی باید جای دو نفر غذا بخوریم از پایه و مبنا غلط است.

وی در ادامه با گفتن این که مقصد از رژیم‌های غذایی افت یا کنترل وزن باید ترقی سلامت باشد در ادامه گفت: اگر مقصد فقط افت وزن باشد، هر راهکاری می‌تواند برای لاغر شدن به گفتن ابزار منفعت گیری شود، این کار به زیان سلامت منجر خواهد شد.

نیستانی در ادامه با اشاره به این نوشته که خوردن غذاهای کم کالری به افت وزن پشتیبانی می‌کند، خاطرنشان کرد: برخی از افراد برای این که وزنشان را کم کنند به رژیم‌های لاغری میوه و سبزیجات رو می‌آورند و انواع میوه‌ها را در سبد غذایی‌شان قرار خواهند داد؛ غافل از این که منفعت گیری بیشتر از حد از میوه‌ها هم برای رژیم لاغری مناسب نیست و حتی به علت قند بالا علتچاق شدن هم می‌شود.

وی با گفتن این که منفعت گیری بیشتر از حد نیاز بدن از شیر با مقصد لاغر شدن یکی دیگر از باورهای غذایی غلطی است که زیاد رایج است،او گفت: منفعت گیری از شیر و لبنیات در مقادیر پیشنهاد شده هیچ اشکالی ندارد و می‌تواند سلامت بدن را ضمانت کند ولی مسئله اینجاست که افراط در مصرف این ماده غذایی جهت انباشت چربی در بدن می‌شود.

کالری شیر را جدی بگیرید

او همین طور گفت: هرلیوان شیر ۲ و نیم درصد چربی معادل ۱۰ قاشق برنج (منهای روغن) کالری دارد، به این علت با این باور که شیر غذایی سالم است و کالری ندارد نمی‌توان بیشتر از مقدار پیشنهاد شده (دولیوان در روز) از این ماده غذایی منفعت گیری کرد.

پیشنهاد‌هایی برای کنترل وزن کودکان

 غزاله اسلامیان دکتری علوم تغذیه دانشگاه با اشاره به این که قسمت اعظم ذائقه آموختنی است و کودکان از والدین خود، غذاخوردن را می‌آموزند، او گفت: به این علت والدین نقش مهمی در شکل‌گیری الگوی غذایی کودک خود دارند.

اسلامیان برقراری نظم در ساعات خواب و بیداری را در رشد و کنترل وزن کودکان زیاد اثرگذار گفت.

وی آهسته غذا خوردن را یکی از راهکارهای مهم در کنترل اشتها برشمرد و او گفت: افرادی که سریع غذا می‌خورند پیش از رسیدن مطلب سیری مقدار بسیاری غذا خورده‌اند؛ به این علت باید آهسته غذا خوردن را با کودکان‌ تمرین کنیم.

این دکتری علوم تغذیه به والدین پیشنهاد کرد: غذای کودک را در ظرف جداگانه‌ای برای او بریزید تا زمان غذا خوردن، حس رقابت با دیگر اعضای خانواده را نداشته باشد و در اسایش غذای خود را میل کند.

جلوی تلویزیون غذا نخورید

این عضو هیأت علمی دانشگاه اصرار کرد: از مصرف غذا در زمان تماشای تلویزیون در خانه پرهیز کنید، چون این کار جهت عدم تمرکز در زمان غذا خوردن و در نتیجه مصرف بیشتر از حد مواد غذایی می‌شود.

به حرف های اسلامیان باید به کودک آموزش دهیم همراه با غذا به مقدار کافی از سبزی‌های تازه به طور سالاد یا سبزی خوردن منفعت گیری کند.

این متخصص تغدیه انجام فعالیت بدنی منظم به طور روزانه و به زمان حداقل یک ساعت را پیشنهاد کرد و او گفت: زمان زمان پیاده روی را باید برحسب تحمل کودک کم کم افزایش داد تا تمایل بیشتری برای انجام آن داشته باشد.

به حرف های وی نباید به منظور تشویق کودک از خرید مواد غذایی همانند تنقلات یا رفتن به رستوران منفعت گیری کرد.

 اسلامیان با اصرار بر کنترل استرس، اضطراب و دل نگرانی‌های کودکان که به طور ریزه خواری نمود اشکار می‌کند پیشنهاد کرد: در کودکان و نوجوانانی که عادت به مصرف زیاد مواد غذایی پرکالری از قبیل چیپس، نوشابه و غیره دارند بهتر است کم کم مقدار این مواد در رژیم غذایی افت داده شود.